روزنامه همشهری: یک روز بعد از آغاز مذاکرات هستهای در وین، بازارها به این رویداد واکنشی مثبت اما محتاطانه، نشان دادند. روز سهشنبه قیمت دلار و سکه با نزول مواجه شدند اما سرعت این نزول به قدری نبود که به سقوط قیمت دلار به کانال 28هزار تومان منجر شود. جهت حرکت بازار سهام هم دیروز تغییر کرد و بیش از 40درصد معاملات به صنایع برجامی، بهویژه بانکها، اختصاص یافت که از تحریمها تأثیر زیادی میپذیرند.
دور جدید مذاکرات وین با محوریت لغو تحریمها پس از 5ماه وقفه، در هتل کوبورگ وین از سرگرفته شد. این مذاکرات در حالی برگزار شد که هیچیک از خبرنگاران و تصویربرداران، به استثنای تصویربردار اتحادیه اروپا، اجازه تصویربرداری از آن را نداشتند، به همین دلیل جزئیات کامل و دقیقی از آنچه در جریان مذاکرات بین طرفین رد و بدل شده به بیرون درز نکرده، با این حال مذاکره کنندهها بعد از پایان دور نخست مذاکرات در گفتوگوهایی که با رسانهها داشتهاند دور اول مذاکرات را موفقیتآمیز ارزیابی کردهاند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی واقع در وین، بعد از این نشست در توییتی نوشت: این مذاکرات آغاز کاملا موفقیتآمیزی داشته است.
علی باقریکنی، مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی نیز مذاکرات را سازنده توصیف کرد و گفت: همه مباحث 6دور قبلی مذاکرات، قابل مذاکره است. روسای جمهوری ایران و فرانسه هم ساعاتی بعد از پایان روز نخست مذاکرات، در تماسی تلفنی، که یک ساعت و نیم به طول انجامید، موضوع مذاکرات هستهای را بررسی کردند. امانوئل مکرون در گفتوگو با سیدابراهیم رئیسی اعلام کرد: مصمم هستیم مذاکرات را به نتیجه برسانیم.
رئیسی نیز تأکید کرد: اعزام یک تیم جامع به وین بیانگر اراده جدی ایران در مذاکرات است. قرار است این مذاکرات امروز هم دنبال شود. البته از دیروز، کارگروه رفع تحریمها یک روز زودتر از کارگروه هستهای، که به تعهدات ایران مربوط است، آغاز بهکار کرد. بههمین دلیل یک مذاکرهکننده ارشد چین در مذاکرات هستهای گفت: اولویت با رفع تحریمها علیه ایران است. این اخبار روز گذشته بر بازارها در ایران، اثر مثبتی برجای گذاشت و به افت قیمت طلا و ارز و افزایش توجه به برخی صنایع برجامی در بورس منجر شد، با این حال واکنش بازارها به این رویداد محتاطانه بود، بهنظر میرسد فعالان بازارها در برابر این رویدادها هیجان زده نشدهاند.
واکنش قیمت دلار به شروع مذاکرات
تحریمها در طول چند سال گذشته بسیاری از بخشهای اقتصادی ایران را تحتتأثیر قرار داده، به همین دلیل مذاکرات هستهای از جنبه رفع تحریمها برای بسیاری از بازارها و صنایع مهم است، با این حال بازار ارز یکی از بازارهایی است که نسبت به آینده مذاکرات و اثرات تداوم یا لغو تحریمها واکنش آنی نشان میدهد زیرا تحریمها، مستقیم بر ذخایر ارزی ایران اثر میگذارد. صندوق بینالمللی پول قبلا در گزارشی اعلام کرده بود ذخایر ارزی در دسترس ایران از ۱۲۲٫۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به ۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. فروردین امسال نیز مایک پومپئو، وزیر خارجه پیشین آمریکا مدعی شده بود از هنگام بیرون آمدن از برجام و در نتیجه کارزار فشار حداکثری بیش از ۹۶ درصد ذخایر ارزی ایران، از بین رفته است.
هرچند آمار دقیقی از اثر تحریمها بر میزان ذخایر ارزی ایران وجود ندارد اما میتوان گفت کاهش درآمدهای نفتی در نتیجه تحریمها به کاهش بخشی از ذخایر ارزی ایران منجر شده و این موضوع روند قیمتها را در بازار آزاد تحتتأثیر قرار داده است. به همین دلیل احیای برجام و رفع تحریمها میتواند به بهبود درآمدها و ذخایر ارزی ایران و افت قیمت دلار منجر شود. به همین دلیل روز گذشته و ساعاتی بعد از پایان روز نخست مذاکرات هستهای در وین، بازار ارز به این رویداد واکنش نشان داد و بهدلیل مخابره اخبار امید بخش، روی موج نزول قرار گرفت بهطوری که قیمت هر دلار آمریکا که روز دوشنبه تا مرز 29هزارو 530تومان پیشروی کرده بود، دیروز در ابتدای صبح، تا 400تومان کاهش یافت و درنهایت تا بعد از ظهر با 530تومان کاهش، معادل 1.8درصد، در آستانه نزول به کانال 28هزار تومان قرار گرفت.
با وجود این نزول تردیدها همچنان در بازار ارز پابرجا بود و این موضوع جلوی عرضه بیشتر و کاهش قیمت دلار به زیر مرز 29هزار تومان را گرفت. آن دسته از فعالان بازار ارز که با ما گفتوگو کردهاند، میگویند؛ سرمایهگذاران بهدلیل نااطمینانی نسبت به آینده مذاکرات، بسیار محتاط عمل میکنند. همزمان با افت ارزش دلار بازار طلا و سکه هم به مذاکرات هستهای واکنش نشان داد. دیروز قیمت هر سکه طرح جدید با 100و سکه طرح قدیم با 150هزار تومان کاهش مواجه شد. قیمت طلای آب شده هم که در روزهای گذشته شیب صعودی پیدا کرده بود 55هزار تومان کاهش یافت و به 5میلیون و 430هزار تومان رسید.
واکنش بورس
بهدنبال بازار ارز، بازار سهام هم دیروز به مذاکرات هستهای واکنش نشان داد. اگرچه شاخص کل بورس تهران در مبادلات روز گذشته با افت اندکی مواجه شد اما معاملات روز گذشته بازار سهام نمایانگر تغییرات عمدهای بود؛ در مبادلات روز گذشته توجه معاملهگران به صنایع برجامی، یعنی صنایعی که از رفع تحریمها اثر زیادی میپذیرند، بیشتر شد. آمارها نشان میدهد: در دادوستدهای روز گذشته حجم معاملات گروه بانکداری به شکل محسوسی افزایش یافت و سهام بانکها با صف خرید مواجه شدند.
در طول چند سال گذشته صنعت بانکداری در خط مقدم تحریمها قرار داشته و بسیاری از تحریمهای آمریکا بهطور مستقیم این صنعت را نشانه گرفته، به همین دلیل رفع تحریمها میتواند اثر زیادی بر عملکرد این صنعت داشته باشد. از میان دیگر صنایع برجامی که در مبادلات روز گذشته مورد توجه سهامداران قرار گرفتند، میتوان به گروه خودروسازی، تولید کنندههای پتروشیمی و فلزات اشاره کرد. در مبادلات روز گذشته 40درصد از کل معاملات به دادوستد سهام این 4گروه اختصاص یافت. این آمار نشان میدهد؛ درصورت احیای برجام یا رفع تحریمها، این صنایع از پتانسیل بالایی برای رشد برخوردارند.