تسنیم نوشت: رئیس سازمان زندانها گفت: شاید نتوان به طور صددرصد ادعا کرد که وجود اقلام ممنوعه را به صفر رساندهایم اما میتوانیم ادعا کنیم که حداکثر توان موجود خود را برای کنترل عدم ورود اقلام ممنوعه بکار گرفته ایم.
مهمترین بخش گفتگو با محمدمهدی حاجمحمدی رئیس سازمان زندانهای کشور:
-زندانی محصول زندان یا قوه قضائیه نیست. زندانی در جامعه تولید میشود و زندانها نقشی در این باره ندارند. امادر نظام زندانبانی اسلامی مأموریت زندانها علاوه بر نگهداری افراد، کمک به توانمندسازی آنان و اصلاح رفتار و شخصیت آنان نیز است. مبنای سیاستها و برنامهریزیهای ما اجرای برنامههای اصلاحی و تربیتی است. سازمان زندانها حتی فراتر از ظرفیت خود فعالیتهای اصلاحی و تربیتی شامل برنامهای فرهنگی، اشتغال و حرفهآموزی، آموزش و ... را انجام میدهد. وقتی زندانی از زندان آزاد میشود نیز نیاز به حمایت دارد. این حمایت هم شامل کمکها و حمایتهای مادی دولت برای اشتغال و حل مشکلات معیشتی وی است و هم شامل حمایت عاطفی جامعه و فرهنگسازی. بنابراین آمار بازگشت مجدد زندانی به زندان معلول علتهای متعددی است و نباید به این شکل به موضوع نگاه کرد.
-در زندانهای کشور همه زندانیان بدون در نظر گرفتن نوع جرم، ملیت و یا مذهب از امکانات یکسان برخوردار هستند هیچ زندانی از ناحیه سازمان زندانها دارای امکانات ویژه نبوده و نیست و این مسئله قویاً تکذیب می شود. هم زمان با شروع دوره جدید مدیریتی برای تأکید بر این مسئله، در بخشنامهای خطاب به مدیران زندانها اعلام شده است که حتی در رفتار با این دسته از زندانیان نیز نباید طوری عمل شود که شبههای مبنی بر خاص بودن و یا مورد توجه بـودن ایجاد شود.
-اما ذکر این نکته نیز ضروری است که یکی از مواردی که جزء امکانات زندانها به شمار میرود فروشگاههایی است که اقلام مورد نیاز زندانیان را علاوه بر جیره و امکانات در نظر گرفته شده که به طور یکسان در اختیار همه قرار میگیرد را تأمین میکنند و برخی از زندانیان با توجه به قدرت خرید بالا میتوانند اقلام مورد نیاز خود را ( که براساس آییننامه زندانها ممنوع نباشد) تأمین کنند. هر چند در این خصوص نیز در حال تدوین آییننامهای برای کنترل میزان خرید هستیم اما تحت هیچ شرایطی یک زندانی نمیتواند وسایل خاص و یا شرایط خاص در اختیار داشته باشد.
-داشتن تلفن همراه در تمام زندانها حتی برای کارکنان نیز ممنوع است. سیستمهای نظارتی و بازرسی زندانها به طور مرتب این موضوع را رصد میکنند اما باید در نظر گرفت که کنترل کامل عدم ورود اقلام ممنوعه به داخل زندانها نیاز به نیروی انسانی لازم و تجهیزات مناسب از جمله دستگاههای بادی اسکنر و... دارد و به همین دلیل شاید نتوان به طور صددرصد ادعا کرد که وجود اقلام ممنوعه را به صفر رساندهایم. اما میتوانیم ادعا کنیم که حداکثر توان موجود خود را برای کنترل عدم ورود اقلام ممنوعه بکار گرفته ایم. هیچ زندانی به صورت رسمی و علنی به موبایل دسترسی ندارد و در صورت مشاهده برخورد خواهد شد.
-فروشگاههای زنـدانهای سراسر کشـور تمام اقلام مورد نیاز زندانیان با قیمـتهای مصـوب عرضـه میشـود و در صورت گرانفروشی و یا کم فروشی حتماً با این موضوع برخورد خواهد شد!-اعتقاد ما اجرای برنامههای فرهنگی عمیق در زندانها است. این ظرفیت را در زندان ها ایجاد کردهایم که گروههای جهادی در هر زمینهای که آمادگی داشته باشند در زندانها به فعالیت بپردازند. مجدداً اعلام میکنم عرصه فعالیت برای تمام گروههای جهادی و خیرین در زندانهای کشور فراهم است.
-در حال حاضر در زندانهای کشور امکان سوادآموزی و ادامه تحصیل از نهضت سواد آموزی تا عالیترین مقاطع دانشگاهی وجود دارد و طبق آمار در سال گذشته 719 نفر در مقاطع مختلف دانشگاهی در حال تحصیل بودند . طبق آمار موجود در سال 1398 بیش از 2600 حافظ قرآن ( ازیک جزء تا سی جزء) در زندان ها هستند که همگی آنها در زندان موفق به یادگیری و حفظ قرآن شده اند اتفاقاً بسیاری از این ها پس از طی دوره به عنوان مربی قرآن به آموزش قرآن به زندانیان دیگر می پردازند. چگونه و بر چه اساسی این ادعا مطرح شده است مشخص نیست.
-در موضوع زندان متأسفانه نگاه غلطی وجود دارد و آن اینکه فکر میکنند ساختن زندان جدید اشتباه است در حالی که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نیز در سخنان خود به این نکته اشاره کردهاند و فرمودهاند هرچند یکی از آرمانهای ما این است که در جمهوری اسلامی اصلاً زندان نباشد؛ اما وقتی زندانی وجود دارد باید به اندازه نیز مکان نگهداری وجود داشته باشد.
به هر حال ساختن زندان جدید صرفاً به معنای توسعه فیزیکی زندانها نیست بلکه نوسازی ابنیه ارتقاء سرانه اسکان، توسعه کیفی و خارج کردن زندان های قدیمی و فرسوده از بافت شهری و... است. نکته دیگر اینکه اجرای کامل فعالیت های اصلاحی و تربیتی و ارائه خدمات زندانبانی به نحو شایسته در گرو داشتن اماکن مناسب است اما متأسفانه دولتها به لحاظ تأمین اعتبار و بودجه همکاری خوبی در این زمینه ندارند.