خبرگزاری فارس: علی‌اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی به تشریح آخرین تحولات در عرصه فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز کشور، اقدامات اخیر ترامپ و ... پرداخت.
وی در این گفت‌وگو بیان کرد که مجموعه ترامپ هر چند وقت یک بار نوکی به ما خواهد زد.
رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید که خصوصیات عجیب و بعضاً متناقضی در ترامپ دیده و در این باره عنوان می‌کند: من چندین سال در آمریکا زندگی کرده‌ام و کم پیدا می‌شود که یک خانواده در یک جا زندگی کنند. برخی از آنهایی هم که دور خود جمع کرده سابقه ضد صهیونیستی دارند و برخی دیگر مثل دامادش یک یهودی متمایل به صهیونیسم است.
اینکه اگر اراده کنیم می‌توانیم 90 درصد هم غنی سازی انجام دهیم و این توانمندی را دارا هستیم از دیگر مواردی بود که صالحی در این گفت‌وگو به آن اشاره کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین از ورود 149 تن کیک زرد به کشور در 4 محموله پروازی خبر داد و گفت: از هفتم بهمن امسال اولین محموله از چهار محموله جدید کیک زرد وارد ایران شد که محموله چهارم انشاءالله روز سه‌شنبه 19 بهمن وارد کشور خواهد شد و جمعاً 149 تن کیک زرد به ذخایر کشور افزوده می‌شود.
معاون رئیس جمهور از آغاز عملیات تخلیه لوله‌ها و تجهیزات از مواد غنی شده به منظور حسابرسی، ظرف یکی دو روز آینده خبر داد.
صالحی همچنین گفت که یک سال است پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنیم و هیچ مشکلی هم نداشته‌ایم.
وی در بخشی از این گفت‌گو با بیان اینکه من هنوز سر قسم خود هستم، اظهار داشت: برخی به من می‌گویند چرا قسم خوردی؟ قسم خوردم و سر قسم خود هستم. بگویند در بعد فنی چه مشکل جدی و لاینحلی وجود دارد؟ کجا فعالیت‌های هسته‌ای متوقف شده است؟
رئیس سازمان انرژی اتمی در خصوص الیاف کربن هم با تأکید بر اینکه مشکل خاصی نداریم، گفت: مدتی است که می‌خواهند به ما الیاف کربن بدهند، اما چندین شرط و شروط گذاشته‌اند. ما درخواستمان را مطرح کرده‌ایم، ولی تا به حال شروط آنها را نپذیرفته‌ایم و کارمان را انجام داده‌ایم. هرگاه آنها به ما الیاف کربن دادند، ما الیاف کربن خود را کنار می‌گذاریم و از الیاف کربن آنها استفاده می‌کنیم.
وی درباره قیمتی که چینی‌ها برای بررسی طراحی‌های ایران به منظور بازطراحی راکتور اراک مطرح کرده‌اند گفت: به چینی‌ها هم گفتیم شما قیمت خود را مقداری تعدیل کنید تا ما این قرارداد را امضا کنیم و فعلا هنوز روی این مسئله توافق نهایی حاصل نشده، ولی بخش عمده قرارداد مورد توافق قرار گرفته است.
و اما مشروح گفت‌وگوی فارس با رئیس سازمان انرژی اتمی؛
*سردرگمی اروپا در قبال اقدامات ترامپ
وی در این گفت‌وگو با اشاره به ترامپ و صحبت‌های قبل از آمدنش و اقدامات اخیرش، عنوان کرد: ترامپ با این اقدامات تا حدودی دنیا را در یک شرایط تحیر و ابهام وارد کرده است، به گونه‌ای که مسئولان ارشد اتحادیه اروپا در مالت جلسه‌ای داشتند و رئیس اتحادیه اروپا در آنجا بیانیه‌ای خواند و به ٤ موضوع اشاره کرد و گفت که این چهار موضوع خطراتی است که این اتحادیه بالقوه و بالفعل با آن روبرو است. یکی بحث افراط گرایی اسلامی یعنی داعش که خطری جدی برای این اتحادیه است، یکی دیگر روسیه که بحث اوکراین را مطرح کرده و سوم قدرت طلبی چین و چهارم ترامپ.
صالحی افزود: این خیلی عجیب است که دو منطقه جغرافیایی اروپا و آمریکا که همدیگر را به عنوان یار استراتژیک می‌دانند، یکی از آنها این حرف را بزند.
وی با بیان اینکه واقعا در کمپ آنها این ابهام و سردرگمی مطرح است، اظهار داشت: خیلی‌ها تفسیرهای گوناگونی دارند. عده‌ای می‌گویند ترامپ را بالا آوردند. ما بحث توطئه و چیدمان‌ها و اینکه پشت سر آن حتما یک دست‌هایی در کار است را شنیده‌ایم، شاید زمان‌هایی این مباحث درست بوده و شاید هم چنین دست‌هایی وجود داشته است.
صالحی یادآور شد: ولی الزاما اینکه حتماً دست‌های پشت سر وجود داشته و هر کسی را می‌خواسته‌اند بیاورند آورده‌اند، چنین نیست. وقتی که ترامپ می‌خواست بیاید حتی جمهوریخواهان علیه او بودند و او با چند تن از جمهوریخواهان رقابت کرد و در نهایت رای آورد. حتی جورج بوش هم می‌گفت من به کلینتون رای می‌دهم، البته در نهایت ترامپ رای آورد. جریان اصلی و دموکرات‌ها مخالف ترامپ بودند و الان هم شاهدیم که در آمریکا چه خبر است.
وی ادامه داد: با این صحبت‌ها با پیشینه‌ای که ترامپ دارد واقعا سخت است که بتوان پیش‌بینی قریب به واقع و دقیقی کرد. هر چه الان بیان کنم حدس و گمان است.
