اغراق نیست اگر بگوییم کلید اعتراضات ایران از کردستان زده شد. وقتی مهسای جوان در موطنش سقز به آغوش خاک سپرده شد. به هر روی با وجود اعلام پزشکی قانونی مبنی بر اینکه مرگ مهسا امینی به دلیل بیماری قبلی بوده، اما مردم عزادار سقز به سوگ هم‌شهری جوان نشستند و این عزاداری رنگ و بوی اعتراض به خود گرفت. این اعتراضات به سایر شهرهای کشور نیز سرایت کرد که از مطالبه‌گری برای شفاف‌سازی درباره علت مرگ مهسا آغاز شد اما به سایر مطالبات مردمی رسید. حقیقت آن است که هر قدر شهرها و استان‌ها محروم‌تر بودند، گستردگی و شدت اعتراضات بیشتر بود. هرچند پاسخ به این اعتراضات گاهی رنگ و بوی خشونت به خود گرفت. حالا با گذشت بیش از ۶۰ روز از اعتراضات و آرام شدن فضای موجود، رئیس‌جمهور تصمیم گرفته است به کردستان سفر کند؛ سفری که روز گذشته توسط محسن منصوری، معاون اجرایی رئیس‌جمهور اطلاع‌رسانی شد. او از افتتاح یک طرح مهم آبرسانی با اعتبار ۸۵۰میلیارد تومان خبر داد تا بالاخره آب باکیفیت در اختیار مردم این استان قرار گیرد. منصوری همچنین اعلام کرد که در جریان این سفر رئیس‌جمهور با مردم دیدار کرده و جلسه‌ علما و نخبگان استان کردستان برگزار خواهد شد.

 

پیش از این نیز رهبری هیئتی از نمایندگان خود را به استان سیستان و بلوچستان اعزام کرده بودند. حال رئیس‌جمهور با حضور در استان کردستان که یکی از استان‌های محروم کشور است، وظیفه‌ای سنگین برعهده دارد. در واقع می‌توان امیدوار بود حضور رئیس دولت در این استان و شنیدن مطالبات مردم گامی برای دلجویی و حتی آشتی با ملت کردستان باشد؛ مردمانی که بارها با صدای بلند اعلام کرده‌اند که همراه ملت و دولت ایران هستند و خواهان تجزیه‌طلبی نیستند.

 

رئیسی مطالبات مردم کردستان را بشنود

 

