باشگاه خبرنگاران: این روزها که تب لاغری بالا گرفته است و افراد برای چند کیلو لاغرتر شدن به هر دری می‌زنند، بازار بسیاری از عطاری‌ها و استفاده از گیاهان دارویی برای کاهش وزن حسابی داغ شده است و گیاهان متعددی برای این منظور پیشنهاد می‌شوند. یکی از گیاهانی که در زمینه لاغری قدمت طولانی دارد و در بسیاری از نقاط جهان به منظور کاهش وزن استفاده می‌شود، گیاه افدرا می‌باشد؛ اما این که افدرا تنها بر بافت چربی موثر است یا اینکه سایر ارگان‌های بدن را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بحثی است که مفصلاً در این مقاله در باره آن صحبت خواهیم کرد.
افدرا چیست؟
افدرا ماده‌ای است که از گیاهی با نام افدرا سینیکا گرفته می‌شود که یک گیاه دارویی چینی می‌باشد و به طور سنتی در داروهای چینی استفاده می‌شود. نام چینی آن MA HUANG (ماهوانگ) است و ماده موثر موجود در این گیاه افدرین می‌باشد. افدرین ترکیب شبه آمفتامینی بسیار قوی است که هم سیستم عصبی و هم سیستم قلبی عروقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیش از 40 گونه از این گیاه در سرتاسر جهان شناسایی شده‌اند. گیاه افدرا از مواد شیمیایی متعددی تشکیل شده است که از جمله آن: افدرین، پسودوافدرین، نورپسودوافدرین، نورافدرین، متیل افدرین، تانن، هیدروکسی کینورنیک اسید، کوئینولین و ... را می‌توان نام برد. در حقیقت افدرین و پسودوافدرین با افدرا متفاوت می‌باشند و گیاه کامل افدرا اثرات ملایم‌تری به نسبت افدرین و سودوافدرین استخراج‌شده از این گیاه دارند. این اختلاف همانند تفاوت گیاه قهوه و کافئین خالص می‌باشد.
اثرات درمانی افدرا
گیاه افدرا برای مدت بیش از 2 هزار سال در سرزمین‌های شرقی آسیا برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده شده است. گیاه افدرا دارای اثرات ضد التهابی و ضد آرتریت می‌باشد و برای درمان برونشیت، آسم، سرماخوردگی، آنفلوانزا، سردرد، سرفه، تب بالا، ادم، بیماری‌های مفصلی و استخوانی و ... به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر افدرین این گیاه سرشار از تانین می‌باشد که اثرات محافظت‌کننده در نارسایی کلیوی دارد.
افدرا و لاغری موضعی
امروزه افدرا در مکمل‌های لاغری به طور گسترده استفاده می‌شود. اگر روزانه 500 کالری کمتر از حالت عادی مصرف کنید و از گیاه افدرا هم استفاده کنید، افدرین موجود در گیاه افدرا کمک می‌کند تا هفته‌ای نیم کیلوگرم وزن کم کنید. مطالعات نشان می‌دهد که این گیاه کمک می‌کند تا چربی‌های ناحیه شکم راحت‌تر سوزانده شود.
کاهش اشتها با کمک افدرا
ماده شیمیایی افدرین که در گیاه افدرا موجود می‌باشد بر سیستم اعصاب مرکزی موثر است و مراکز سرکوبگر اشتها را در مغز فعال می‌کند. در نتیجه با مصرف این گیاه، اشتهای شما محدود می‌شود و به شما کمک می‌کند تا احساس گرسنگی کمتری داشته باشید. ممکن است شما در فاصله ناهار تا شام نیازی به مصرف میان‌وعده نکنید و در این مدت گرسنه نشوید و نهایتاً کنترل بیشتری بر زمان‌های صرف غذایتان خواهید داشت.
افدرا یک چربی سوز طبیعی
افدرین و سودوافدرین موجود در برگ‌های این گیاه، منجر به افزایش متابولیسم بدن و فعالیت قلب و مغز می‌شوند. در نتیجه سطح انرژی بدن افزایش می‌یابد. همه این‌ها به علت اثرات گرمازایی ناشی از افدرین می‌باشد. این گرمازایی منجر به افزایش تجزیه چربی‌های ذخیره‌شده و افزایش مصرف انرژی در بدن می‌شود.