*کلینتون و ترامپ هر دو در دشمنی با ایران یکسان هستند
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: برای ما فرق نمی‌کرد چه خانم کلینتون و چه آقای ترامپ؛ هر دو در دشمنی با ایران مساوی هستند. یعنی نمی‌توانیم بگوییم یکی نسبت به دیگری دشمن‌تر بود، ولی در اعمال دشمنی تفاوتی بین آنها وجود دارد. اگر کلینتون بود در اعمال دشمنی راحت‌تر می‌توانست این دشمنی را به اجماع جهانی برساند. برای ترامپ این اجماع جهانی مقداری مشکل‌تر است، آن هم به خاطر سردرگمی که در کمپ آن طرف پیدا می‌شود. الان اتحادیه اروپا، کشورهای بزرگ مثل روسیه و بخصوص چین نگران هستند که ترامپ می‌خواهد چه کند.
وی افزود: ترامپ نگاهی سلبی هم به چین دارد و صحبت‌هایی در خصوص چین کرده است و هنوز که اتفاقی رخ نداده، از بالا بردن تعرفه سخن به میان می‌آورد.
معاون رئیس جمهور گفت: اگر همه اینها را در نظر بگیریم حداقل مطلبی که می‌توانیم بیان کنیم این است که باید صبر کنیم و ببینیم که سیر تحول به چه سمت و سویی است. اما چاره کار فقط اینکه بنشینیم و صبر کنیم؛ نیست. ما باید انواع سناریوها را از دید خودمان در نظر بگیریم و برای هر سناریویی آمادگی لازم را داشته باشیم.
*ترامپ برای حل مشکلش از موضوع ایران استفاده می‌کند
صالحی افزود: تصورم این است که ترامپ برای حل مشکل خودش از موضوع ایران استفاده خواهد کرد. یعنی از موضوع ایران بعنوان یک تیر و دو نشان استفاده می‌کند، هم دشمنی با ایران را پیاده و هم از ایران استفاده می‌کند تا وحدت در کمپ خودشان به وجود بیاید. برای این کار خود، ایران را بعنوان یک دشمن بالقوه و خطرناک به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم معرفی می‌کند.
معاون رئیس جمهور با بیان اینکه برخی از کشورهای منطقه نگران هستند، خاطرنشان کرد: لذا همه تلاش خود را می‌کنند که ایران را مقید و محدود کنند و این بار می‌خواهند با استفاده از آقای ترامپ، چنین کنند.
وی گفت: ترامپ می‌گوید که برای کسی مجانی کار نمی‌کنم. عنوان کرده چرا باید بخش عمده هزینه ناتو را آمریکا بپردازد یا از عربستان و دیگران حمایت کند و هزینه‌اش را آمریکا بدهد؟ قطعا ترامپ بازی خودش را انجام خواهد داد و از آن طرف، دشمنی با ایران را نیز به شیوه‌ای خاص پیش خواهد برد.
صالحی ادامه داد: مثلا ممکن است که بگوید ما تحریم‌های اولیه را به شرط اینکه ایران با ما در خصوص مسائل منطقه وارد گفت‌وگو شود، برمی‌داریم. در حالی که قرار نیست ما راجع به منطقه با آمریکا مذاکره کنیم،. اگر بگوییم بله؛ آن زمان باید یک هزینه حیثیتی بدهیم و اگر بگوییم نه؛ یعنی در تقابل با وضعیت منطقه قرار گرفته‌ایم و او وانمود می‌کند که می‌خواهد حتی تحریم‌های اولیه را بردارد، اما ایران وارد میدان نمی‌شود و ایران را آرام آرام در چشم جهانیان تبدیل به کشوری می‌کند که نمی‌خواهد برای استقرار، صلح و ثبات منطقه همراهی کند.
وی یادآور شد: این در حالی است که تلاش‌های ما تاکنون در جهت بازگشت صلح و آرامش به منطقه بوده و حمایت‌های آنان از تروریست‌ها موجب گسترش خشونت‌ها شده است.
* هوشمندانه و هوشیارانه عمل کنیم/به نقطه ایجاد اشتراک در کمپ آنها تبدیل نشویم
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ما باید خیلی هوشمندانه و هوشیارانه عمل کنیم، اظهار داشت: نباید تبدیل به نقطه ایجاد اشتراک در کمپ آنها شویم. اگر اقدام به اتخاذ مواضع تند سیاسی و یا واکنش‌های تند قبل از بررسی‌های دقیق کنیم، در حقیقت ما را ناخودآگاه وارد بازی سیاسی خود کرده‌اند.
*در حال حاضر موافق واکنش مقابله به مثل نیستم
وی با بیان اینکه بنده در حال حاضر خیلی با واکنش مقابله به مثل موافق نیستم، عنوان کرد: من بیشتر با تقابل نامتقارن موافقم، باید کاری کنیم که او نگران شود. اگر بگوییم در مقابل اقدام آنها ویزا به آمریکایی‌ها نمی‌دهیم، هر چند که مطابق عرف بین‌المللی این حق ما است، مگر چند نفر آمریکایی در سال به ایران می‌آیند؟ یا بگوییم نفت نمی‌فروشیم و دنیا را تحریم نفتی می‌کنیم، آنها می‌گویند بهتر، پس این نوع مقابله یک مقابله به مثل که او احساس نگرانی کند نیست.
صالحی در عین حال گفت: البته یکی از ابزارهایی که می‌تواند او (ترامپ) را نگران کند ابزار هسته‌ای است، مثلا بگوییم درصد غنی سازی را بالا می‌بریم. آن زمان این بحث با برجام مغایرت پیدا می‌کند و ما را در محدوده اینکه ایران نقض برجام کرده است، می‌اندازد و این همان چیزی است که او می‌خواهد. بهتر است ما اقدامی را صورت ندهیم که ناقض برجام باشد.