جلال جلالی‌زاده، نماینده مردم سنندج در مجلس ششم به هم‌میهن گفت:«مهم‌ترین نکته آن است که رئیس‌جمهور با زبان دلجویانه و نرم با مردم سخن بگوید و از آنها درباره مطالبا‌ت‌شان از حاکمیت سوال کند. رئیس دولت می‌تواند با حسن‌نیت و مذاکره به بررسی مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بپردازد. این رویه می‌تواند تاثیری مثبت بر شرایط کنونی در این استان داشته باشد.» او با بیان اینکه نمایندگان رئیسی در جریان انتخابات به اهل سنت وعده‌هایی دادند که تاکنون محقق نشده است‌، توضیح داد:«در آن زمان امیری‌فراهانی، نماینده قم در مجلس و صولت مرتضوی، به عنوان نمایندگان تام‌الاختیار رئیسی با شورای هم‌اندیشی اهل سنت در تهران جلسه‌ای برگزار و اعلام کردند که در دو استان کردستان و سیستان و بلوچستان دو استاندار اهل سنت منصوب خواهد شد، اما بعد از رسیدن رئیسی به رئیس‌جمهوری این وعده محقق نشد. به این معنا که نه‌تنها در کردستان مدیران اهل سنت منصوب نشدند که مدیران اهل سنت قبلی را نیز حذف کردند. در واقع انتصاب مدیران در کردستان به نسبت دولت‌های سابق منفی شد. یعنی مدیران مقبول و توانمند را کنار گذاشتند و مدیران ناکارآمد و نالایق را منصوب کردند. استانداری که منصوب شد نیز جوان و ناپخته است و انتصاب او باعث نارضایتی مردم شد. عدم معرفی استاندار اهل سنت در کردستان و حذف مدیران قبلی باعث شد که جایگاه رئیسی در این استان ضعیف‌تر شود.» جلالی‌زاده با تاکید بر اینکه سفر سال گذشته ابراهیم رئیسی به کردستان پیامد خاصی برای شهروندان این استان نداشت، اضافه کرد:«او تنها در میان مردم یک سخنرانی کرد و به تهران بازگشت. به باور من در این سفر، رئیس‌جمهور در اولین قدم باید مدیران استان و افرادی که مسبب چنین شرایطی شدند را تغییر بدهد. مردم کردستان وطن‌دوست و مصالحه‌جو هستند و به‌هیچ‌عنوان به دنبال آشوب و خشونت نیستند بلکه به دنبال مطالبات خود هستند. یکی از مهم‌ترین خواسته‌های شهروندان در کردستان آن است که با آنها مانند شهروندان درجه اول و سایر هموطنان رفتار شود. چرا از ابتدای انقلاب تاکنون تعداد مدیران انتخاب‌شده از این استان و به‌ویژه مرکز استان به پنج نفر هم نمی‌رسد؟ درحالی‌که از استان سمنان تاکنون دو رئیس‌جمهور انتخاب شده‌ است. شهر سنندج نیز شهر فرهنگی مناطق کردنشین بوده و افراد فرهیخته و مدیر درآن کم نیستند. چرا از وجود آنها استفاده نمی‌شود؟» او ادامه داد:«مطالبات مردم کردستان برآورده نشده است و شهروندان از این بی‌توجهی ناراضی هستند. فکر می‌کنم با یک سفر به کردستان مشکلات مردم حل نمی‌شود. مگر اینکه رئیس‌جمهور با پشتوانه رهبری قول‌هایی به مردم کردستان بدهد و در راستای عمل به وعده‌ها عمل کند. باید به این نکته توجه کرد که در اتفاقات اخیر، روحانیت کردستان همراه مردم شدند یعنی آنچه که امروز وزنه مطالبات در این استان را سنگین‌تر کرده است، حمایت روحانیت کردستان از مردم است و آنها در بیانیه‌های‌شان مطالباتی را مطرح کردند. فکر می‌کنم اگر خواسته‌های روحانیون برآورده نشود، مردم از اعتراضات خود دست نمی‌کشند. بنابراین ابراهیم رئیسی باید با روحانیون غیردولتی و غیرحکومتی نشست‌هایی داشته باشد و گفت‌وگو کند و اقدامات لازم را برای ایجاد آرامش انجام دهد. اگر رئیس دولت سیزدهم در این سفر تنها یک پروژه آب‌رسانی را افتتاح کرده و بازگردد، اعتراضات مردم افزایش می‌یابد.»

 

یکی از مهم‌ترین سوالات درباره حضور عالی‌ترین شخصیت اجرایی کشور در کردستان آن است که آیا این حضور می‌تواند تاثیری مثبت در روند رسیدگی به شرایط معترضان و افراد بازداشت‌شده یا آسیب‌دیده در جریان اعتراضات اخیر داشته باشد؟ جلالی‌زاده دراین‌باره گفت:«رئیسی نه‌تنها پیش‌تر رئیس قوه قضائیه بوده است، بلکه به عنوان رئیس‌جمهور مجری قانون اساسی است. افزون برآن رئیسی در شرایطی رئیس‌جمهور است که حاکمیت یکدست است؛ موضوعی که به رئیس‌جمهور این قدرت را می‌دهد که نسبت به آزادی زندانیان اقدام کند و پاسخگوی افراد معترض باشد. به این معنی که با توجه به یکدست بودن حاکمیت، هم قوه قضائیه و هم رئیس‌جمهور این قدرت را دارند که در مسائل مختلف به‌ویژه مسائل سیاسی دخالت کنند. بنابراین به باور من رئیسی توانایی آن را دارد که در این حوزه کارهایی انجام دهد یا دست‌کم وعده‌هایی در این حوزه به مردم بدهد و در جهت تحقق آن تلاش کند. زیرا قوه‌ قضائیه، ‌وزارت اطلاعات و سپاه قطعا به سخنان رئیسی گوش می‌دهند. از این نظر رئیسی با روسای‌جمهور گذشته متفاوت است. زیرا در گذشته رئیس‌جمهور نمی‌توانست در آزادسازی زندانیان ایفای نقش کند. از طرف دیگر در حال حاضر مسئله امنیت کشور مطرح است و اعتراضات کردستان می‌تواند بر کل کشور تاثیر بگذارد.»

