زهرا علی‌اکبری- فاز دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان به زودی اجرا خواهد شد. محمد جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی معتقد است نان آخرین سنگر معیشتی جامعه تلقی می‌شود و از این رو تصمیم‌گیری در خصوص این کالای استراتژیک با حساسیت‌های ویژه‌ای روبروست. تاکید کرد: همان‌طور که در فاز اول توانستیم بدون ابزار قیمتی و مقداری یعنی بدون آزادسازی قیمت نان و سهمیه‌بندی طرح مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان را اجرایی کنیم، در فاز دوم نیز از این دو ابزار بهره‌ای نخواهیم برد و تنها با ابزارهای غیرقیمتی و تشویقی، طرح را پیش خواهیم برد.

 

مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکید کرد: در هیچ‌یک از فازهای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، دولت تصمیمی برای ازادسازی قیمت یا سهمیه بندی نان ندارد و هیچ تغییری در سمت مردم ایجاد نخواهد شد.

 

جلال در خصوص اینکه آیا کسانی که فاقد کارت بانکی هستند یا اتباع خارجی حاضر در ایران در این قالب ممکن است، برای خرید نان با چالشی مواجه شود یا خیر؟ ادامه داد: اتباع خارجی کشور و افراد فاقد کارت بانکی تا کنون هم هیچ گونه محدودیت در خرید نان یا تمایز در قیمت نداشته‌اند و در مرحله بعدی طرح، خرید نان توسط این افراد با پول نقد بر پایه کارت بانکی نانوا و تعریف شده در سامانه انجام می شود.

 

وی در جواب این پرسش که آیا قیمت خرید نان با پول نقد برای اتباع خارجی یا شهروندانی که کارت بانکی ندارند، فرقی با زمانی که کارت برای خرید استفاده می‌شود ، دارد ؟ نیز توضیح داد: نه محدودیتی در خرید نان برای اتباع و شهروندان فاقد کارت بانکی داریم و نه تبعیض قیمتی وجود دارد.

 

وی درباره جمعیت اتباع خارجی مصرف‌کننده نان در ایران نیز گفت: در کشور حدود پنج میلیون نفر تبعه‌ی خارجی حضور دارند ولی به دلیل عدم دسترسی اکثر اتباع به کارت بانکی امکان تخمین میزان مصارف نان آنها وجود ندارد.

 

 

جلال با اشاره به برنامه‌های ویژه برای افزایش کیفیت نان بدون استفاده از ابزار قیمتی و ابزار سهمیه‌بندی تاکید کرد: وقتی داده‌های صحیحی در اختیار سیاستگذار قرار بدهیم ، امکان تصمیم‌گیری درست فراهم می‌شود. چون خودمان را از ابزار افزایش قیمت محروم کرده‌ایم باید به فکر ابزارهای تازه باشیم و می‌خواهیم کیفیت نان را بر پایه فضای رقابت و نظرسنجی از مردم بالا ببریم. تاثیر نظرخواهی از مردم را در تاکسی‌های اینترنتی می‌توانید ببینید. سازمان‌دهی دو میلیون راننده‌ی تاکسی اینرنتی تنها بر پایه‌ی نظر مردم صورت می‌گیرد. هر کسی امتیاز بیشتر بگیرد، امکان کسب درآمد بالاتر دارد. این موضوع در مورد نانوایی‌ها هم قرار است در دستور کار قرار بگیرد . هر کسی از مردم امتیاز بیشتر بگیرد، نفع بالاتری می‌برد پس نانوا ترغیب می‌شود روی کیفیت نان، برخورد با مشتری و ... کار کند.

 

نانوایی‌های زنجیره‌ای از راه می‌رسند

 

وی گفت: در ضمن سال آینده قصد داریم ادبیات جدیدی را در حوزه مواد اولیه نان ایجاد کنیم. آرد فرآوری شده و خمیر خشک و بهبود دهنده و نمک و را با کیفیت تعریف شده به نانوا می‌دهیم. از سوی دیگر نانوای های سنتی در کشور تبدیل به نانوایی‌های زنجیره‌ای خواهند شد و تحت لیسانس با الگوی فرانچایز تابلوی برند می‌گیرند و با کیفیت برندی که دریافت کرده‌اند مکلفند نان عرضه کنند. مثل فروشگاه‌های زنجیره‌ای. این اقدام رقابت را بین چهار تا پنج برند در کشور شکل می‌دهد.