*استراتژی مدون داشته باشیم/چند صدایی در چارچوب منافع ملی
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: ما باید یک استراتژی مدون در سطح شورای عالی امنیت ملی داشته باشیم که کل مملکت در آن چارچوب حرکت کند. اولین قدمی که باید در مقابله با اقدامات ترامپ برداریم، ایجاد انسجام داخلی است. یعنی هر چقدر وحدت و انسجام داخلی ما بیشتر باشد و پشت سر رهبری باشیم، او (ترامپ) حساب کار، بیشتر دستش می‌آید، اما اگر ما وضعیت را به جایی برسانیم که او فکر کند داخل دارد به وضع ضربه‌پذیری می‌رسد، آن زمان خطرناک می‌شود.
وی گفت: نه اینکه صداها خاموش شود، اما در چارچوب منافع ملی چند صدایی باشیم، نه در چارچوب منافع حزبی. دوم اینکه ما نامتقارن جواب بدهیم، اگر آنها می‌گویند ویزا نمی‌دهیم، ما بگوییم ویزا می‌دهیم و البته دلایل آن را برای جهانیان تشریح کنیم و در عین حال پاسخ اقدام آنها را به گونه مناسب دیگری بدهیم.
*پاسخ نامتقارن، نقطه ضعف نیست
معاون رئیس جمهور ادامه داد: اینکه نامتقارن جواب دهیم، نقطه ضعف ما نیست، نقطه اقتدار است. اقتدار همیشه این نیست که شما پاسختان مشابه پاسخ طرف مقابل باشد. اقتدار پاسخی است که طرف را منفعل کند، باید کاری کنیم که طرف منفعل شود نه جری‌تر بشود.
*ترامپ هر چند وقت یک بار نوکی به ما خواهد زد
وی با بیان اینکه مجموعه ترامپ هر چند وقت یک بار نوکی به ما خواهد زد، اظهار داشت: در حال حاضر آنها برای حمایت از اقدامات خود کسی را ندارند، حتی دارند از روسیه هم دور می‌شوند. برخلاف قول‌هایی که داده بود، نماینده آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل اخیرا اعلام کرد که تحریم‌های روسیه را کماکان نگه می‌داریم. کم‌کم از حرف‌هایی که قبلاً زده بود و برخی از آنها خارج از چارچوب سیاست‌های سنتی آمریکا است، عقب‌نشینی می‌کند.
صالحی ادامه داد: معتقدم هر کشوری چارچوب سیاسی و تعاملات بین المللی‌اش مشخص است، نه ترامپ، نه اوباما و نه هر کس دیگری نمی‌تواند از چارچوب کلی خارج شود. اما هر کسی حاشیه حرکتی برای خود قائل است. لذا ترامپ نمی‌تواند همه چیز را به هم بزند، به همین خاطر الان ظاهرا دارد در قضیه برجام از مواضع اعلامی قبلی خود عقب‌نشینی می‌کند، هر چند در باطن کار خودش را انجام می‌دهد. به عنوان مثال با توجیه اقدامات اخیرش، می‌گوید که من اقدام خلاف برجام انجام نداده‌ام، ولی در حقیقت دارد مشکل آفرینی و موج آفرینی می‌کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه رسانه‌ها خیلی می‌توانند در این زمینه نقش آفرین باشند، گفت: ما باید از بیان تند و تحریک آمیز پرهیز کنیم، غیر از اینکه رویکرد و مکانیسم و رفتار سیاسی مهم است، دانستن یکسری ویژگی‌های شخصی طرف مقابل نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
*انتقادمان را شخصی نکنیم
صالحی گفت: باید آقای ترامپ را به لحاظ شخصیتی خوب شناسایی کنیم و اگر انتقادی داریم آن را شخصی نکنیم، بلکه آن را در موضع‌گیری سیاسی لحاظ کنیم و بگوییم موضع گیری سیاسی شما این بوده و این هم موضع‌گیری سیاسی ما است.
وی افزود: ما نباید خودمان را تبدیل به نقطه ایجاد اشتراک در کمپ آنها کنیم، این خیلی خطرناک است، زیرا زمینه اجماع علیه ما را فراهم می‌کند و اسرائیل بزرگترین بهره‌بردار سیاسی آن خواهد بود.
*خصوصیات عجیب و بعضا متناقض در ترامپ دیده‌ام
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه خصوصیات عجیب و بعضاً متناقض در ترامپ دیده‌ام، عنوان کرد: من چندین سال در آمریکا زندگی کرده‌ام و کم پیدا می‌شود که یک خانواده در یک جا زندگی کنند. برخی از آنهایی هم که دور خود جمع کرده سابقه ضد صهیونیستی دارند و برخی دیگر مثل دامادش یک یهودی متمایل به صهیونیسم است.
وی با اشاره به تصمیم اخیر ترامپ در ممنوعیت صدور روادید برای ایرانیان که باعث همبستگی بین جامعه ایرانیان خارج از کشور با داخل شده، گفت: باید ضمن حمایت محکم از ایرانیان هموطن از ظرفیت آنها در خارج از کشورنیز استفاده کنیم.
* اینگونه نیست که هر کس اراده کند بگوییم بسم‌الله بفرمایید
صالحی در ادامه این گفت‌وگو درباره نگرانی در خصوص دسترسی‌ها به تاسیسات هسته‌ای ایران و سایت‌های نظامی در دوران ترامپ و واکنش ایران و سازمان انرژی اتمی گفت: اینها گمانه زنی است، اینکه وی چه اقدامی خواهد کرد باید صبر کرد. برای بازدید از سایت‌ها، پروتکل الحاقی و مجموعه مقررات پادمانی، روشن کرده که تحت چه شرایطی این اتفاق می‌تواند بیفتد و اگر در چارچوب این شرایط نباشد ایران ملزم به پاسخگویی نیست. اینگونه نیست که هر کس اراده کند بگوییم بسم‌الله بفرمایید بازدید کنید.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر ترامپ بتواند اجماع ایجاد کند آیا در چارچوب برجام است؟ گفت: درست است که پروتکل الحاقی این اجازه را داده که از اماکنی غیر از سایت‌های هسته‌ای بازدید شود، ولی شرایط دارد. طرف باید مستند داشته باشد و بگوید اگر می‌خواهم بازدید کنم دلایلم این است. باید دلایل متقن و روشنی بیاورد که دلایل آنقدر مستند باشد که ایران بررسی کند و بگوید آری یا خیر. حتی وقتی بله یا خیر را تعیین کرد تازه می‌گوید شیوه بازرسی باید چگونه باشد. مکانیسم بازدید هم هر کشوری که پروتکل الحاقی را امضا کرده، در شیوه بازرسی می‌تواند نظرات خود را تامین کند. مثلا وارد اتاقی شده و می‌خواهد قسمتی خاص از آن را ببیند شما بقیه اتاق را می‌پوشانید.