 

جلالی‌زاده با ابراز نگرانی از وضعیت برخی از زندانیان در حوادث اخیر کردستان، درباره تعداد آسیب‌دیدگان و بازداشت‌شدگان این استان عنوان کرد:«تا جایی که شنیده‌ام در استان کردستان 52نفر جان باخته‌اند. تعداد بازداشت‌شدگان بسیار زیاد است، اما سرنوشت بسیاری از افراد و به‌ویژه برخی از خانم‌هایی که بازداشت شده‌اند معلوم نیست.»

 

سیدمعروف صمدی، نماینده ادوار مجلس که نمایندگی مردم کردستان را در مجلس‌های چهارم و پنجم بر عهده داشته است نیز درباره تاثیر سفر رئیس‌جمهور بعد از اتفاقات اخیر، به هم‌میهن گفت:«صرف سفر تاثیری ندارد، بلکه نوع رفتار رئیس‌جمهور و اقداماتی که در این سفر انجام خواهد داد می‌تواند بر ایجاد آرامش در این استان تاثیرگذار باشد. رئیس‌جمهور باید این سوال را مطرح کند که به چه علت در کردستان و سیستان و بلوچستان بیش از سایر نقاط کشور مردم مطالبه‌گر هستند و بیش از سایر نقاط کشته و زخمی و بازداشت‌شده دارند؟ با پاسخ دادن به این سوالات همه چیز روشن خواهد شد. رئیسی باید در این سفر با مردم، ‌مسئولان و معتمدین صحبت کند و صدای مردم را از نزدیک بشنود.» او ادامه داد:«ضروری است که در این سفر مسئولان اعتراضات و مطالبات مردم کردستان را به‌رسمیت بشناسند و به آزادی افراد بازداشت‌شده تا جایی که اختیار و امکان دارند کمک کنند. در مرحله بعدی باید از خانواده‌های جان‌باختگان دلجویی شود. همچنین لازم است مطالبات افرادی که مورد جفا قرار گرفتند، مورد توجه قرار گیرد و تلاش شود صدمات واردشده به نوعی جبران شود. این رویکرد می‌تواند تاثیری مثبت بر شرایط کردستان داشته باشد. اما اگر به جای شنیدن مطالبات، تنها عذرخواهی از مردم باشد، نه‌تنها کمک‌کننده نیست که مانند بنزین بر آتش عمل خواهد کرد.» این فعال سیاسی و مدنی با اشاره به اینکه مردم زخمی و کشته شده‌اند و عده‌ای از جوانان نیز از ناحیه چشم‌ آسیب‌دیده‌اند، اظهار کرد:«تعداد بازداشت‌شدگان زیاد است و اعتصابات هم در دو، سه ماه طول کشیده، درحالی‌که مردم این استان درآمد و شغل ندارند و از هر جهت تحت فشار قرار گرفته‌اند.» او تاکید کرد:«اعتراضات مردم در کردستان ارتباطی به تجزیه‌طلبی ندارد. مردم تجزیه‌طلب نیستند و مطالبات‌شان کاملا ملی است. آیا فقط در کردستان اپوزیسیون وجود دارد و در سایر شهرها از جمله تهران اپوزیسیون حضور ندارد؟ چرا تنها مردم کردستان به مسائل دیگر مرتبط می‌شوند؟ دلیل اینکه اعتراضات در کردستان بیشتر است رفتار تبعیض‌آمیز با این مناطق است. اگر شاخص‌های رشد و توسعه در کردستان را با سایر استان‌ها مقایسه کنید رفتار تبعیض‌آمیز با مردم این مناطق در توزیع ثروت و رفاه مشخص می‌شود. این موضوع درباره نحوه برخورد با مردم هم وجود دارد. رفتاری که با معترضان و مطالبه‌گران در کردستان می‌شود بسیار شدیدتر از رفتار با معترضان در سایر شهرها است. در واقع از هر طرف بوی نابرابری می‌آید و صدای مردم کردستان کمتر شنیده می‌شود. فقر، بیکاری و فساد اداری در این مناطق بیش از سایر مناطق است. شعار مردم کردستان «جانم فدای ایران» است و هیچ شعاری مبنی بر واگرایی و تجزیه‌طلبی داده نمی‌شود.»