خط مشاور ۱۴۸۰ با هدف ارتقای سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از سال‌ها پیش در ایران فعال است با این حال همچنان با چالش‌هایی مانند صف‌های طولانی تماس، کمبود مشاور متخصص و مشکلات زیر ساختی روبروست.
به گزارش ایسنا، معاونت سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در تازه‌ترین گزارش خود با عنوان"خدمات مشاوره تلفنی؛ صدای مشاور ۱۴۸۰" به بررسی ارائه خدمات مشاوره تلفنی به تمام افراد جامعه پرداخته و تصویری جامع از روند ایجاد و توسعه برنامه مشاوره تلفنی خط ۱۴۸۰ و چشم‌انداز پیش‌رو برای تقویت آن ارائه داده است.
سید حسن موسوی چلک معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص انتشار این گزارش گفت: سازمان بهزیستی به عنوان یکی از با سابقه‌ترین نهادها در ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی پیش از این تنها به صورت حضوری به مردم خدمت‌رسانی می‌کرد اما با شناخت درست از نیازهای جامعه و با هدف ارتقای دسترسی به خدمات مشاوره تصمیم به ارائه خدمات مشاوره از راه دور از طریق صدای مشاور ۱۴۸۰ گرفته شد. این اقدام نه تنها به سازمان بهزیستی بلکه به سایر نهادها نیز انگیزه داد تا ارائه چنین خدماتی را در برنامه‌های خود گنجانده و توسعه دهند، از ویژگی‌های برجسته این خدمات می‌توان به سرعت، گمنامی و هزینه‌کم آن اشاره کرد که با توجه به شرایط کنونی جامعه و دسترسی آسان‌تر مردم به ابزارها و تجهیزات ارتباطی، احساس نیاز به دریافت مشاوره از راه دور بیشتر شده است. همچنین تجربه بحران‌ها و شرایط اضطراری مانند جنگ ۱۲ روزه و بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی، ضرورت و نیاز به خدمات مشاوره تلفنی را بیش از پیش نمایان کرده است.
سازمان بهزیستی کشور به عنوان یکی از پیشتازان در ارائه خدمات مشاوره و روانشناختی در ایران در راستای گسترش دسترسی به خدمات سلامت روان، برنامه خط صدای مشاور ۱۴۸۰ را راه‌اندازی کرده است. این گزارش تحلیلی به بررسی عملکرد، چالش‌ها، نقاط قوت، و فرصت‌های توسعه این خط مشاوره تلفنی می‌پردازد.
خط مشاوره ۱۴۸۰ به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای سلامت روان با ارائه مشاوره، راهنمایی و ارجاع در قالب خدمات رایگان و بدون نیاز به تعیین وقت قبلی به افراد جامعه دسترسی آسان و بدون هزینه به خدمات مشاوره فراهم می‌کند. این خط مشاوره به ویژه برای افرادی که از شرایط مالی و جغرافیایی محدود برخوردار هستند، فرصتی برای دریافت خدمات روانشناسی فراهم می‌آورد.
این خدمت با حضور تنها دو مشاور در معاونت پیشگیری استان تهران در سال ۱۳۷۱ آغاز شد و به تدریج با توجه به افزایش تقاضا و نیاز به خدمات مشاوره به سایر استان‌های کشور گسترش یافت در حال حاضر، این برنامه در تمامی استان‌ها در دسترس است و با استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال و زیرساخت‌های پیشرفته، پوشش سراسری را به ارمغان آورده است.
ویژگی‌های برجسته خط مشاوره ۱۴۸۰
ـ دسترسی آسان و رایگان: خدمات مشاوره بدون نیاز به تعیین وقت قبلی و بدون هزینه ارائه می‌شود.
ـ پاسخگویی سریع و محرمانه: حفظ هویت تماس‌گیرندگان و برقراری ارتباط درمانی فوری از ویژگی‌های بارز این برنامه است.
ـ پوشش گسترده موضوعی: مشاوران این خط خدمات تخصصی در حوزه‌هایی چون افسردگی، اضطراب، مشکلات خانوادگی، فرزندپروری، ازدواج، اعتیاد و اختلالات پس از سانحه ارائه می‌دهند.
ـ سه شیفت فعالیت شبانه‌روزی: خدمات مشاوره حتی در شرایط اضطراری و بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی در دسترس است.
ـ پوشش سراسری: این خدمات در تمام مناطق کشور از جمله مناطق محروم به صورت یکسان ارائه می‌شود.
چالش‌ها و تهدیدات
اگرچه این خط مشاوره در ارائه خدمات مؤثر بوده است با چالش‌هایی نیز مواجه است. برخی از مهم‌ترین مشکلات عبارتند از:
ـ صف‌های طولانی در مناطق پرجمعیت: افزایش حجم تماس‌ها باعث ایجاد صف‌های طولانی و کاهش سرعت پاسخگویی به تماس‌ها در برخی استان‌ها به ویژه در تهران شده است.
ـ کمبود مشاوران متخصص: به دلیل نیاز بالای جامعه، تعداد مشاوران متخصص در برخی حوزه‌ها به ویژه در زمینه‌های خاص هنوز کافی نیست.
ـ محدودیت‌های زیرساختی: کمبود تجهیزات فنی و ناپایداری خطوط مخابراتی گاهی باعث مختل شدن خدمات می‌شود.
ـ بودجه ناکافی برای تبلیغات: کمبود بودجه برای اطلاع‌رسانی و آگاهی عمومی از خدمات مشاوره موجب کاهش استفاده از این خدمات در برخی مناطق شده است.
در راستای ارتقای کیفیت و دسترسی به خدمات، پیشنهادات مختلفی برای بهبود این برنامه ارائه شده است:
ـ ۱. افزایش تعداد مشاوران متخصص: برای پاسخگویی به نیازهای تخصصی جامعه باید تعداد مشاوران در تمامی حوزه‌ها افزایش یابد.
ـ ۲. تقویت زیرساخت‌های فنی: توسعه تجهیزات و بهبود زیرساخت‌های مخابراتی به منظور رفع مشکلات فنی و ناپایداری سیستم
ـ ۳. توسعه برنامه‌های تبلیغاتی: تخصیص بودجه بیشتر برای تبلیغات و آگاهی‌رسانی در سطح ملی به منظور افزایش پذیرش خدمات مشاوره توسط جامعه
ـ ۴. توسعه دوره‌های آموزشی: برگزاری دوره‌های آموزشی و بازآموزی برای مشاوران با تمرکز بر مدیریت بحران و مداخلات تخصصی
ـ ۵. تقویت همکاری‌ها با نهادهای دیگر: همکاری با نهادهایی مانند رسانه‌ها و سازمان‌های دولتی برای گسترش دامنه خدمات و ارتقای آگاهی عمومی
براساس گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل، خط مشاوره ۱۴۸۰ به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای دسترسی به خدمات مشاوره روانشناختی در ایران، تأثیرات مثبتی در ارتقای سلامت روان جامعه داشته است با این حال برای ادامه توسعه و بهبود این برنامه، توجه ویژه به رفع چالش‌های موجود و تقویت زیرساخت‌ها و منابع انسانی ضروری است. سازمان بهزیستی با ادامه این تلاش‌ها می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی افراد و کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک کند.