خبرگزاری تسنیم: هوا یکی از پنج عنصر اساسی (هوا، آب، غذا، گرما، نور) برای ادامه حیات است. انسان می‌تواند به مدت پنج هفته بدون غذا و به مدت پنج روز بدون آب زنده بماند، اما نمی‌تواند بدون هوا حتی پنج دقیقه زنده بماند. با توجه به گسترش شهرها و افزایش منابع آلاینده‌های هوا، هوای اغلب شهرهای بزرگ و صنعتی آلوده است و بنا به خطراتی که این آلودگی برای سلامت افراد ساکن در مناطق آلوده دارد، شناخت و آگاهی نسبت به جوانب مختلف این مساله از اهمیت بسزایی برخوردار است و فقط با آگاهی و شناخت از این مساله، امکان جلوگیری یا کاهش خطرات آن وجود دارد. متاسفانه در ایران، ماهانه 2500 تا7000 نفر بر اثر آلودگی هوا فوت می‌شوند و در بسیاری از این مرگ‌ها، آلودگی هوا نقش تشدیدکننده داشته است.

بیماری‌ها، پیشکش ناخوشایند آلودگی هوا

بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به چهار دسته مهم تقسیم‌بندی می‌شود:

برونشیت: از مشخصه‌های این بیماری، سرفه پی‌درپی و جریان خلط مستمر در فرد مبتلاست. مواد آلوده‌کننده، باعث تخریب مژک‌های مجاری تنفسی ـ که مواد محرک را از ریه خارج می‌کنند ـ می‌‌شوند و در نتیجه سرفه تنها راهی خواهد بود که ذرات را از ریه به بیرون می‌راند. در صورت بروز و درمان نشدن برونشیت مزمن، این بیماری منجر به مرگ می‌شود.

حساسیت: عکس‌العمل‌های آلرژیک به صورت آبریزش بینی، تنگی نفس، خارش پوست، اشک چشم و عطسه‌های پی‌درپی بروز می‌کنند.

آسم: در حمله‌های آسمی، مجاری تنفسی باریک می‌شود و عبور هوا به حداقل می‌رسد و می‌تواند موجب انفارکتوس یا التهاب قلبی شود که عمدتا به صورت سینه درد، تپش قلب، تنگی نفس و اختلال در سیستم قلب تظاهر می‌کند.

سرطان ریه، معده و بیماری‌های قلبی: آلودگی هوا یکی از عوامل به وجود آورنده و تشدیدکننده این بیماری‌ها به حساب می‌آید. هرچند این عوارض منحصرا و مستقیما مربوط به آلودگی هوا نیست، اما به گفته دکتر محمد اسماعیل اکبری، رئیس مرکز تحقیقات سرطان، آلودگی هوا یکی از عوامل بروز سرطان است.

گیاهان نیز در امان نیستند: از آثار آلودگی هوا بر گیاهان نیز نباید غافل شد. آلودگی هوا بر متابولیسم گیاهان تاثیر دارد و باعث ایجاد امراض و آفت‌های مختلف در آنها خواهد شد.

در محاصره مجموع آلاینده‌ها

موسسه حفاظت از محیط زیست آمریکا (APE)، شش آلاینده اصلی هوا را به عنوان معیار انتخاب کرده و آنها را به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده است:

آلاینده‌های اولیه موادی است که مستقیما از منابع به هوای محیط وارد می‌شود و شامل پنج آلاینده منواکسیدکربن (co)، دی‌اکسید گوگرد (so2)، دی‌اکسید نیتروژن (NO2)، ذرات معلق با قطر کمتر از 10 میکرون (pm_10) و سرب (pb) می‌شوند.

آلاینده‌های ثانویه نیز به موادی اطلاق می‌شود که بر اثر فعل و انفعالات موجود در هوای اطراف زمین به وجود می‌آید و در این گروه می‌توان از ازن (O3) نام برد.

بروز تغییرات و جهش‌های ژنتیک

آلودگی هوا بر برخی ژن‌های افراد تاثیر می‌گذارد و باعث تغییر آن می‌شود. برای مثال، سبب فعال شدن ژن اوتیسم می‌شود، کما این که شاهد افزایش کودکان مبتلا به اوتیسم در این سال‌ها بوده‌ایم. همچنین باعث کاهش وزن نوزاد هنگام تولد می‌شود. بعلاوه افزایش آمار سقط جنین از تبعات آلودگی هواست. جالب است بدانید، آلودگی هوا حتی در تعیین جنسیت کودکان نیز تاثیر می‌گذارد و باعث کاهش فرزندان پسر می‌شود.