صالحی افزود: سندهایی که آژانس می‌دهد آنقدر باید معتبر و مورد وثوق باشد که کشور مورد نظر که پروتکل را امضا کرده آن سندها را بررسی کند و در صورت تأیید در چهارچوب پروتکل و مقررات پادمان اقدام شود. اینکه همین جوری سرشان را بیندازند و بگویند ما تصور می‌کنیم کاری انجام می‌دهید به این گونه نیست و به این راحتی نیست.
*یک سال است پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنیم و هیچ مشکلی هم نداشته‌ایم
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: ما در دوره جدید یک سال است که پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنیم و در این مدت هیچ مشکلی هم نداشته‌ایم.
وی درباره اینکه آیا در بخش تحقیق و توسعه در دوران ترامپ مشکلاتی برای صنعت هسته‌ای ایجاد نخواهد شد؟ هم گفت: ما یک متن داریم که مبنای قضاوتمان خواهد بود. متن کاملا روشن است و می‌گوید تحقیق و توسعه به چه شکل، کدام ماشین‌ها و چه تعداد در چه فاصله زمانی و چه اقدامات وسیع‌تری می‌توان انجام داد.
صالحی توضیح داد: در تحقیق و توسعه متن را ملاک عمل قرار می‌دهیم و متن هم واضح و روشن است.
*کشوری که گفت قانع نیستم و در آخر سر عذرخواهی کرد
وی درباره اینکه آیا به متن مطمئن هستید و اینکه جای شیطنت نگذاشته است؟ با بیان اینکه شیطنت روشن است، گفت: شیطان همه جا حضور دارد و در جزییات بیشتر حضور دارد تا در کلیات. ولی در بعد فنی، متن برای ما روشن است. تا حالا مواردی پیش آمده که طرف نظراتی داشته، ولی متن این قدر واضح بوده که راه به جایی نبرده‌اند.
معاون رئیس جمهور گفت: همین اواخر چندین ایمیل رد و بدل شده بود، البته نمی‌خواهم نام ببرم، یکی از این کشورها اظهار عدم اقناع کرده بود و می‌گفت من قانع نیستم، در آخر سر عذرخواهی کرد و دید نمی‌تواند کاری انجام دهد.
* هر چه بیشتر مذاکره کنیم، قوی‌تر می‌شویم
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات قبلی‌اش مبنی بر اینکه اگر به گذشته برگردیم باید در نگارش برجام بیشتر دقت می‌کردیم و همچنین درباره اظهارات اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه در مذاکرات تعجیل شده است، اظهار داشت: اینکه می‌گویم اگر مجدداً مذاکره کنیم به خاطر کسب تجربیات بیشتر است. هر چقدر بیشتر شنا کنیم ماهرتر می‌شویم. هر چه بیشتر مذاکره کنیم، قوی‌تر می‌شویم. این یک امر کلی است نه اینکه خاص مذاکرات برجام باشد.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: این مذاکره ده بار هم انجام شود، باز بار یازدهم بهتر می‌توان مذاکره کرد، این طبیعی است و یک اصل کلی می‌باشد. نه اینکه فقط در این موضوع بخصوص صدق کند.
*در تفسیرپذیری در بعد فنی مشکلی نداریم/یکی دو مورد بود که حل شد
صالحی گفت: راجع به تفسیرپذیری باید بگویم در بعد فنی، در تفسیرپذیری مشکلی نداریم، یکی دو مورد مشکلی هم که بود حل شد و به نفع جمهوری اسلامی ایران نیز حل شد. در موارد دیگر مانند تحریم آنها می‌گویند ما در چارچوب برجام عمل می‌کنیم، برخی بانک‌های بزرگ حرکت نمی‌کنند و نمی‌آیند؛ اما آنها می‌گویند ما طبق برجام وظیفه خود را انجام داده‌ایم، در صورتی که واقعا انتظار این نمی‌رفت و باید آنها با جدیت بیشتری عمل می‌کرده و بانک‌های بزرگ را وادار می‌کردند تا با ما همکاری کنند.
*در مذاکرات آنها یک لشکر بودند و ما حداکثر یک گروهان
وی افزود: آدم که نمی‌تواند به یکباره بی عیب و نقص باشد، باید برای رفع نواقص تلاش کرد و تلاش مستمر داشت و تمرین کرد تا امور حل شود. کار آسانی نیست، مذاکره پیچیده‌ای بود که ابعاد مختلف فنی، سیاسی و حقوقی را در برمی‌گرفت. مذاکره آسانی نبود، شش کشور با تمام مجموعه‌هایی که می‌آمدند، آنها یک لشکر می‌آمدند ما حداکثر یک گروهان می‌رفتیم.
*هنوز هم سر قسم خودم هستم/کجا فعالیت‌های هسته‌ای متوقف شده؟
صالحی با بیان اینکه ولی در مجموع الان که ارزیابی می‌کنیم، من هنوز سر قسم خود هستم، اظهار داشت: برخی به من می‌گویند چرا قسم خوردی؟ قسم خوردم و سر قسم خود هستم. بگویند در بعد فنی چه مشکل جدی و لاینحلی وجود دارد؟ کجا فعالیت‌های هسته‌ای متوقف شده است؟
* هرگاه الیاف کربن دادند، الیاف خود را کنار می‌گذاریم
وی در خصوص الیاف کربن با تأکید بر اینکه مشکل خاصی نداریم، گفت: مدتی است که می‌خواهند به ما الیاف کربن بدهند، اما چندین شرط و شروط گذاشته‌اند. ما درخواستمان را مطرح کرده‌ایم، ولی تا به حال شروط آنها را نپذیرفته‌ایم و کارمان را انجام داده‌ایم. هرگاه آنها به ما الیاف کربن دادند، ما الیاف کربن خود را کنار می‌گذاریم و از الیاف کربن آنها استفاده می‌کنیم.
