تسنیم: استقبال مخاطب، موضوع مرتبط با ایران، تولید،ویژگی‌های فنی و وجود قهرمان در داستان پنج عاملی است که می‌تواند فیلم سینمایی «چ» را به عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی کند.
هفته گذشته اسامی 10 فیلم نهایی برای بررسی جهت معرفی به اسکار اعلام شد. لیستی که در آن تنوع فیلم‌ها و مضامین قابل تامل است اما به جز دو سه فیلم شاید مابقی آنها به دلایل مختلف چندان قابلیت معرفی به اسکار و در صورت معرفی امکان موفقیت را نداشته باشند.
سال گذشته که در رقابت نهایی بین دو فیلم «گذشته» و «دربند» در نهایت به سبب آنچه عنوان شد «گذشته» پخش‌کننده خارجی معتبری دارد؛ این فیلم به اسکار معرفی شد. بحث‌های فراوانی در بین اهالی سینما و رسانه‌ها درگرفت که اصولا اگر قرار است فیلمی از ایران به این رقابت‌ها معرفی شود باید همه مختصاتش ایرانی باشد، قصه‌ای در همین مرز و بوم باشد و حرف آدم‌های همین سرزمین را بزند و البته در مقابل همه این انتقادها اعضای کمیته انتخاب فیلم ایرانی سابقه «اصغر فرهادی» در کسب اسکار و موفقیت‌های بین‌المللی «گذشته» را بر ایرانی بودن نماینده سینمای ایران ارجح‌تر دانستند.
اما امسال داستان کمی متفاوت‌تر است. در فهرست 10 فیلم اعلام شده هیچ فیلمی در بخش بین‌الملل موفقیتی در سطح «گذشته» را کسب نکرده است و اتفاقا «ماهی و گربه» موفق‌ترین فیلم ایرانی در یکسال گذشته از این حیث به دلیل عدم اکران تا زمان مقرر، نتوانسته است جایی در این لیست پیدا کند و طبیعتا سایر فیلم‌هایی که بخصوص برخی جریانات خاص از مدتی قبل به دنبال مطرح کردن نامشان برای معرفی به اسکار بودند نیز به همین دلیل(عدم اکران) جایی در فهرست نهایی نداشته‌اند.
بنابراین تمامی این 10 فیلم از حیث موفقیت بین‌المللی تقریبا در یک سطح قرار دارند و شاید چند فیلم حضور در جشنواره‌های متعدد را تجربه کرده باشند اما برخلاف «گذشته» جوایز اصلی این رویدادها را به خود اختصاص نداده‌اند و با این وجود پارامترهای دیگری را باید برای معرفی نماینده سینمای ایران به اسکار مد نظر داشت که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
1 - استقبال مخاطب:
آذر، شهدخت، پرویز و دیگران؛ استرداد؛ امروز؛ برف؛ تنهای تنهای تنها؛ چ؛ خسته نباشید؛ خط ویژه؛ زندگی مشترک آقای محمودی و بانو؛ و سر به مهر در حد فاصل مهر 92 تا مهر 93 روی پرده سینماهای کشور رفته‌اند و در مجموع چهار فیلم آذر شهدخت پرویز و دیگران،امروز،چ و خط ویژه به فروش‌های میلیاردی دست یافتند که در میان این فیلم‌ها «چ» بیشترین فروش و استقبال را داشته است. پس بنابراین از بین 4 فیلمی که بیشترین مخاطب را داشته‌اند؛ چ وضعیت بهتری نسبت به سایرین دارد.
2- موضوع مرتبط با ایران:
برخلاف سال گذشته که انتقادها نسبت به غیرایرانی بودن موضوع «گذشته» بسیار زیاد بود. همه 10 فیلم معرفی شده داستانی کاملا ایرانی و مختصات همین مرز و بوم را دارند اما اگر به لحاظ سینمایی بخواهیم قضاوت کنیم بدون شک حرف فیلم‌هایی نظیر چ،استرداد،امروز،برف و تنهای تنهای تنها شاید برای مخاطب جهانی بیشتر از 5 فیلم دیگر جذاب باشد و در واقع علاوه براینکه در این 5 فیلم قصه‌ای کاملا ایرانی روایت می‌شود به سبب مختصات نوع روایت و ساختار داستان مخاطب جهانی نیز می‌تواند با آنها ارتباط بهتری برقرار کند. که بازهم در این میان موقعیت دو فیلم «چ» به خاطر شخصیت جهانی شناخته شده شهید چمران و مقطعی از انقلاب اسلامی که برای روایت آن انتخاب شده و «تنهای تنهای تنها» به دلیل رویکرد متفاوت به مساله هسته‌ای ایران بهتر است.