برنامه غذایی ضدآلودگی هوا

ضروری است یک برنامه غذایی ضدآلودگی هوا برای خود و اعضای خانواده تنظیم کنید که شامل این مواد می‌شود:

در این روزها از شیر کم‌چرب استفاده کنید، زیرا کلسیم موجود در شیر از جذب سرب و فلزات سنگین موجود در هوای آلوده جلوگیری می‌کند. لبنیات و شیر پرچرب به دلیل کاهش کارایی سیستم ایمنی و بروز بیماری‌های ریوی در هوای آلوده توصیه نمی‌شود. همچنین مصرف شیر، عوارض ناشی از آلودگی هوا بر دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد. زیرا شیر به دلیل داشتن فسفر، منیزیم و کلسیم خنثی‌کننده سموم است.

مصرف آنتی‌اکسیدان‌هایی چون E,A,C، بتاکاروتن و سلنیوم. مصرف میوه و سبزی در روزهای آلوده سال به تمام افراد توصیه می‌شود. ویتامین C نیز به دلیل ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی که دارد، بدن را در مقابل آلودگی هوا ایمن می‌کند و سبب محافظت در برابر رادیکال های آزاد می شود. همچنین بین میوه‌ها و صیفی‌جات مختلف، آنهایی که رنگشان نارنجی پررنگ و قرمز است و بین سبزی‌ها، آنهایی که برگ پهن و تیره دارند (کاهو و اسفناج) حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری هستند و سموم بدن را بیشتر دفع و خنثی می‌کنند. کیوی، آلو بخارا، انار، انگور، سیر، کلم بروکلی، کشمش، گوجه‌فرنگی و پرتقال سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و به استفاده از آنها توصیه می‌شود.

داخل خانه را در برابر آلودگی هوا ایمن کنید

تصور نکنید آلودگی هوا تنها بیرون از خانه شما و اعضای خانواده را تهدید می‌کند. هنگام آلودگی هوا، فضای خانه هم به اندازه بیرون خانه دچار آلودگی می‌شود. یکی از راه‌های پاکسازی هوای خانه این است که میزان حرارت وسیله‌های گرمازا را در کمترین حد خود قرار دهید تا هوای خانه عوض شود.

وجود گل و گیاه در خانه بر کاهش آلودگی هوای خانه موثر است. گیاهان دی‌اکسیدکربن را به اکسیژن تبدیل و هوا را تصفیه می‌کنند و قادرند آلاینده‌های مضر را از بین ببرند. با وجود گیاهان، هوا تمیزتر و رطوبت به طور طبیعی حفظ می‌شود. برای خوشبو کردن خانه از اسپری‌های خوشبوکننده استفاده نکنید زیرا حاوی مواد شیمیایی حساسیت‌زا هستند. در خانه سیگار نکشید و به دیگران هم اجازه ندهید، در فضای بسته خانه سیگار بکشند.

در حیاط خانه‌ها نیز بهتر است درخت بکاریم و حتی در محل کار به سبز بودن محیط بیندیشیم.

استفاده از وسایل نقلیه عمومی یک شعار نیست

سال‌هاست، اکثر کشورهای پیشرفته دنیا به مزیت‌های استفاده از وسایل نقلیه عمومی بویژه تاثیر آن بر کاهش آلودگی هوا پی برده‌اند و همه مردم به عنوان یک رویه معمول زندگی شهرنشینی، آن را پذیرفته‌اند، اما در کشور ما بیشتر این قضیه در حد شعار باقی مانده است.

با این حال باز هم تاکید می‌کنیم، یکی از روش‌های موثر در کاهش آلودگی هوا آن است که تا می توانیم از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم و برای هر کار غیرضروری از وسیله نقلیه شخصی استفاده نکنیم.

همچنین باید خودروهایمان را به طور مرتب، معانیه فنی کنیم. به عنوان یک توصیه، استفاده از دوچرخه نه‌تنها ورزش محسوب می‌شود، بلکه بر نشاط ما می‌افزاید و به داشتن هوای پاک نیز کمک می‌کند.