خبرآنلاین-الهه جعفرزاده: کبد بزرگترین اندام داخلی انسان و دارای دو بخش است که زیر دنده‌ها و پایین ریه راست قرار دارد. این اندام حیاتی، مواد مغذی مانند گلوکز را ذخیره می‌کند تا در مواقع گرسنگی، بدن بتواند انرژی لازم برای فعالیت‌های حیاتی خود را تأمین کند. این عضو وظایف مهمی چون دفع مواد زائد، جذب مواد مغذی، تجزیه داروها و سموم را بر عهده دارد.
سرطان کبد زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های کبدی در DNA خود جهش‌هایی ایجاد کنند؛ در این حالت، سلول‌ها ممکن است به صورتی غیرعادی و خارج از کنترل رشد کنند و در نهایت یک تومور (توده‌ای از سلول‌های سرطانی) را تشکیل دهند. سرطان، سلول‌های کبدی را از بین می‌برد و عملکرد طبیعی کبد را مختل می‌کند. برخلاف سایر سلول‌های بدن، سلول‌های سرطانی قادرند از محل اولیه یا محل شروع سرطان جدا شوند و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن بروند و وقتی به بافت جدید رسیدند، در آنجا گسترش یافته و شروع به رشد کنند.
گاهی اوقات علت سرطان کبد شناخته‌شده است؛ مانند عفونت‌های مزمن هپاتیت، اما گاهی سرطان کبد در افرادی که هیچ بیماری زمینه‌ای ندارند اتفاق می‌افتد و مشخص نیست چه عاملی منجر به این بیماری می‌شود.
علائم و راه‌های پیشگیری یک سرطان مهم
علائم سرطان کبد
هرچند که اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد علائمی ندارند، اما به طور کلی علائم سرطان کبد شامل موارد زیر است:
کاهش وزن غیر ارادی، بی‌اشتهایی، درد در بالای شکم، تهوع و استفراغ، ضعف و خستگی، تورم شکم، زردی رنگ پوست و سفیدی چشم (یرقان).
در صورت مشاهده این نشانه‌ها و یا سایر علائم نگران‌کننده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
ریسک‌فاکتورها
عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
عفونت‌های مزمن (مانند HBV یا HCV)؛ عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B (HBV) یا ویروس هپاتیت C (HCV) خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.
سیروز؛ این وضعیت پیشرونده و غیرقابل بازگشت، باعث ایجاد بافت اسکار در کبد شما می‌شود و احتمال ابتلا به سرطان کبد را بالا می‌برد.
بیماری‌های ارثی کبدی؛ بیماری‌های کبدی که خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهند شامل هموکروماتوز و بیماری ویلسون هستند.
هموکروماتوز ارثی یک بیماری ژنتیکی است که باعث تجمع آهن اضافی در بدن می‌شود. بیماری ویلسون نیز یک بیماری ارثی نادر است که با تجمع مس در کبد، مغز و سایر اندام‌های حیاتی بدن بروز پیدا می‌کند.
دیابت؛ خطر ابتلا به سرطان کبد در افراد مبتلا به این اختلال قند خون بیشتر از سایرین است.
کبد چرب غیر الکلی؛ تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.
مصرف زیاد الکل؛ مصرف الکل طی سال‌های طولانی می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیر به کبد شود و خطر ابتلا به سرطان کبد را چندبرابر کند.
چگونه از ابتلا به سرطان کبد جلوگیری کنیم؟
۱. خطر ابتلا به سیروز را کاهش دهید؛ سیروز زخم کبد است و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد. شما می‌توانید با حفظ وزن مناسب، انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش کردن، میزان کالری مصرفی در طول روز را کاهش دهید و بدن خود را در برابر سیروز کبدی ایمن سازید.
۲. واکسن هپاتیت B بزنید؛ با دریافت واکسن هپاتیت B، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. تقریباً تمام افراد، از جمله نوزادان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌توانند این واکسن را دریافت کنند.
۳. از ابتلا به هپاتیت C پیشگیری کنید؛ هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، اما می‌توانید با اقدامات پیشگیرانه، خطر ابتلا به این عفونت را کاهش دهید. به عنوان مثال، اگر تصمیم به انجام پیرسینگ یا خالکوبی دارید، به مراکز ایمن و بهداشتی مراجعه کنید؛ سوزن‌هایی که به درستی استریل نشوند، می‌توانند سبب گسترش ویروس هپاتیت C شوند.