* هنوز قرارداد منعقد نشده، اختلاف اصولی سر بحث قیمت
صالحی درباره قرارداد با چینی‌ها در خصوص راکتور اراک و اینکه چینی‌ها مبلغ بیشتری را درخواست کرده‌اند نیز گفت: متاسفانه هنوز قرارداد منعقد نشده، اختلاف اصولی سر بحث قیمت است، والا خود مبلغ چیز مهمی نیست. من خدمت مسئولان کشور عرض کردم اگر دستور بدهند ما امضا می‌کنیم؛ اما یک بحث اصولی است، این می‌تواند یک مبنا قرار بگیرد برای خیلی از مسائل دیگر.
وی با بیان اینکه هر چیزی ارزشی دارد، اظهار داشت: هر چیزی باید قاعده و اصولی داشته باشد، ما با کشورهای دیگر قرارداد بسته‌ایم و قیمت کارشناسی و ساعت کارشناسی یک قیمت معقولی بوده است. به چینی‌ها هم گفتیم شما قیمت خود را مقداری تعدیل کنید تا ما این قرارداد را امضا کنیم و فعلا هنوز روی این مسئله توافق نهایی حاصل نشده، ولی بخش عمده قرارداد مورد توافق قرار گرفته است.
*قرارداد در بیش از یکصد صفحه تنظیم شده
معاون رئیس جمهور افزود: این قرارداد در بیش از یکصد صفحه تنظیم شده است. البته کار متوقف نشده و ما خودمان کار طراحی را انجام می‌دهیم. طراحی مفهومی را تمام کرده‌ایم، بخش قابل توجهی از طراحی پایه انجام شده و کم‌کم داریم به طراحی تفصیلی نزدیک می‌شویم، اما مقداری طول می‌کشد و از ابتدا نیز قرار این بود که همه کار را خودمان انجام دهیم و از آنها میخواهیم که طراحی‌های ما را بررسی و ارزیابی کنند چون از لحاظ فناوری از ما جلوتر هستند، نظراتشان را به ما بدهند تا ما با اطمینان بیشتری این طراحی را صورت دهیم و این یک نوع تایید است و برای ما ارزشمند است و الا اینگونه نیست که اگر آنها کمک نکنند، نمی‌توانیم کار را پیش ببریم.
* دستورالعمل رئیس جمهور درباره پیشران خوب جلو می‌رود
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سؤال دیگری درباره دستور رئیس جمهور به سازمان انرژی اتمی برای طراحی و ساخت پیشران و همینطور مطالعه و طراحی تولید سوخت پیشران و اینکه سازمان تا الان چه اقداماتی را صورت داده؟ گفت: خوشبختانه کار خوب جلو می‌رود. پیشران در حقیقت یک راکتور کوچک است و چیز خاصی نیست. راکتوری کوچک است و فقط اینکه اندازه‌اش کوچک می‌شود تا در کشتی جای بگیرد و اگر زیردریایی باشد نمی‌تواند وزنش زیاد باشد، چرا که خود زیردریایی خیلی نمی‌تواند وزن داشته باشد، مگر اینکه خیلی بزرگ باشد.
صالحی گفت: در مورد زیردریایی، باید این راکتور خیلی سایزش کوچک باشد و باید این ملاحظات را داشت، والا اصل طراحی راکتور مشکلی نیست و ما در شرایط فعلی قادر به طراحی آنها هستیم. اما مسئله مهم جاسازی تجهیزات راکتورهای پیشران است که آنها را مهم می‌کند. یعنی چیدمان اجزاء آنها باید خیلی فشرده باشد و این موضوع را کمی پیچیده می‌کند و بنده دستورالعملی را برای همکاران تعیین کرده‌ام که چه اقداماتی را انجام دهند و برای اینکه کار سریع‌تر پیش برود، ما ضمن پیش بردن امر طراحی هسته‌ای بعد فشردگی تجهیزات را نیز جداگانه پیش می‌بریم.
وی توضیح داد: در مرحله نخست و آزمایشی می‌توانیم قلبی مشابه قلب هسته‌ای بسازیم و با برق گرمای لازم را ایجاد کرده اما بقیه تجهیزات جانبی را به آن وصل کنیم، یعنی پیشران را بدون قلب هسته‌ای بسازیم و همزمان روی طراحی قلب هسته‌ای کار کنیم و هر زمان که قلب هسته‌ای ساخته شد، فقط قلب را جابه‌جا کنیم.
*همه ملزومات ساخت پیشران را در کشور داریم
معاون رئیس جمهور گفت: این یک پروژه چندین ساله است و چندین سال طول می‌کشد. پروژه‌ای نیست که امروز اراده کنید و فردا محقق شود. ما البته همه ملزومات آن را در کشور داریم و چیزی نیست که ما نگران آن باشیم و نتوانیم آن را در کشور تامین کنیم.
وی درباره اینکه از دیگر کشورها مثلا روسیه برای بحث پیشران‌ها کمک گرفته خواهد شد؟ گفت: ما همه فاکتورها از جمله ظرفیت و توانمندی طراحی راکتور را داریم و اصل هم طراحی راکتور است.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اینکه آیا نمی‌توان زمانی را در این خصوص بیان کرد، گفت: ما میخواهیم هر چه می‌توانیم این زمان را کوتاه‌تر کنیم برای همین گفتیم دو پروژه را به موازات جلو ببریم، یکی طراحی راکتور و یکی طراحی پیشران بصورت یک مجموعه.