 

او همچنین در پاسخ به این سئوال که حجم مصرف نان در ایران چقدر است؟ گفت: پیش از این مصارف نان در کشور به صورت دقیق اندازه‌گیری نمی‌شد چون موضوعیتی هم نداشت. در شرایط فعلی هم اندازه‌گیری خاصی در سمت مردم نداریم. از این رو موضوع مصرف نان با یک سری داده‌های نیابتی باید برآورد شود . اما بعد از استقرار کارتخوان‌های هوشمند تعداد تراکنش‌های خرید نان از کارتخوان‌ها چهل درصد افزایش یافته است. البته بخشی از این افزایش ناشی از رشد استفاده از کارتخوان‌ها به جای استفاده از اسکناس برای خرید نان است و بخشی به رشد مصرف بازمی‌گردد.

 

مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: آمار مصرف نان نیابتی براورد می شود و براین اساس، برآوردهای ما نشان می‌دهد سرانه مصرف نان در کشور حدود روزی دویست گرم آرد است که به نان تبدیل می‌شود .

 

وی در ادامه در توضیح اینکه کدام نان بیشترین مصرف را در ایران دارد، اضافه کرد: 38 درصد آرد کشور از نظر وزنی به تولید نان لواش اختصاص دارد. 25 درصد نان کشور تافتون و 10 درصد نان کشور سنگک است. معمولا ایرانی‌ها را با نان سنگک نقل می‌کنند اما این نان کم‌مصرف‌ترین نان کشور است. پخت نان سنگک مهارت پایه است. در مناطق متمول شهر تقاضای بیشتری دارد و امکان عرضه‌ی گران‌تر هم دارد چون افزودنی هایی مثل کنجد و.... اضافه می‌کنند و گران‌تر عرضه می‌کنند. در ضمن هزینه تولید نان سنگک زیاد است شاید از این روست که تقاضای بالایی برای تبدیل نان سنگک به لواش داریم.

 

 

مشاور وزیر اقتصاد در خصوص تغییرات پیش رو با شروع فاز دوم طرح مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان نیز گفت: در فاز دوم طرح نیز مانند فاز اول، در سمت مردم اتفاق خاصی نمی‌افتد. شاید اصلا مردم متوجه نشوند طرحی اجرا شده و البته این پیام خوبی برای ماست. در قالب این فاز نه آزادسازی قیمت اتفاق می‌افتد نه محدودیت در مقدارخرید مردم اما در اقتصاد نانوایان دو اتفاق مهم رقم می‌خورد. مبلغ ترمیمی که بابت افزایش هزینه‌ها در سال جاری پرداخت می‌شود، در فاز دوم طرح افزایش خواهد یافت. محدودیت تامین آرد یارانه‌ای برای نانوا نیز حذف خواهد شد. نانوایی که بتواند ماشین‌آلات و سخت‌افزار را تامین کند، می‌تواند نان بیشتری تولید کند و به فروش برساند.

 

وی افزود: با شروع فاز آتی و برداشته شدن محدودیت تامین آرد برای نانوایی‌هایی که قصد تولید نان بیشتر دارند، عرضه نان در واقع به شکل معنی‌داری افزایش و انحراف به شکل معنی‌داری کاهش می‌یابد .

 

وی ادامه داد: قبلا سهمیه‌ی آرد نانوا مشخص بود، حالا یا نانوا همه‌ی سهمیه را نان می‌کرد و به مردم می‎فروخت یا این‌که خارج از شبکه عرضه می‌کرد. معلوم نمی شد چند درصد عرضه خارج از شبکه بود و چند درصد نان مردم . در قالب فاز دو اگر عرضه‌ی خارج از شبکه صورت گیرد، دیگر هیچ امکانی برای تامین آرد توسط نانوا وجود نخواهد داشت.