روزنامه اعتماد: تقريبا يك ماه مانده به پايان سال كرونايي 1399 نرخ دلار به روند ريزشي خود بعد از 3 هفته پايان داده و حالا به كانال 26 هزار تومان وارد شده است. معامله‌گران بازار ارز مي‌گويند هدف بعدي نرخ دلار، رسيدن به محدوده مقاومتي 27.5 هزار تومان است و پيش‌بيني مي‌شود اگر در روزهاي آينده بازگشت نرخ ارز به كانال 25 هزار توماني رخ ندهد؛ دلار به عنوان ارز پيش رو بازار بار ديگر روند افزايشي به خود بگيرد.
نرخ دلار در هفته‌هاي پاياني آذر ماه به بالاي 30 هزار تومان نيز رسيد؛ اما همزمان با تغيير قدرت در امريكا و افزايش خوش‌بيني‌ها نسبت به رفع تحريم‌ها، فضاي رواني بازار ارز دستخوش تحولاتي شد و قيمت دلار تا 22 هزار تومان نيز كاهش پيدا كرد؛ سنگين‌ترين ريزش قيمت‌ها از ابتداي سال كه اميدواري‌ها را براي كاهش بيشتر نرخ ارز افزايش داد. همزمان با اين تحولات، اخبار پرابهامي نيز از آزاد شدن منابع بلوكه شده ايران در كشورهاي مختلف نيز منتشر شد كه فضاي خوش‌بيني در بازارها را بيشتر كرد. اما با فروكش كردن اين خوش‌بيني‌ها حالا قيمت دلار به كانال 26 هزار توماني يورش برده است. براي اتفاقات بازار ارز دلايلي ذكر شده كه در ادامه به آن پرداخته مي‌شود.
افزايش تقاضا
پايان سال زمان مهمي براي بازار ارز است. در اسفند ماه تقاضا براي خريد ارز با توجه به سفرهاي نوروزي افزايش پيدا مي‌كند و خريداران به بازار هجوم مي‌آورند. نرخ دلار در 20 روز اخير هر روز نزديك به يك درصد افزايش پيدا كرده كه دليل ابتدايي آن معادل «عرضه و تقاضا» است. اگرچه محدوديت‌هاي كرونايي در بيشتر كشورهاي همسايه ايران براي سفرهاي نوروزي سخت‌گيرانه و متداوم وجود دارد؛ اما به هر حال آژانس‌هاي مسافرتي پس از يك سال سخت در حوزه گردشگري، تورهاي نوروزي خود را به روي گردشگران نوروزي باز كرده‌اند. اين موضوع موجب شده كه تقاضا به بازار ارز بازگردد.
چين و امارات
اين يك واقعيت است كه در دوران تحريم دو كشور چين و امارات و تحولات ارزي در اين دو كشور، تاثير بالايي در نوسانات قيمتي ارز در ايران دارند. چيني‌ها از دو روز پيش به تعطيلات سال نو خود رفته‌اند و بازارها در اين كشور تعطيل است. اين تعطيلي تا آخر اين هفته ادامه دارد و از اين رو پيش‌بيني مي‌شود كه تقاضاهاي تجاري و ارزي در اين تعطيلات براي ايراني‌ها كاهش پيدا كند. بنابراين بخش بزرگي از اين تقاضاها به هفته ماقبل منتقل و موجب شده تا قيمت ارز در ايران نيز همزمان از 20 روز گذشته بالاتر برود.
شاخص مهم ديگر تاثيرگذار بر نرخ ارز، قيمت حواله درهم است. در حال حاضر نرخ حواله درهم بالاي 7 هزار تومان باقي مانده و از اين كانال تكان نمي‌خورد. اتفاقي كه معامله‌گران را به كاهش نرخ ارز در ايران بدبين كرده است.
