دنیای اقتصاد: بیشتر کشورهای همسایه واکسیناسیون کرونا را برای گروه‌های پرخطر و کادردرمان آغاز کرده‌اند و در ایران نیز هلال احمر خبر داده که یک میلیون دز واکسن چینی خریداری خواهد کرد.
در بازار سیاه واکسن موجود است ولی مشخص نیست که این واکسن واقعی است یا نه، باید مشتری اعتماد کند و هزار یورو برای واکسن روسی پرداخت کند. داروفروشان ناصرخسرو می‌گویند: «از۱۰ روز دیگر واکسن چینی هم می‌آید.» ایران دارای ۸ هزار و ۵۷۴ کیلومتر مرز مشترک با ۷ کشور است و همین امر سبب‌شده هر چیزی که به بازار اروپا، آمریکا و یا حتی شرق دور عرضه شود در نهایت ۴۸ساعت بعد در بازار ایران نیز موجود باشد.
امروز شاید یکی از ارزشمندترین کالاها در دنیا واکسن کرونا است که تا این لحظه مدل‌های روسی، چینی، انگلیسی، آلمانی و آمریکایی آن توانسته تاییدیه‌های لازم را بگیرد و در کشورهای مختلف عرضه شود به‌طوری‌که در کشور امارات و ترکیه نسخه‌چینی و در عربستان و قطر نسخه آمریکایی و آلمانی تاکنون بین گروه‌های پرخطر توزیع شده است. از سوی دیگر نبود برنامه مشخص برای خرید واکسن با توجه به شرایط سخت نقل و انتقال ارز و تاکید برخی مدیران بر استفاده از واکسن داخلی باعث‌شده که از همین الان آن دسته از افرادی که از وضعیت مالی خوبی برخوردار هستند به دنبال خرید واکسن از بازار سیاه باشند.
هزار یوروی ناقابل
مطابق مشاهدات میدانی خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» مقدار محدودی واکسن روسی اسپوتنیک ساخت شرکت گاما روسیه در بازار موجود است که برای خرید آن باید حداقل ۲ هفته در صف ماند. طبق اظهارات فروشنده این واکسن نمونه ضعیف‌شده ویروس است و برای همین احتیاج به نگهداری در دمای خاص ندارد. واکسن‌های غربی چون بر اساس فرمول ژنتیکی ساخته شده‌اند باید در دمای منفی ۲۰ تا منفی ۷۰ درجه نگهداری شوند اما نمونه‌های چینی و روسی فقط باید در جای خشک و خنک و به دور از آفتاب باشند.
قیمت دو دز این واکسن هزار یورو است و معادل ریالی آن را قبول نمی‌کنند، هیچ‌گونه ضمانتی هم در مورد اینکه آیا این واکسن اصل است یا خیر وجود ندارد. با توجه به بسته بودن مرزها به‌نظر می‌رسد این واکسن از طریق مسافران پروازی وارد کشور می‌شود و تعداد آن بسیار محدود است به‌طوری‌که فروشنده می‌گوید «من چندتا محدود داشتم و قیمت هزار یورو تعیین کردم اما یک‌دفعه فردی آمد و برای خانواده خود کل بار موجود را به قیمت واحدی ۴۵میلیون تومان خرید، البته این قیمت‌های نجومی نهایتا تا ۱۰ روز دیگر باشد. وقتی بار چینی که از کشورهای خلیج‌فارس می‌آید به بازار برسد قیمت‌ها شکسته خواهد شد.»
روسیه
فروشنده درخصوص قیمت واکسن در روسیه می‌گوید: «برای اتباع روس و خارجی‌هایی که مقیم‌روسیه هستند واکسن رایگان است اما برای مسافران قیمت آن ۸یورو است که دز اول را همانجا تزریق می‌کنی و دز بعدی را که باید ۸ هفته بعد بزنی به شما تحویل می‌دهند، البته می‌توانی دز اول را هم نزنی و هیچ اجباری در آن نیست.»
مطابق اعلام رسمی وزارت بهداشت روسیه واکسن برای همه و حتی مسافران رایگان است اما اجازه خروج دارو را ندارند. اتباع روسی بر اساس کدشناسایی (کدملی) و مسافران بر اساس شماره پاسپورت در سیستم وزارت بهداشت ثبت خواهند شد.این اظهارت در حالی است که بلیت رفت و برگشت ترکیش‌ایر تهران - استانبول - مسکو ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است و در نهایت با عوارض خروج و هزینه ویزا هزینه هر نفر نزدیک به ۲۰ میلیون تومان می‌شود، اما مشکل اصلی این است که روسیه نزدیک به یک‌سال است به ایرانی‌ها ویزا نمی‌دهد و فقط دیپلمات‌ها و افرادی که اقامت روسیه را دارند، می‌توانند به این کشور سفر کنند، اما اتباع سایر کشورها مشکلی ندارند و همین امر است که قیمت را اندکی افزایش داده.
