در حالی که تصور می شد مسئله شفافیت یکی از موضوعاتی است که به سرعت می توان درباره آن به توافق رسید، آخرین گزارش ها حکایت از آن دارد که امریکا قصد با باج خواهی های غیر منتظره در  حال تبدیل کردن این موضوع به یک بحران مذاکراتی است.

توافق ژنو می گوید حداکثر مقدار شفافیتی که در گام نهایی می تواند بر برنامه هسته ای ایران اعمال شود تصویب و اجرای پروتکل الحاقی است.

همچنین این توافق می گوید تا قبل از حصول توافق نهایی همه مسائل باقی مانده گذشته و کنونی میان ایران و آژانس باید حل شود.

اما گزارش هایی که اخیرا «ایران هسته ای» اخیرا دریافت کرده نشان می دهد امریکا در آخرین دور از مذاکرات خود با ایران خواستار بازدید وسیع از سایت های نظامی ایران شده است.

ایران مطابق مقررات بین المللی هیچ الزامی برای پذیرش آژانس در سایت هی نظامی ندارد و اساسا تا آنجا که به مسائل نظامی مربوط می شود آژانس یک سازمان غیر تخصصی است.

ظاهرا در آخرین دور مذاکرات با ایران امریکا این موضوع را مطرح کرده است که پس از توافق نهایی امریکا باید بتواند سالانه 4 بار از برخی تاسیسات نظامی ایران بازدید کند.

این امر با واکنش جدی تیم مذاکره کننده ایرانی مواجه شده است.

کارشناسان می گویند پس از این درخواست امریکاست که زمزمه غیر ممکن بودن توافق در تهران بلند شده و تیم مذاکره کننده هم به آن پیوسته است.

هنوز روشن نیست که امریکایی ها با هدف افزایش قدرت چانه زنی خود این درخواست را مطرح کرده اند یا اینکه تصور می کنند می توانند در دقیقه 90 حداکثر مقدار امتیاز را در این  حوزه از ایران بگیرند.

کارشناسان امنیتی عقیده دارند به نظر می رسد امریکایی ها موضوع ظرفیت غنی سازی را برجسته می کنند تا اهمیت موضوع شفافیت را پنهان نگه دارند در حالی که باز کردن راه هایی برای دریافت مستمر اطلاعات حساس هسته ای و دفاعی از ایران برای آنها به هیچ وجه کم ارزش تر از کاهش ظرفیت غنی سازی ایران نیست.

یک کارشناس ارشد در تهران در این باره به «ایران هسته ای» گفت: «انتظارات اطلاعاتی امریکا از توافق نهایی به اندازه انتظارات هسته ای و سیاسی آن بالاست. امریکایی ها می خواهند یک زیرساخت برای جاسوسی قانونی از ایران ایجاد کنند. هر چه به انتهای مذاکرات نزدیک تر می شویم، امریکایی ها مجبور می شوند این رویکرد خود را آشکارتر کنند».