ایسنا: اگر امشب مهتاب یا همان هلال ماه رمضان را دیدی، آواز بخوان! قدیمی‌ها هم همین کار را می‌کردند. عادت داشتند بروند پشت بام خانه و دنبال هلال مهتاب بگردند. نقل و شیرینی هم می‌بردند که اگر صورت ماه را دیدند با آوازی در «چهارگاه» همسایه‌ها را هم با خبر کنند.

ایرانیان مسلمان بنا بر یک رسم کهن عادت کرده بودند که یک تا سه روز پیش از رویت هلال ماه رمضان به پیشواز این ماه بروند. به این کار می‌گویند: «پیش‌خوانی رمضان!» آن وقت آن‌ها که صدای پیش‌خوانی رمضان را می‌شنیدند با صدای بلند به معنی همدلی صلوات می‌فرستادند و شنیدن این صدا از همه‌ی خانه‌های محل، آن هم در دل شب، شکوه همدلی و ایمان را نشان می‌داد.

مثلا بعضی‌ها این‌طور پیش‌خوانی می‌کردند:

اول به خدای حی واحد صلوات

دوم به رسول تاج بر سر صلوات

سوم به تمام کوفیان لعنت باد

که چهارم به صاحب ذوالفقار دو سر صلوات

این آوا‌ز‌ها اغلب در دستگاه چهارگاه اجرا می‌شدند و راویان آن‌ها بهره‌ای هم از هنر چاووش‌خوانی برده بودند. بعضی از مردم به آن‌ها می‌گفتند: «چاووش سحری».

البته اجرای موسیقی دیدن هلال، آیین خاص خودش را هم می‌طلبید. بعضی بزرگان شهر همراه چند نوحه‌خوان خوش‌صدا به بلندی‌های محل می‌رفتند و آن‌ها که دست‌شان می‌رسید، نقل و شیرینی‌ هم با خودشان می‌آوردند. دهل‌نوازها، نقار‌ه‌زن‌ها و کرنانوازها هم بودند. همه با هم چشم به آسمان می‌دوختند. همین که ماه دیده می‌شد و بزرگان هم تأیید می‌کردند، آواز خواندن‌ها شروع می‌شد.

این آوازها اغلب در تکریم ماه رمضان بود. وقت آواز خواندن نقل پخش می‌کردند و صدای سازهای کوبه‌ای و بادی به اوج خود می‌رسید.

گذشتگان، موسیقی و رمضان را نفی‌کننده‌ی یکدیگر نمی‌دانستند و فکر می‌کردند، موسیقی بهترین چیزی است که می‌شود با آن به استقبال یک ماه پر از خوبی و مهربانی رفت.