گونه‌های مهاجم این توانایی عجیب را دارند که به سرعت در سراسر اکوسیستم‌ها پخش شوند و در مسیرشان ویرانی به بار آورند. زنبور پا زرد با نام علمی Vespa Velutina نیز از این قاعده مستثنی نیست و زیستگاه خود را به بیش از ۸۰ کیلومتر در سال گسترش داده است. حشره ای است که زنبورهای عسل، سنجاقک ها و سایر حشرات را شکار می کند. نزدیک به ۲۰ سال پیش، این گزنده های چاق برای اولین بار در اروپا ظاهر شدند و در سال ۲۰۱۶ در بریتانیا شناسایی شدند.

 

تحلیل‌های ژنتیکی امروزه نشان داده‌اند که تهاجم سریع و گسترده آن‌ها به غرب احتمالا فقط کار زنبوری است که در سال ۲۰۰۴ از چین به فرانسه آمده است. سیمون هریسون، بوم‌شناس در دانشگاه کالج کورک، می‌گوید: «تحقیق ما در مناطق مورد تهاجم پتانسیل قابل توجهی برای گسترش جمعیت حشرات اجتماعی نشان داده است، حتی زمانی که تنوع ژنتیکی اساسی بسیار کم است.

 

ایلین دیلن جانورشناس کالج دانشگاه کورک و تیمش سه ژن را از اولین ورود ثبت شده زنبور پا زرد به ایرلند در آوریل ۲۰۲۱ تجزیه و تحلیل کردند و آنها را با توالی هایی از زنبورهای موجود در سراسر سرزمین اصلی اروپا مقایسه کردند. همه ژن‌ها ژن‌های میتوکندری بودند که از دودمان زنبورهای ماده منتقل می‌شوند.

 

دیلن توضیح می‌دهد: «تحقیقات اولیه نشان داده بود که بر اساس مطالعات روی یک ژن، به نظر می‌رسد که زنبورهای پای زرد اروپایی یک اجداد ژنتیکی مشترک دارند. ما یک قدم فراتر رفتیم و دو ژن دیگر را بررسی کردیم که در تشخیص تنوع در جمعیت مهاجم حساس تر هستند.” نتایج نشان داد که اصل و نسب مادری زنبورهای موجود در دوبلین مانند آنچه در سراسر اروپا دیده می شود است.

 

فتح اروپا توسط فرزندان یک زنبور ماده

 

(راست: زنبور قرمز غول پیکر آسیایی)

 

محققان در مقاله خود نوشتند: «نتایج ما، به علاوه نتایج سایر گروه‌ها، نشان می‌دهد که کل جمعیت زنبورهای پا زرد در اروپا، که اکنون به میلیون‌ها نفر می‌رسد، از یک ملکه منفرد، حدود ۲۰ نفر در سال گذشته، نشأت می‌گیرند. از چین به روشی نامعلوم به اروپا رسید.»

 

زنبور پا زرد در سرزمین مادری خود در جنوب شرقی آسیا، زنبورهای عسل آسیایی را شکار می کند که سیستم هشدار و دفاعی پیچیده ای دارند. آنها یک توپ تشکیل می دهند و به زنبور مهاجم حمله می کنند و آن را آنقدر گرم می کنند که از گرما می میرد. اما متأسفانه زنبورهای عسل اروپایی فاقد این رفتارهای دفاعی هستند و به همین دلیل طعمه آسان زنبورها می شوند و همین موضوع باعث نگرانی در مورد خدمات گرده افشانی آنها در سراسر قاره شده است.

 

اگرچه زنبورهای آسیایی نیش دردناکی دارند که برخی افراد ممکن است به آن واکنش آلرژیک نشان دهند، اما خوشبختانه برخلاف زنبورهای اروپایی، آنها نسبت به انسان تهاجمی نیستند. دیلن و همکارانش خاطرنشان کردند که تنوع ژنتیکی بسیار کم در جمعیت های اروپایی زنبورهای پا زرد پتانسیل کنترل بیولوژیکی را فراهم می کند. محققان هشدار می دهند: «تغییرات آب و هوا خطر حملات موفقیت آمیز را در آینده افزایش می دهد، بنابراین ما باید در برابر این گونه هوشیار باشیم.

 

تحقیقات این گروه در مجله Hymenoptera منتشر شده است.