دنیای اقتصاد: آن رگبار ۹۶موشکی که روز سه‌شنبه (۲۴آبان ماه) به سراسر اوکراین شلیک شد، بزرگ‌ترین حمله هوایی روسیه به اوکراین تاکنون بوده است. اما این رگبار موشکی پس از ماه‌ها اظهارات مقامات غربی و اوکراینی است مبنی بر اینکه ذخایر موشکی و سایر تسلیحات مسکو به سرعت در حال کاهش است.
«لارا جیکز» و «مارک سانتورا» در گزارش ۱۸نوامبر در نیویورک‌تایمز نوشتند، اینکه آیا حمله به اهداف زیرساختی، همان‌طور که فرماندهان اوکراینی می‌گویند، از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود یا یک پاسخ کوبنده به بازپس‌گیری شهر خرسون توسط کی‌یف در هفته گذشته بود؛ اما این حمله پرسش‌های گسترده‌ای را درباره این مساله مطرح کرد که زرادخانه روسیه تا چه حد تخلیه شده و اینکه آیا مسکو می‌تواند با یافتن منابع جایگزین تسلیحاتی دوام بیاورد یا خیر؟
روس‌ها موشک از کجا می‌آورند؟
«اُلکسی رزنیکوف» وزیر دفاع اوکراین ماه گذشته گفت که روسیه نزدیک به ۷۰درصد از ذخیره‌گاه‌های پیش از جنگ خود را از انواع موشک‌هایی که عمدتا در حمله روز سه‌شنبه مورد استفاده قرار گرفتند، سوزانده و تهی کرده است: موشک‌های اسکندر، کالیبر و موشک‌های کروز پرتابی از هوا. در آن زمان، رزنیکوف گفت که روسیه تنها ۶۰۹ فروند از این موشک‌ها را در اختیار دارد، اگرچه هیچ یک از ارقام به‌طور مستقل قابل تایید نیستند. همان‌طور که «جان اف.کربی» سخنگوی امنیت ملی در ماه مه گفت: از بهار، مقامات پنتاگون اظهار کردند که مسکو دارای مقادیر کمی از نظر موشک‌های هدایت‌شونده است؛ زیرا این تسلیحات با سرعت بسیار پایینی عرضه می‌شود و در عوض، چیز زیادی جایگزین آن نمی‌شود. پس چگونه روسیه موفق شد «گسترده‌ترین حمله موشکی از ابتدای جنگ» تا کنون را انجام دهد؟ در اینجا چهار سناریو ممکن است:
۱- مقامات آمریکایی مدعی‌اند روسیه برای تسلیحات به ایران و کره‌شمالی روی آورده است. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا روز چهارشنبه در پنتاگون گفت روسیه در تلاش است تا ذخایر موشکی خود را دوباره پرکند تا با شرایط میدان نبرد سازگاری داشته باشد «بنابراین آنها به ایران و کره شمالی روی آورده‌اند». آستین گفت: «من فکر می‌کنم که این کشورها احتمالا ظرفیت‌هایی را برای این کشور به‌دست می‌دهند.» ایالات متحده، کره‌شمالی را به ارسال مخفیانه موشک و گلوله‌های توپ به روسیه متهم کرده است؛ اگرچه کربی گفت که مشخص نیست این مهمات تحویل داده شده یا خیر؟
۲- روسیه ممکن است موشک های بیشتری بسازد. ماه گذشته، رئیس‌جمهور روسیه از تلاش‌های داخلی برای افزایش تولید تجهیزات و سیستم‌های «مرتبط با ارائه پشتیبانی از عملیات نظامی ویژه» در اوکراین خبر داد. جینز (Janes) یک شرکت اطلاعاتی دفاعی گفت که روسیه به احتمال زیاد ریزتراشه‌ها و سایر فناوری‌های لازم برای ساخت موشک‌های دقیق را قبل از حمله به اوکراین در فوریه، احتمالا از سال‌ها پیش، با توجه به وخامت روابط مسکو با غرب پس از الحاق غیرقانونی کریمه در سال۲۰۱۴ ذخیره کرده است. تحلیل جینز که روز پنج‌شنبه در اختیار نیویورک‌تایمز قرار گرفت، خاطرنشان کرد که قطعات میکروالکترونیکی برای مقاصد غیرنظامی نیز استفاده می‌شود و روسیه ممکن است آنها را از طریق اشخاص ثالث به‌دست آورده باشد. بر اساس این تحلیل، روسیه احتمالا تولید تعداد زیادی موشک اسکندر، کالیبر و کروز را قبل از تهاجم آغاز کرده است.
۳- اوکراین می‌گوید روسیه از موشک‌های پدافند هوایی برای انجام حملات استفاده می‌کند. به گفته نیروی هوایی اوکراین، در یک حمله کوچک‌تر در روز پنج‌شنبه، روسیه حداقل ۱۰موشک هدایت‌شونده ضدهوایی اس-۳۰۰ را علیه شهرهای نزدیک خط مقدم شلیک کرد. موشک زمین به هوای اس-۳۰۰ که توسط روسیه ساخته شد برای اولین بار در سال ۱۹۷۸ برای محافظت در برابر حملات هوایی طراحی شد. نسل‌های اخیر این موشک می‌تواند هواپیماها، پهپادها و موشک‌های بالستیک را مورد اصابت قرار دهد. اما اتکای فزاینده روسیه به اس-۳۰۰ به‌عنوان یک سلاح تهاجمی علیه اهداف زمینی در اوکراین، سیگنالی برای مقامات نظامی و کارشناسان بوده است که نشان می‌دهد موشک‌های کروز یا سایر تسلیحات تهاجمی متعارف‌تر این کشور تمام شده است.
۴- روسیه ممکن است برخی از سلاح‌ها را برای جنگ علیه ناتو نگه داشته باشد. به گفته «مارک اف.کانسیان»، یک تفنگدار دریایی سابق و استراتژیست تسلیحاتی کاخ سفید که اکنون در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن است می‌گوید: تعداد کمی از مقامات غربی گزارش روشنی از وضعیت زرادخانه روسیه دارند یا دقیقا می‌دانند که چه تعداد موشک در انبار آن باقی مانده است. اما به گفته وی، نظامیان غربی بر این باورند که روسیه ذخیره موشکی و سایر تسلیحات را برای مدت طولانی و در صورت وارد شدن به جنگ با ناتو، نگه داشته است.