وی افزود: فکر می‌کنم نمی‌توان روی زمان بحث کرد، اما از روی تجربه می‌گویم پروژه‌ای است که اگر هزینه و همه ملزومات آن فراهم باشد و حمایت‌های لازم صورت گیرد، حداقل هفت الی هشت سال طول می‌کشد.
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به توان غنی‌سازی ایران و اینکه می‌توانیم به هر درصدی که میخواهیم غنی‌سازی انجام دهیم، تصریح کرد: اگر درخواست کننده پیشران برای مثال عنوان کند که هر 10 سال باید سوخت آن عوض شود، حجم راکتور باید خیلی کوچک باشد. آن وقت غنای سوخت باید بالا برود به عنوان مثال تا 50 الی 60 درصد. البته می‌توان از 3.67 درصد شروع کرد و حتی تا 90 درصد هم بالا رفت. بستگی به حجم راکتور و مدت زمانی دارد که طبق سفارش، برای تعویض سوخت نیاز باشد.
وی گفت: اگر به این رسیدیم که به عنوان مثال نیاز به غنی سازی 50 درصد داریم، با توجه به اینکه در چارچوب برجام نمی‌توانیم اقدام به غنی سازی در این سطح کنیم، آن موقع آنها باید سوخت 50 درصد را به ما بدهند. همانطور که هر زمان سوخت 20 درصد راکتور تهران تمام شود و با توجه به اینکه ما تعهد دادیم که بالای 3.67 تولید نکنیم، آنها باید سوخت 20 درصد را به ما بدهند تا ما آن را به صفحه سوخت تبدیل کنیم.
* تجاری سازی صنعت هسته‌ای
معاون رئیس جمهور در پاسخ به این سؤال که در دولت فعلی صنعت هسته‌ای از جنبه راهبردی خارج شده است و اینکه شما بر این اعتقاد هستید یا خیر؟ اظهار داشت: راهبردی را باید تعریف کنیم که چیست. اگر منظور از راهبردی این است که ما میخواهیم به سمت سلاح هسته‌ای برویم، که این را مقام معظم رهبری صریحا فرموده‌اند تولید، انباشت و به کارگیری سلاح هسته‌ای حرام است. پس ما اگر راهبردی را به آن مفهوم تعریف کنیم، ما به دنبال آن نیستیم.
وی ادامه داد: در دولت‌های قبل هم به دنبال آن نبودیم. اما در دولت‌های قبل بعد از خاتمه جنگ، فعالیت‌های هسته‌ای ایران مجدداً سرعت گرفت. در طول جنگ به این خاطر نشد بوشهر را بسازیم چون هیچ کشوری با ما همکاری نکرد. ضمن اینکه عراق اواخر جنگ دو سه بار هم آنجا را بمباران کرد و این خطر وجود داشت و حتی یک مهندس آلمانی هم آنجا کشته شد.
صالحی گفت: بعد از جنگ وقتی که تصمیم گرفته شد دوباره فناوری هسته‌ای را احیا کنیم، تجربه جنگ به ما آموخت که حتما باید زمینه تامین سوخت مطمئن نیروگاه‌های خود را فراهم سازیم. همین نیروگاه بوشهر را که داریم اگر بخواهیم یک جا بخریم حدود پنج میلیارد دلار ارزش دارد که می‌شود 20 هزار میلیارد تومان و همین نیروگاه بوشهر امروز 20 هزار میلیارد تومان می‌ارزد.
وی ادامه داد: شما مجسم کنید یک پروژه 20 هزار میلیارد تومانی داشته باشید، ولی سوخت آن را نداشته باشید مثل اینکه خودرو داشته باشید ولی بنزین نداشته باشید. این موضوع را در جنگ متوجه شدیم که برای تامین نیازهای استراتژیک حتما باید خوداتکا باشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با طرح این پرسش که زمینه‌های تامین سوخت چیست؟ گفت: اکتشاف و استخراج، غنی سازی، ساخت سوخت، یعنی باید این توانمندی را داشته باشیم که ماده اولیه را از زمین استخراج کرده و بعد آن را به یواف6 تبدیل و سپس غنی کرده و به سوخت تبدیل و بعد به مجتمع سوخت تبدیل کنیم و سپس در راکتور قرار دهیم. ما باید این زمینه را فراهم کنیم به همین خاطر بعد از جنگ تحمیلی وقتی که قرار شد نیروگاه بوشهر را بسازیم گفته شد که ملزومات سوخت مطمئن را نیز باید پیش‌بینی کنیم و نیاز به غنی سازی احساس شد. آن موقع کسی نبود که غنی سازی را به ما بیاموزد، کسی هم نبود که این تکنولوژی را به ما منتقل کند و همه چیز باید از داخل تامین می‌شد.
معاون رئیس جمهور اضافه کرد: وقتی از صفر شروع می‌کنید و کسی نیست که به شما کمک کند، آن موقع بحث صرفه اقتصادی مطرح نیست. آن زمان حاکمیت برای خوداتکایی و آینده کشور سرمایه‌گذاری می‌کند. دولت طبق مصوبه مجلس در نظر داشت و دارد که در فاصله زمانی 30 سال 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای تولید کند. وقتی می‌خواستیم سوخت بسازیم نمی‌خواستیم یک شبه این کار را انجام دهیم. از اکتشاف تا ساختن سوخت یک پروژه 20 ساله است که شما به تولید سوخت مطمئن برسید و کلی باید تجربه به دست بیاورید.
وی گفت: همزمان این کارها شروع شد تا زمان برجام. دولت و حاکمیت خرج می‌کرد برای اینکه ایران این تکنولوژی را به دست آورد، آن زمان هزینه‌‌ای که ایران می‌کرد بر اساس رویه هزینه - فایده نبود که بگوید من این را می‌دهم که اینقدر بهره اقتصادی بگیرم. ما الان به این صنعت دست یافتیم، ولی به بلوغ رساندنش نیازمند کار بیشتر است بخصوص در زمینه سوخت.