افدرین و نور افدرین موجود در گیاه افدرا وقتی در جریان خون آزاد می‌شود انتقال خون و اکسیژن را به سلول‌ها تسریع می‌کند و گلوکز و لیپید بیشتری را برای تبدیل شدن به انرژی جابه‌جا می‌کند. در نتیجه افدرا به عنوان یک چربی سوز طبیعی معرفی می‌شود.
ترکیبات حاوی افدرا برای لاغری
به منظور کاهش وزن لازم است تا مصرف مواد غذایی توسط افراد کاهش یابد و بدن انرژی بیشتری را بسوزاند. اگر ترکیب جادویی وجود داشته باشد تا هر دوی این اهداف را با هم تامین کند، به منظور لاغری کاربرد وسیعی خواهد داشت. افدرا گیاهی است که هر دوی این اهداف را با هم تامین می‌کند. البته در بسیاری از مکمل‌ها از ترکیبات دیگری در کنار افدرا استفاده می‌شود تا اثر آن را تکمیل و تشدید نماید. در بسیاری از مکمل‌های لاغری از افدرا در کنار کافئین یا جینسنگ استفاده می‌شود.
مطالعات حیوانی نشان می‌دهد مصرف افدرا و کافئین در کنار هم باعث کاهش اشتها و تحریک متابولیسم چربی‌ها و گرمازایی می‌شود و ترکیب این دو ماده به نسبت وقتی که هر یک از آن‌ها به تنهایی مصرف شوند، اثرات بیشتری خواهد داشت و اگر در دوز مشخصی مصرف شود اثرات جانبی و علائم نامطلوب کاهش می‌یابد.
چگونه از افدرا استفاده کنیم؟
اگر از گیاه افدرا استفاده می‌کنید، از یکی از منابع حاوی کافئین مانند قهوه در کنار آن استفاده نمایید و همچنین در صورت مصرف افدرا از آب زیادی استفاده کنید تا مواد خطرزای موجود در گیاه هرچه زودتر از بدن خارج شود. لازم به ذکر است، 88 درصد آن بعد از 4 ساعت و 97 درصد آن بعد از 48 ساعت از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند. در ضمن از افدرا در هنگام شب استفاده نکنید، زیرا این گیاه به خواب رفتن را مشکل می‌سازد و ممکن است مشکلات خواب یا بی‌خوابی برایتان به همراه داشته باشد.
اثرات جانبی افدرا
تا قبل از سال 2005 افدرا یک ماده قانونی و مجاز به حساب می‌آمد؛ اما بعد از تحقیقات متعدد و گزارشات مختلف مبنی بر عوارض خطرناک این گیاه، دو ماده افدرا و افدرین به عنوان مواد خطرناک شناسایی شدند و توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ممنوع گردیدند؛ و اکنون بسیاری از شرکت‌های خارجی در ترکیب مکمل‌های لاغری خود از این گیاه استفاده نمی‌کنند.
چند مورد از عوارض این گیاه در زیر آمده است:
1. عوارض ناشی از افزایش سطح انرژی در بدن مانند اضطراب، افزایش تعریق، گرگرفتگی، اختلالات خواب و بی‌خوابی.
2. اختلالات عصبی مانند جنون، رعشه، برافروختگی، خارشک، خستگی و سردرد.
3. اختلال در سیستم گردش خون مانند افزایش فشارخون و احتمال سکته از دیگر عوارض این گیاه است.
4. اختلال در ژن‌ها: تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد افدرا ممکن است فعالیت تیروزیناز و ملانین را کاهش دهد. چون افدرا بر بیان ژن تیروزیناز موثر است.
5. سایر عوارض مانند اسهال، آلرژی، افزایش دفع ادرار و ...
سخن آخر:
کاهش وزن تنها با تکیه بر داروهای گیاهی بدون رژیم غذایی و فعالیت بدنی ممکن نیست. در حقیقت بهترین راه برای کاهش وزن با تکیه بر سبک زندگی درست استوار است که شامل رژیم غذایی کم کالری و سالم و نیز فعالیت بدنی مداوم می‌باشد و استفاده از ترکیبات گیاهی تنها جنبه کمکی دارند. علاوه بر این باید از ایمن بودن ترکیبات گیاهی که استفاده می‌کنید اطمینان حاصل کنید تا به عوارض جانبی و خطرزای ناشی از آن‌ها دچار نشوید.