جام جم: بد نیست بدانید سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که تعادل آب، نمک و مواد معدنی در ادرار از بین برود. چگونگی تغییر این تعادل نیز مهم‌ترین عامل در تعیین جنس سنگ است. سوال اینجاست که چطور از بروز سنگ کلیه در فصل تابستان پیشگیری کنیم؟ آیا بیماران کلیوی و افرادی با سابقه سنگ کلیه باید بیشتر مراقب سلامتشان باشند؟

به گفته متخصصان، سنگ‌های کلیه به چهار نوع سنگ‌های کلسیمی، اوریکی، عفونی و سیستئینی تقسیم می‌شوند و شایع‌ترین آنها سنگ‌های کلسیمی است که بیش از 60 درصد سنگ‌های ایجاد شده را تشکیل می‌دهد.

از جمله عوامل موثر در تشکیل این نوع سنگ هم می‌توان به بالا بودن میزان کلسیم و اسیداوریک در ادرار اشاره کرد.

همچنین بعضی از بیماری‌ها مثلا پرکاری غده پاراتیروئید، بیماری‌های التهابی روده، نقرس، عفونت ادراری، کم آبی بدن و... نیز می‌توانند به تولید سنگ در کلیه منجر شوند.

دکتر امیرعباس رشیدی، متخصص کلیه و مجاری ادرار در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در بعضی از موارد با تشخیص نادرست نوع سنگ، رژیم‌های غذایی نادرستی به بیماران تجویز می‌شود؛ مثلا این که شیر و لبنیات نخورند. متاسفانه این افراد پس از چند سال دچار پوکی استخوان شدید خواهند شد که علت اصلی بروز آن تغذیه نامناسب است.

باورهای اشتباه را دور بریزید

به گفته دکتر رشیدی حتی بیماران دارای سنگ‌های کلسیمی کلیه هم مجاز به مصرف کلسیم معمولی موجود در مواد غذایی ازجمله لبنیات هستند. البته با توجه به تشخیص نوع سنگ کلیه، درمان هم فرق می‌کند.

به این منظور افراد مبتلا به سنگ‌های اسید اوریکی باید جوش شیرین مصرف کنند تا ادرار آنها قلیایی شود. در مبتلایان به سنگ‌های عفونی عمل جراحی تنها راه درمان است تا همه سنگ‌ها برداشته شود.

همچنین این افراد پس از عمل باید تا مدتی آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. البته سنگ‌هایی که در قسمت تحتانی کلیه هستند یا سنگ‌هایی که عرض کمتر از شش تا هفت میلی‌متر دارند، نیاز به عمل جراحی ندارند.

در عوض برای سنگ‌هایی که در ناحیه لگنچه قرار دارند یا دارای عرضی حدود شش میلی‌متر تا دو سانتی‌متر هستند، از روش سنگ‌شکن استفاده می‌شود. امروزه عمل باز برای سنگ‌های کلیه منسوخ شده و لاپاراسکوپی و سنگ‌شکن از طریق پوست، تنها روش‌های جراحی سنگ‌های کلیه است.

سابقه‌دارها مراقب باشند

هر چند به دلیل بروز کم‌آبی میزان بروز سنگ کلیه در تابستان بیشتر است، اما کسانی که یک بار دچار سنگ کلیه شده‌اند، بیشتر از بقیه افراد در معرض ابتلای دوباره به این بیماری هستند. بنابراین مصرف مایعات بویژه آب به مقدار کافی نقش مهمی در پیشگیری از ایجاد سنگ دارد. در این میان، مصرف مداوم آب معدنی اصلا توصیه نمی‌شود چون این آب‌ها میزان املاح بدن را افزایش می‌دهند و زمینه ایجاد سنگ کلیه را بویژه در افرادی که سابقه سنگسازی دارند، فراهم می‌کنند.

اگر مشکل کلیوی دارید...

با این که مصرف مایعات مانع بروز سنگ کلیه می‌شود و در دفع آن هم موثر است، اما بیماران دیالیزی نباید در مصرف مایعات زیاده‌روی کنند چون به گفته دکتر رشیدی این کار سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد. در واقع هر بیمار کلیوی با توجه به نوع بیماری‌اش، باید میزان متفاوتی از نوشیدنی‌ها مصرف کند. ب

یمارانی که کلیه آنها سنگ‌ساز است یا دچار عفونت‌های ادراری‌اند، باید در طول روز مایعات زیادی بنوشند تا سنگ کلیه دفع شود. میزان مصرف مایعات در این دسته از بیماران بسیار بالاست و در فصل تابستان و زمستان فرقی نمی‌کند.

آنها باید مایعات زیاد بخورند. همچنین بیمارانی که عفونت ادراری دارند باید توجه کنند که در فصل گرما به دلیل تبخیر آب بدن و تعریق زیاد، آب بیشتر بنوشند تا دچار غلظت ادرار و سنگ کلیه نشوند.

در مقابل بیمارانی که دچار نارسایی مزمن کلیه هستند، بیمارانی که کلیه آنها پروتئین دفع می‌کند، بیماران دیالیزی و افرادی که ورم کلیه دارند، نباید مایعات زیادی بخورند. به عبارتی مصرف مایعات برای این افراد، باید در حد رفع تشنگی باشد. بنابراین بیماران دیالیزی تنها مجاز به مصرف روزانه حدود 1.5 تا 2 لیتر مایعات هستند.

از طب سنتی کمک بگیرید

هر چند مصرف مایعات، میوه و سبزی و افزایش تحرک تا حد زیادی مانع بروز سنگ کلیه می‌شود، اما براساس توصیه‌های طب سنتی مصرف لیموترش تاثیر زیادی در پیشگیری از بروز این بیماری دارد.

به همین دلیل توصیه می‌شود روزی یکبار مقداری آبلیموی تازه را داخل یک لیوان آب بریزید و بدون اضافه کردن شکر آن را بنوشید.

همچنین می‌توانید هنگام صرف غذا هم از لیموترش به عنوان چاشنی و طعم‌دهنده استفاده کنید. این موضوع بویژه در مورد افرادی که سابقه ارثی سنگ کلیه دارند یا این بیماری را تجربه کرده‌اند، اهمیت دارد.

عرقیات گیاهی ضدسنگ کلیه

اگر جزو افراد گرم‌مزاج هستید و می‌خواهید از شر سنگ کلیه خلاص شوید یا از بروز آن بویژه در فصل تابستان پیشگیری کنید، باید مقدار مساوی از عرق خارشتر، عرق خارخسک یا عرق کاسنی و عرق بابونه (مثلا یک استکان از هر کدام) و اگر هم مزاج سردی دارید باید مقدار مساوی از عرق خارشتر، عرق بابونه و عرق بادرنجبویه یا اسطوخدوس را با هم مخلوط کنید و روزی دو تا سه فنجان و به مدت یک تا دو ماه از این عرق گیاهی بنوشید.

جادوی هندوانه‌ای

برای پیشگیری از سنگ کلیه می‌توانید سراغ یک میوه تابستانی خوشمزه یعنی هندوانه بروید. کافی است یک هندوانه کوچک شسته شده را پس از خرد کردن با پوست و تخمه‌های آن به مدت نیم تا یک ساعت بجوشانید تا آب آن غلیظ شود. سپس باقیمانده مواد آن را صاف کرده به آن یک تا دو قاشق چایخوری سرکه اضافه کنید و روزی دو تا سه فنجان از این نوشیدنی گیاهی بنوشید.