* یادداشت تفاهمی که با روس‌ها امضا شد
صالحی ادامه داد: در حال حاضر در فناوری غنی سازی مشکل ما رفع شده است و در زمینه سوخت و تولید سوخت مطمئن، یادداشت تفاهمی را با روس‌ها داشتیم و در دو هفته گذشته در سفر آقای کمالوندی به مسکو هم نقشه راهی را امضا کردیم که روس‌ها در ساخت سوخت به ما کمک کنند. از حالا به بعد انتظار می‌رود که صنعت هسته‌ای را با در نظر گرفتن هزینه - فایده یعنی تجاری سازی پیش ببریم.
وی یادآور شد: البته باید بیشتر کار کنیم. در حال حاضر یک نیروگاه کار می‌کند و برای دو نیروگاه دیگر قرارداد بسته‌ایم و تا ده سال آینده این دو نیروگاه نیز وارد مدار می‌شوند. تا 10 سال آینده انشاءالله در وضعیتی خواهیم بود که بتوانیم سوخت حداقل یکی از این نیروگاه‌ها را سالانه به صورت تجاری تامین کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: اگر قرار باشد سوختی که از روسیه می‌خریم مثلا A میلیون دلار باشد و اگر قرار باشد این سوخت در ایران با 10 تا A میلیون دلار تولید شود، این بی معنی می‌شود. برای اینکه عمر نیروگاه 60 سال است و ما هر سال باید 10 برابر سوختی که می‌توانیم از خارج بخریم، هزینه کرده که خودمان بتوانیم سوخت تولید کنیم. این نقض غرض می‌شود. باید سوختمان را تامین کنیم، ولی به صورت منطقی.
*اقتدار فناوری هسته‌ای با تعداد سانتریفیوژ سنجیده نمی‌شود
وی گفت: الان دیگر باید به صنعت هسته‌ای از منظر تجاری نگاه کنیم، هرچند این فناوری یک عامل اقتدار بالقوه است. اقتدار این فناوری با تعداد سانتریفیوژ سنجیده نمی‌شود، بلکه باید با دانش فنی کسب شده آن را سنجید.
صالحی افزود: برخی به ما می‌گویند ما 20 هزار سانتریفیوژ داشتیم، ولی الان حدود 6 هزار ماشین شده است. فرض کنید الان 190 هزار ماشین IR1 داشته باشیم، حالا شما باید به این ماشین‌ها مواد تزریق کنید، آن مواد کجاست؟ مثل اینکه ماشینی را ساخته‌ای، ولی بنزین نداری.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: الان در زمینه اکتشاف و استخراج به سرعت کار می‌کنیم و در حال تجاری کردن آن هستیم. اورانیومی که اوایل در داخل استخراج می‌کردیم، اگر در دنیا کیلویی A دلار است، برای ما در کشور تا کیلویی چهار A دلار درمی‌آمد؛ یعنی چهار برابر قیمت جهانی؛ اما مجبور بودیم. چون هیچ کس آن را در اختیار ما قرار نمی‌داد. الان داریم به این سمت می‌رویم که از قیمت جهانی هم تا چهار پنج سال آینده کمتر دربیاید.
معاون رئیس جمهور اضافه کرد: الحمدالله کارهای بزرگی انجام شده است و انشاء الله در زمان مقتضی خبرهای مسرت بخشی خواهید شنید.
صالحی گفت: قبلا تا چند سال پیش در بعد اکتشاف و استخراج و داشتن معادن کافی در اورانیوم مقداری تردید وجود داشت، ولی در چهار پنج سال اخیر با اکتشافات هوایی این روند تسریع شد و به نتایج خوبی دست یافته‌ایم، الان خبرهای خوب داریم، اما گذاشته‌ایم هرگاه خبرها عملیاتی شد، آنها را اعلام کنیم.
وی افزود: تا پنج شش سال آینده قطعا می‌توانیم مواد اولیه سالانه یک نیروگاه را از مواد اولیه خود در ایران تامین کنیم.
* اگر اراده کنیم می‌توانیم 90 درصد هم غنی سازی کنیم
صالحی در پاسخ سوالی در خصوص ظرفیت غنی سازی با غنای بالا گفت : این توان بالقوه هنوز در کشور هست. ما اگر اراده کنیم می‌توانیم 90 درصد هم غنی سازی کنیم. الان 5 هزار ماشین در حال کار داریم و لذا این توانمندی را داریم.
* ورود 149 تن کیک زرد به کشور در 4 محموله پروازی
رئیس سازمان انرژی اتمی از ورود 149 تن کیک زرد به کشور در 4 محموله پروازی خبر داد و گفت: از هفتم بهمن امسال اولین محموله از چهار محموله جدید کیک زرد وارد ایران شد که محموله چهارم انشاءالله روز سه‌شنبه 19 بهمن وارد کشور خواهد شد و جمعاً 149 تن کیک زرد به ذخایر کشور افزوده می‌شود.
وی در توضیح بیشتر عنوان کرد: همزمان با اجرای برجام و در یک سال گذشته چیزی حدود 210 تن اورانیوم وارد کشور کردیم که یک مقدار از آن در قبال اورانیوم با غنای 3.5 درصدی بود که به خارج فرستاده بودیم.
صالحی افزود: این 149 تن به اضافه 210 تنی که از قبل وارد شده بود جمعا 359 تن می‌شود که بر این اساس، این میزان به ذخایر کیک زرد کشور افزوده شده است.
معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: آن قسمی که خوردم و گفتم برخی جاها حتی فعالیت‌های هسته‌ای سرعت می‌یابد، یک مورد آن همین است.
رئیس سازمان انرژی اتمی با یادآوری این نکته که در طول37 سال بعد از انقلاب حتی یک گرم کیک زرد وارد کشور نشده بود، خاطرنشان کرد: الان به لطف الهی با ورود محموله چهارم در روز سه‌شنبه 359 تن کیک زرد در این فاصله یک ساله وارد کشور شده که بر این اساس قریب 60 درصد به ذخایر کیک زردمان اضافه شده است.