تغييرات انتظاري
دليل ديگر نوسان افزايشي نرخ دلار به نگراني بازارهاي دارايي از وضعيت اقتصادي ايران در پايان سال و چشم‌انداز سال آينده برمي‌گردد. پس از اينكه ترامپ انتخابات رياست‌جمهوري امريكا را به رقيب دموكرات خود باخت، چشم‌انداز اميدواركننده‌اي از بازگشت امريكا به برجام و كاهش تحريم‌هاي ايران به وجود آمد كه بازارهاي دارايي را تحت تاثير قرار داده بود. با اين حال حتي در روزي كه رييس‌جمهور جديد امريكا، مواضع دولت خود درباره سياست خارجي را تبيين كرد؛ نشانه‌هايي از جدي گرفتن بازگشت به برجام در صحبت‌هاي او ديده نشد. فرضيه ابتدايي معامله‌گران و فعالان بازارهاي دارايي اين بود كه بايدن و تيم سياست خارجي در جست‌وجوي راهي سريع براي بازگشت به توافق هسته‌اي با ايران هستند؛ اما فيلم چند ثانيه‌اي تقطيع شده مصاحبه بايدن با خبرنگار CBS درباره ايران كه به صراحت عنوان كرد كه «بدون بازگشت ايران به تعهدات هسته‌اي، تحريم‌ها لغو نخواهد شد.» فاز انتظارات را در بازار ارز «معكوس» كرده است.
طرف ايراني اعلام كرده كه ابتدا «تحريم‌ها بايد لغو شود.» و اين مشروط شدن آغاز مذاكرات به فضاي بي‌اعتمادي در بازارها را دامن زده است. مطابق مصوبه مجلس اگر تا سوم اسفند ماه تحريم‌ها لغو نشود؛ ايران اجراي پروتكل الحاقي را بايد متوقف كند. اقدامي كه به گفته عباس عراقچي «بدان معني است كه تعداد بازرسي‌ها و تعداد بازرسان بين‌المللي در ايران كاهش مي‌يابد.» اين رخدادهاي بين‌المللي تاثير نامناسبي بر روند كاهشي شدن قيمت‌ها در بازار ارز داشته است. جمعه گذشته، قيمت ارز در معاملات فردايي با اين اظهارات و موضع‌گيري‌ها جهش پيدا كرد و به كانال 26 هزار تومان وارد شد. پيش‌بيني مي‌شود اگر در روزهاي آتي اخبار مثبتي به بازار مخابره نشود، حركت افزايشي به كانال 27 هزار تومان نيز امكان دارد.
علامت دلار به بورس
همزمان با افزايش نرخ دلار در بازار آزاد، شرايط بازار سرمايه همان‌گونه كه پيش‌بيني مي‌شد؛ بهتر شده است. شروع معاملات اين هفته از بازار سهام با روند صعودي نمادهاي شاخص‌ساز همراه بود و شاخص كل بيش از ۳ درصد رشد كرد و به يك ميليون و ۲۵۳ هزار واحد رسيد. در معاملات ديروز بورس تهران شاخص كل با رشد 47 هزار و 787 واحدي به رقم يك ميليون و 262 هزار واحد رسيد كه بالاترين ميزان رشد در 58 روز كاري گذشته از 28 آبان به اين سو است. كارشناسان معتقدند كه روند صعودي قيمت دلار روز خوبي را براي سهام با پايه ارزي در بورس رقم زده است.
با توجه به اينكه اين سهم‌ها جزو بزرگان بورس هستند، كم كردن دامنه نوسان منفي سهم‌ها فشار فروش در بازار سهام را تقريبا از بين برد و تقاضا در بورس افزايش پيدا كرد. به گونه‌اي كه فقط در دو ساعت ابتدايي فعاليت بازار سرمايه در 2 ساعت ابتدايي معاملات امروز به حدود 800 ميليارد تومان رسيد. پيش‌بيني مي‌شود كه شاخص كل تا پايان معاملات اين هفته از بازار سهام، كانال يك ميليون و ۳۰۰ هزار واحد را پس خواهد گرفت.
بازار سهام براي رشد بالاي شاخص يك ميليون و ۴۰۰ هزار واحد به انگيزه نياز دارد و بايد اخبار خوبي در رابطه با بهتر شدن روابط ديپلماتيك به بازار سهام برسد و از تصميمات مخرب داخلي نيز پرهيز شود. بازار سرمايه در هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته با بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران حقيقي روبه‌رو بوده و همين بي‌اعتمادي منجر به خروج پول سرمايه‌گذاران خرد از بازار شده است. بازگشت اعتماد به اين بازار نيازمند كاركرد منظم و دقيق عناصر مهمي است كه فعلا از آن خبري نيست.