مهر : اگرچه با اعلام رشد اقتصادی 4.6 درصدی برای سه ماهه ابتدایی سال‌جاری نسبت به سال گذشته، انتظار می رود که آثار سیاست‌های اقتصادی دولت، در سبد خانوارهای ایرانی مشخص شود اما آنگونه که مردم روایت می‌کنند، قدرت خریدشان نسبت به مدتی که رشد اقتصادی در آن بهبود یافته، بیشتر که نشده، حتی در برخی موارد کمتر هم شده است.
دولت در هفته‌های گذشته اعلام کرد که رشد اقتصادی ایران در بهار دومین سال از فعالیتش، رویه ای مثبت را در پیش گرفته و نسبت به مدت مشابه سال قبل، 4.6 درصد را نشان می دهد.
در این میان اگرچه این رشد اقتصادی به گواه آمارهای بانک مرکزی، نشانگر بهبود اوضاع اقتصادی ایران است، اما مردم که ذی نفعان اصلی سیاست‌های اقتصادی دولت به شمار می روند، از این رشد اقتصادی حس ملموسی را نداشته و اذعان دارند که قدرت خرید آنها نسبت به سیاست‌گذاری‌های دولت نه تنها بهبود نیافته، بلکه نسبت به دوره ای که دولت در آن رشد را اعلام کرده، کمتر هم شده است.
از سوی دیگر، دولت نیز بارها و بارها کنترل تورم را به عنوان معیاری برای موفقیت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی خود مطرح می‌کند و بر این باور است که اگرچه تورم کاهش یافته و راه رسیدن به اعداد تک رقمی را در پیش گرفته است، اما کاهش تورم هیچ گاه به مفهوم ارزانی در بازار نیست و این دو مفهوم باید از سوی مردم با دیدی مجزا نگاه شود.
در واقع، شکافی که میان دیدگاه‌های مردم و ابزارهای سنجش آنها برای کاهش تورم و بهبود اوضاع اقتصادی به کار گرفته می‌شود، متر یکسانی با عقاید دولت ندارد و مردم بر این نکته پافشاری می‌کنند که قدرت خرید آنها کاهش یافته است.
این گفته‌ها در حالی از سوی ذی نفعان اصلی سیاست‌های اقتصادی دولت مطرح می‌شود که بانک جهانی نیز در گزارشی که به تازگی اعلام کرده است، به صراحت بر کوچک شدن سفره های ایرانیان اشاره و بر این نکته تاکید دارد که بسیاری از شهروندان ایرانی، نسبت به تغییرات در درآمد شخصی شان و همچنین افزایش مداوم هزینه‌های زندگی، آسیب پذیرتر شده‌اند.
در این میان، کارشناسان هم معتقدند سبد خانوار بهترين آينه‌اي است كه مي‌توان آثار سياست‌هاي كلان اقتصادي را به روشني در رزق و روزي مردم يافت و زمانی که اقتصاد، با شوك‌هاي منفي و مثبت روبرو مي‌شود، تمامی خانوارهای ایرانی، حتی آنها که اطلاعات اندکی از مفاهیم شاخص اقتصادی ندارند، به خوبی وضعیت را درک کرده و در بسیاری از موارد، نسبت به تغییر الگوی مصرفی خود اقدام می کنند.
یکی از مصرف کنندگانی که برای خرید به یکی از فروشگاه‌های زنجیره ای آمده است در گفتگو با خبرنگار مهر از کاهش قدرت خریدش صحبت به میان می‌آورد و می‌گوید: بسیاری از اقلام اساسی مورد نیاز خانوار در ماه‌های گذشته با افزایش مواجه بوده است و اکنون نیز افزایش قیمت را در بسیاری از کالاهایی که غیر از گوشت و مرغ و برنج هستند، می‌توان دید.
وی می‌افزاید: اگر در گذشته خرید چند قلم کالای اساسی مورد نیاز خانواده اش در یک بار مراجعه به فروشگاه حدود 100 هزار تومان تمام می‌شده است، اکنون باید برای خرید همان کالاها حداقل 35 تا 40 هزار تومان بیشتر بپردازد.
این شهروند می‌گوید: البته خریدهایی که از فروشگاه انجام می دهد معمولا مربوط به تامین مایحتاج میان مدتش است و عموما ماهانه یک یا حداکثر دو بار برای خرید به فروشگاه مراجعه می‌کند، در حالی که بخش عمده ای از خریدهای وی، از خرده فروشی نزدیک به منزلش تامین می‌شود.
یکی دیگر از مراجعه کنندگان به این فروشگاه زنجیره ای که برای خرید اقلام پروتئینی مراجعه کرده است، به خبرنگار مهر می گوید: اقلام پروتئینی ظرف هفته های گذشته که موعد بازگشت حجاج به کشور نزدیک می شود، با افزایش مواجه بوده است و در مورد میوه و سایر محصولات نیز افزایش قیمت را شاهد هستیم.
او در مورد کاهش قدرت خرید خود نیز می‌گوید: به دلیل بالا رفتن قیمت برخی از کالاها، سبد مصرفی خانوار او کوچکتر و در عین حال، برخی از اقلام آن حذف شده است. او می‌افزاید: برای صرفه جویی در هزینه های خانوار و اینکه دخل و خرجش را بتواند با یکدیگر متناسب کند، مجبور شده تا گزیده تر خرید کند و از تنوع محصولات مصرفی خانواده خود بکاهد.
