این موضوع با توجه به تضییع حقوق مالکان، اخلاقی نیست اما از منظر شرعی نیز می‌تواند دارای اشکال باشد. در این برهه از زمان می‌توان به سریال «شهرزاد» اشاره کرد که امکان دانلود غیرقانونی آن در فضای مجازی فراهم است. با توجه به اینکه تتهیه‌کنندگان سریال بر مجاز نبودن این موضوع تأکید دارند، آیا این عدم رضایت به معنای حرام‌بودن است؟

در ادامه می‌آید نظر مراجع تقلید درباره حکم کپی‌کردن و تکثیر سی‌دی‌ها و فیلم‌های ایرانی را بررسی می‌کنیم (۱):

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

لازم است که در نسخه‌بردارى و تکثیر سى‌دى، حقوق صاحبانش از طریق کسب اجازه از آنان رعایت شود و خرید آن خالى از اشکال نیست و رعایت مقررات و قوانین مربوط به آن لازم مى‌باشد.(2)

آیت‌الله سیستانی

تکثیر جایز نیست، اما خرید کپی و استفاده شخصی اگر منع قانونی نداشته باشد، مانعی ندارد.(3)

آیت‌الله مکارم شیرازی

این کار بدون رضایت صاحبان اصلی آن جایز نیست، مگر اینکه از کفار حربی باشند.(4)

آیت‌الله صافی گلپایگانی

ایراد ندارد، مگر اینکه موجب ضرر برای تولید کننده آن CD باشد. والله العالم.(5)

آیت‌الله وحید خراسانی     

برای تکثیر و کپی به احتیاط واجب باید از صاحب اصلی اجازه گرفته شود. (6)

آیت‌الله نوری همدانی

بسمه تعالی، جواب: بدون اجازه صاحبان اثر،‌ جایز نیست، مگر اینکه بدانیم که رضایت دارند.(7)

بنابراین اگر درباره رعایت حقوق نویسنده، ناشر، مخترع، تولیدکننده و مانند آن قانونی در کشور اسلامی وضع شده، رعایت آن واجب و تعدی از آن حرام است و همگان باید این حقوق را محترم شمرده و به اجرای قانون اسلامی پایبند باشند، اما اگر اثر مربوط به فرد حقیقی یا حقوقی در کشوری دیگر بود، مانند کتاب‌ها و نرم‌افزارهای وارداتی که در این مورد، ملاک عمل قراردادی است که با آن کشور مبدأ منعقد شده است.

بر این اساس، با توجه به تجربه متولیان این امر درباره دانلود و بارگذاری غیر مجاز فیلم‌ها در فضای مجازی، متولیان سریال «شهرزاد» صفحه‌ای‌ را تحت عنوان «دانلود‌های خود را حلال کنید» را ایجاد کردند که نگاهی نو تلقی می‌شود و برای متشرّعان و اخلاق‌گرایان راهگشا است.

*پی‌نوشت‌ها:

1-گروه فقه مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم

2-آیت‌الله خامنه‌ای، استفتائات سایت معظم‌له به آدرس:http://www.leader.ir/tree/view.php?parent=n9021&catid=49&lang=fa