ناصر خسرو
اما در ناصرخسرو قلب تپنده داروی کشور هنوز واکسن‌کرونا عرض اندام نکرده است. امید از داروفروشان قدیمی که پاتوق او کنار کانکس هلال‌احمر است، می‌گوید: «هنوز چیزی به اسم واکسن‌کرونا در بازار نیست و بورس هنوز رمدسیور و سایر داروهای درمانی کرونا است، هرچند این روزها فروش آن کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشته اما همه منتظر هستند واکسن برسد.»
امید درخصوص اینکه از کجا قرار است واکسن وارد شود گفت:«خط اصلی واردات دارو، کشورهای جنوبی خلیج‌فارس و ترکیه است، زمانی‌که اعلام شد امارات و قطر واکسیناسیون را آغاز کرده‌اند ما هم به تامین‌کنندگان سفارش دادیم البته به سبب حساسیت زیادی که وجود دارد احتمال دارد رسیدن آن یک هفته تا ۱۰ روز طول بکشد اما در نهایت به دست ما خواهد رسید. ما همین الان هم مشتری دست به نقد داریم، هرچند هنوز قیمت مشخص نیست اما جان آدمیزاد که قیمت ندارد.»
رضا یکی دیگر از داروفروشان ناصر خسرو می‌گوید: «من هم در مورد واکسن روسی شنیدم که البته فقط به افراد خاص فروخته می‌شود و افراد عادی حتی اگر هم پول داشته باشند دسترسی به آن ندارند. اما برای دیگران احتمالا واکسن چینی در دسترس باشد. در مورد قیمت هم هنوز چیزی مشخص نیست اما با توجه صحبت‌های معاون وزیر بهداشت که گفت در بهترین حالت تعداد محدودی واکسن اردیبهشت ماه می‌رسد، تامین‌کنندگان قیمت بالایی را در نظر بگیرند. وقتی قرار نباشد به این زودی‌ها واکسن وارد شود پس مشتری مجبور می‌شود پول بیشتری پرداخت کند و دیگر مهم نیست که قیمت اصلی آن چقدر باشد، از طرفی مرزها بسته است و آنهایی‌که باز هستند هم به سختی به ایرانی‌ها ویزا می‌دهند پس هر که واکسن می‌خواهد باید از بازار سیاه تامین کند.»
داوود یکی دیگر از داروفروشان که پاتوق او بالاتر از کوچه مروی است با تایید صحبت‌های سایر همکاران خود گفت: «ارزان‌ترین حالت زمانی است که دارو وارد عراق شود و از طریق مرز کردستان وارد کشور شود، الان هم واکسنی که وجود دارد به تعداد محدود از طریق مهماندارها، دیپلمات‌ها یا ایرانی‌های دوتابعیتی وارد شده که اصلا به بازار ناصرخسرو نمی‌رسد. به هر حال امید ما به قاچاقچی‌ها است که واکسن را به تعداد بالا یا قیمتی پایین‌تر از قیمت امروز برسانند البته بعضی شرکت‌های واردکننده دارویی هم هستند که قرار است آنها نیز تعداد محدودی واردات داشته باشند البته نه به‌صورت رسمی.» به گفته داروفروشان ناصرخسرو احتمالا قیمت واکسن چینی نزدیک به ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان خواهد بود اما هنوز هیچ چیز قطعی نیست.
عوارض تزریق خودسرانه واکسن
این جنب و جوش برای تهیه واکسن در حالیست که کمتر فردی به فکر عواقب تزریق خودسرانه واکسن است. در کشورهایی که تاکنون واکسیناسیون را آغاز کرده‌اند گزارش‌هایی مبنی بر حساسیت برخی افراد منتشر شده است و همین امر سبب‌شده برای آن دسته از افرادی که به دارو حساسیت دارند تدابیر خاصی در نظر گرفته شود.
سیستم دفاعی افراد مسن بسیار ضعیف است و با توجه به اینکه واکسن چینی و روسی کرونا همان ویروس ضعیف شده است باید توانایی تحمل افراد مسن و حتی کودکان پیش از تزریق مورد ارزیابی قرار گیرد؛ این درحالیست که هیچ کشوری تزریق واکسن خارج از مراکز درمانی و به‌صورت میدانی را آغاز نکرده و تمام افراد باید در نزدیک‌ترین مرکز درمانی محل سکونت خود واکسینه شوند تا در صورت وجود عوارض در کمترین زمان به یک مرکز درمانی مراجعه کنند.
مشاهدات میدانی از بازار ناصرخسرو و خیابان جمهوری نشان از این دارد که هم فروشنده و هم خریدار تشنه واکسن هستند و با توجه به توزیع واکسن در ۴ کشور همسایه از هفته آینده یا ۱۰ روز دیگر بازار غیررسمی داروی ایران نیز واکسن‌کرونا را خواهد داشت و در نهایت با افزایش کانال‌های ارتباطی قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد. باید منتظر ماند و دید قاچاقچی‌ها و بازار غیررسمی چگونه و با چه کیفیتی با این بیماری مبارزه خواهند کرد.