شهیدچمران از جمله شخصیت‌هایی است که به‌دلیل شخصیت چندوجهی و حضور در ساختار علمی آمریکا هم علاقه مردم سایرکشورها را به‌دنبال دارد و هم می‌تواند تصویری درست و منطبق با روحیه ایثار قهرمانان دفاع مقدس برای همه دنیا به نمایش بگذارد.تصویری که تا کنون اغلب تصویر کشوری فقرزده و عقب‌مانده بوده‌است. شاید حالا اگرچه تمام این 10 فیلم تصویری متفاوت از تصویر سیاه و تلخ فیلم‌های دوره‌های قبل ارائه می‌دهند اما «چ» برگ برنده‌ای است که می‌تواند این تصویر را اصلاح کند و نمایی دیگر از ایران به دنیا بدهد.
تصویری که شاید اگر فیلم خوش ساخت و قوی مثل «چ» در دست نداشتیم نمی‌توانستیم آن را ارائه دهیم و حالا بهترین زمان برای اصلاح این تصویر از ایران است.
3- پروداکشن(تولید):
اگر قرار است توانایی فنی سینمای ایران یکی از پارامترهای انتخاب فیلم برای معرفی به اسکار باشد از بین 10 فیلم معرفی شده دو فیلم «استرداد» و «چ» اصطلاحا بیگ‌پروداکشن هستند که از این میان فیلم «چ» به سبب تولید بسیار سختش در یکسال گذشته توانسته همه جوایز مربوط به تولید را در جشنواره‌های مختلف از آن خود کند و «استرداد» نیز فیلمی بسیار سخت بود که در دو کشور (ایران و روسیه) و در شرایط بسیار سخت تولید شد. بنابراین این دو فیلم ویژگی لازم برای نشان دادن سطح توان فنی بالای سینمای ایران را دارا هستند.
4 - ویژگی‌های فنی:
به لحاظ ساختار سینمایی 10 فیلم انتخاب شده همگی جزو بهترین آثار سینمای ایران هستند که هر کدام در بخش‌های حتی نوآوری هم داشته‌اند. فیلمبرداری و طراحی صحنه بسیار خوب «استرداد»، کارگردانی خلاقانه «آذر شهدخت ...»،نوآوری «تنهای تنهای تنها» و «خط ویژه» در قصه‌گویی و ساختار، هماهنگی همه اجزایی فیلم‌های «امروز» و «برف» باعث می‌شود هر کدام از آنها به لحاظ فنی در مرتبه بالایی قرار بگیرند اما بدون شک «چ» تنها فیلمی است که هم قدرت کارگردانی بالایی دارد و هم در تمامی بخش‌های فنی اثر قدرتمندی است که این فیلم را از 9 اثر دیگر متمایز می‌کند.باز در این میان فیلم«چ» دست کم در چند سکانس آن فیلمی ساختار شکنانه است که توانسته فصلی نو در تاریخ سینمای ما رقم بزند.از جمله این موارد بخش تاثیرگذار مربوط به سقوط بالگرد است است که تحسین تمام کارشناسان و اهالی فن را موجب شد.
5- وجود قهرمان در داستان:
ازجمله علایق و معیارهای موردپسند اعضای آکادمی وجود قهرمان و فیلم‌هایی با ساختار قهرمان محور است.
تقریبا عنصر قهرمان در بین همه 10 فیلم معرفی شده وجود دارد اما در برخی از این فیلم‌ها عنصر قهرمان نقش کلیدی‌تری در پیشبرد داستان دارد و اصطحالا وجود قهرمان است که فیلم را جلو می‌برد. فیلم‌هایی نظیر استرداد،امروز،چ و تنهای تنهای تنها 4 فیلمی هستند که اساسا کارکرد قهرمان در آنها بسیار پررنگ‌تر است و البته باز هم در بین این 4 فیلم هم به لحاظ نقش کلیدی و پررنگ قهرمان اصلی آن(چ) و هم به سبب وجود شخصیت‌های نزدیک به قهرمان دیگر در فیلم(اصغر وصالی، امام خمینی، هانا،تیمسار فلاحی ) قهرمان‌محورتر از بقیه فیلمهاست.
«چ» فیلمی است که اساسا پیشبرد داستان آن منوط به حضور قهرمان در آن است و حتی شهر پاوه به عنوان یک شهر مقاوم در مقطعی حساس از انقلاب و حتی پیام حضرت امام در سکانس پایانی فیلم کارکردی به شدت قهرمانانه در فیلم دارند.