این شهروند در خصوص آثار کاهش تورم بر سبد مصرفی خانواده اش می گوید: اگر دولت می گوید که تورم کاهش یافته باید تدابیری را اتخاذ کند که حداقل کالاهای ضروری مورد نیاز مردم افزایش قیمت نداشته باشد؛ در غیر این صورت نمی توان به کاهش تورم و تاثیر مستقیم آن بر هزینه های زندگی امیدوار بود.
شهروند دیگری در گفتگو با مهر به مقایسه قیمت اقلامی که برای خرید در سبد خرید خود انتخاب کرده است اشاره می کند و می گوید: به عنوان مثال در گذشته یک کیلوگرم گوشت گوسفند بسته بندی شده خورشتی را به نرخ 23 هزار تومان خرید می کرده که اکنون باید 700 گرم از این گوشت را به این قیمت خریداری کند، یعنی حداقل باید 300 گرم کمتر خرید کند ولی در مقابل، همان پول را بپردازد.
او می افزاید: در مورد سایر اقلام همچون روغن یا برنج هم به این صورت است، یعنی بطری‌های روغن به نظر می‌رسد که محتویات کمتری نسبت به قبل دارند ولی ممکن است قیمت هم تغییر نکرده باشد، در حالی که برخی بطری‌ها، بسیار کمتر از بطری‌هایی که در گذشته خرید می‌کردم، روغن دارد.
این شهروند می گوید: در فروشگاه‌های زنجیره ای یا کالاهای بسته بندی، قیمت‌ها به نسبت کالاهای عمده و فله ای از نوسان قیمت کمتری برخوردارند، در حالی که نوسان قیمت در میوه و صیفی، حبوبات فله ای یا هر کالای اساسی دیگری که به صورت فله عرضه می شود، بیشتر به چشم می‌خورد.
آمارهای بانک مرکزی نیز باز هم از نوسان قیمتی برخی از کالاها خبر می‌دهد. در آخرین گزارش بانک مرکزی از قیمت اقلام کالایی در بازار، قیمت برنج، گوشت قرمز، گوشت مرغ، چای و حبوبات، افزایش را نشان می داد که دقیقا اقلام عمده سبد مصرفی خانوارها هستند.
البته در گزارش اخیری که فائو منتشر کرده است، ایران از نظر قیمت مواد غذایی در دنیا در جایگاه 89 دنیا و از نظر تورم قیمت مواد غذایی در دنیا در جایگاه شانزدهم دنیا قرار گرفته است.
در واقع، ایران از نظر توانایی مالی در تامین مواد غذایی کافی، در جایگاه 53 دنیا قرار داشته است. عامل اصلی که باعت افت جایگاه ایران در این رده بندی جهانی شده، قیمت بالای مواد غذایی است که سبب شده شمار زیادی از مردم توانایی مالی لازم برای خرید و استفاده از مواد غذایی نداشته باشند. این گزارش بر مبنای اطلاعات سال 2013 میلادی تهیه شده است.
قیمت اقلام اساسی در بازار
بر اساس گزارش میدانی، هم اکنون قیمت هر کیلوگرم گوشت چرخکرده ممتاز مخلوط 27500 تومان، ران گوسفند 38400تومان، ماهیچه گوساله 33900 تومان، ماهیچه گوسفندی 41700 تومان و گوسفند شقه 17000 تومان است.
همچنین سینه مرغ بدون پوست 1800 گرمی 18800 تومان، ران مرغ بدون پوست 1800 گرمی 17300 تومان، مغز ران 1800 گرمی 21000 تومان و فیله ماهی سالمون نروژی نیز هر کیلوگرم 42000 تومان است.
در عین حال، هر بسته 9 عددی تخم مرغ 3900 تومان، هر بسته 15 عدد تخم مرغ 6500 تومان، هر بسته 24 عددی تخم مرغ 9000 تومان و هر بسته 30 عددی تخم مرغ 10400 تومان است. هر عدد کره 100 گرمی 2200 تومان، شیر استریل 2.5 لیتری 4200 تومان، شیر نایلونی 1450 تومان، شیر بطری 2300 تومان، شیر کم چرب بطری1940 تومان است، ضمن اینکه بطری شیرکاکائو بزرگ نیز 3250 تومان عرضه می‌شود.
خامه ساده 100 گرمی 1100 تومان، خامه عسلی 100 گرمی 1150 تومان و خامه شکلاتی 1200 تومان است. هر بسته 700 گرمی قند شکسته 2790 تومان، شکر 900 گرمی 2550 تومان است.
گزارش میدانی نشانگر این است که قیمت هر کیلوگرم برنج طارم مازندرانی 9300 تومان، طارم معطر 8100 تومان، هاشمی 8300 تومان، هاشمی دودی 9000 تومان، رمضانی 6200 تومان و برنج هندی 5200 تومان است. قیمت هر بطری روغن مایع 810گرمی سرخ کردنی نیز 4050 تومان است.
در عین حال، هر بسته 900 گرمی نخود 5100 تومان، عدس 900 گرمی 5490 تومان، لپه 900 گرمی 5940 تومان، لوبیا چیتی 11800 تومان، لوبیا قرمز 9980 تومان، ماش 7900 تومان، لوبیا سفید 10800 تومان و لوبیا چشم بلبلی 5460 تومان است.