* کلاهک هسته‌ای ویژگی‌های خود را دارد
معاون رئیس جمهور در خصوص طراحی کلاهک‌های هسته‌ای برای موشک‌های بالستیک و اینکه آیا این قابلیت در داخل وجود دارد؟ اظهار داشت: سلاح هسته‌ای یک حداقل و حداکثر وزنی دارد، بسته به قدرت این سلاح و نوع آن. هر بمبی را می‌توان بر روی کلاهک موشک نصب کرد به شرطی که در آن جا بگیرد و مطابق با شاخصه‌های آن بمب باشد. یک بمب متعارف، شکل و شمایل و نحوه اتصالات آن به کلاهک دارای ویژگی‌های خاص خودش است، ولی کلاهک هسته‌ای ویژگی‌های دیگر بخصوص در بعد اتصالات دارد، به عبارتی یک موجود دیگری است. درست است هر دو بمب هستند، ولی با هم فرق می‌کنند.
وی گفت: بنابراین طراحی کلاهک هسته‌ای برای موشک با کلاهک معمولی فرق می‌کند. ما گفته‌ایم هیچگاه نمی‌‌خواهیم کلاهکی برای بمب هسته‌ای طراحی کنیم. لذا به همین خاطر شورای امنیت سازمان ملل در چارچوب تفاهمات انجام شده نمی‌تواند تصمیمی خلاف آن تفاهم بگیرد.
صالحی افزود: یک متخصص متوجه می‌شود این کلاهک هسته‌ای است یا نیست. ممکن است ظاهر کلاهک‌ها شبیه هم باشد، ولی درون آن متفاوت است.
* آغاز عملیات تخلیه لوله‌ها و تجهیزات از مواد غنی شده به منظور حسابرسی، ظرف یکی دو روز آینده
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سؤالی درباره پاکسازی رسوبات در لوله‌ها که در آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین مورد توافق قرار گرفت نیز اضافه کرد: مقدمات عملیات تخلیه لوله‌ها و تجهیزات از مواد غنی شده به منظور حسابرسی شروع شده و ظرف یکی دو روز آینده انجام می‌شود. یک کار فنی باید انجام شود، کاری مثل انبارگردانی و بعد آژانس هم باید این را محاسبه کند. میزان اورانیومی که در لوله‌ها هست و عددی که اعلام شده، فرضی است و باید آن عدد فرضی را به عدد واقعی نزدیک کنیم. آن عدد فرضی عدد بالایی بود.
وی گفت: شما کارخانه‌ای دارید که از یک طرف یواف6 غنی شده وارد لوله‌های سانتریفیوژ می‌کنید و از آن طرف پودر UO2 می‌گیرید. اما برای اینکه از اینجا یواف6 را وارد و از آن طرف UO2 بگیرید، باید مواد به اندازه کافی وارد لوله‌ها شوند که در این لوله‌ها فیلتر و سایر تجهیزات وجود دارد.
صالحی ادامه داد: پس از پایان فرآیند مقداری اورانیوم در لوله‌ها باقی می‌ماند. اینها می‌گویند آن مقداری که در لوله‌ها چسبیده، حدود 118 کیلو مواد غنی شده است و آن را محاسبه می‌کنند. البته این اقدام مرسوم است و تنها برای ایران نیست. آنها می‌گویند این میزان اورانیوم آنجاست و درست هم می‌گویند. باید مقدار اورانیومی که اعلام می‌کنیم با مقدار اورانیومی که اندازه می‌گیرند، یکی باشد به این می‌گویند حسابرسی اورانیوم.
وی افزود: ما اورانیوم تهی شده را به این لوله‌ها تزریق می‌کنیم و بدین ترتیب غنای اورانیوم غنی شده داخل لوله به سطح اورانیوم طبیعی تقلیل می‌یابد.
* چند صدایی بودن در کشور ما، ساختگی نیست
علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در بازدید از خبرگزاری فارس، خطاب به خبرنگاران گفت: شما عزیزان را دوست دارم چون تک تک شما در جهت منافع ملی کشور و مصلحت‌های نظام و منویات مقام معظم رهبری حرکت می‌کنید.
وی افزود: اگر رسانه ملی و رسانه‌های خبری ما نبودند یقینا این جایگاه را در عرصه بین‌المللی نداشتیم. رسانه‌هایی مثل العالم، هیسپان تی وی و پرس‌تی‌وی انصافا به خوبی وارد گود شدند و توانستند پیام حق ایران را تا جایی که برایشان میسر بود برسانند.
معاون رئیس جمهور عنوان کرد: نوع انتشار خبر در رسانه‌های داخلی بسیار اهمیت دارد. یک جاهایی لازم است که طرف مقابل بداند که ما در داخل چند صدایی هستیم و تک صدایی نیستیم و البته این چند صدایی بودن در کشور ما، ساختگی نیست. واقعیتی است و اختلاف نظر وجود دارد، همین موضوع در مذاکرات خیلی موثر بود، چرا که برای ما بحث پلیس خوب و بد مطرح نبود.
رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: من نمونه‌هایی در مصاحبه هایم گفته‌ام. به عنوان مثال یک بار مقام معظم رهبری در طول مذاکرات فرمایشی را بیان کرده و خط قرمزی را تعیین کردند که بعد از آن با جان کری صحبت کردم و گفتم که صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری کاملا روشن است. من نمی‌توانم پایم را فراتر از آن بگذارم و رهبری ما این را بیان کرده است. او گفت رهبر ما بحث دیگری را بیان می‌کند که من عنوان کردم شما رهبر ندارید، رئیس جمهور دارید و اگر رئیس جمهور ما صحبتی می‌کرد می‌توانستم تلفنی با ایشان صحبت کنم و حل شود. به کری گفتم بهتر است وقتمان را ضایع نکنیم یا شما خط قرمز را قبول می‌کنید یا اینکه خداحافظی کنیم.