رد پای برخی از آلاینده‌های معیار در هوای کلانشهرهای ما مشهود است. از جمله این آلاینده‌ها می‌توان به ازن اشاره کرد. آلاینده ازن آلاینده‌ای ثانویه است که بر اثر واکنش‌های شیمیایی ترکیبات آلی فرار و اکسیدهای نیتروژن در حضور نور خورشید تولید می‌شود. منبع تولید هر کدام از این آلاینده‌ها بخارات سوخت و وسایل نقلیه است. ترکیبات آلی فرار و اکسیدهای نیتروژن در روزهای گرم تابستانی با حضور نور خورشید آلاینده ازن را تولید می‌کنند و به همین دلیل است که ازن آلاینده شاخص روزهای گرم سال است.

 

 افزایش غلظت ازن سبب کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های ریوی و مرگ و میر زودرس می‌شود.

 

ذرات معلق که آلاینده دیگر شاخص کلانشهرها است و بر اثر انتشار مستقیم و واکنش‌های شیمیایی ایجاد می‌شود. این آلاینده عموما در روزهای سرد سال سبب کاهش کیفیت هوا و غبار آلود شدن آسمان می‌شود. عمده‌ترین منبع انتشار این آلاینده احتراق سوخت مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب، خودروها و ماشین آلات دیزلی و فاقد فیلتر دوده، فرآیندهای صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودروها (اگزوز، لنت، لاستیک و ...) است.

 

مواجهه کوتاه مدت با این آلاینده می‌تواند منجر به تشدید علایم بیماری‌های قلبی و ریوی و علایم تنفسی شود همچنین مرگ و میر زودرس و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی از جمله اثرات سوء ذرات معلق است.

 

بر اساس این گزارش، دی اکسید نیتروژن یا ناکس از جمله آلاینده‌های دیگر هوا است. در تولید این آلاینده وسایل نقلیه ۳۵ درصد و نیروگاه‌ها ۳۲ درصد نقش دارند. هر چند که در برخی روزها غلظت این آلاینده از ازن و ذرات معلق بیشتر می‌شود اما کمتر پیش می‌آید که غلظت آن در هوا در شرایط ناسالم قرار گیرد.  تشدید بیماری‌های ریوی، افزایش آسیب‌پذیری و استعداد ابتلا به عفونت‌های ریوی از جمله اثرات این آلاینده بر انسان است.

 

دی‌اکسید گوگرد که آلاینده معیار دیگری در هوا است در نتیجه احتراق سوخت، فعالیت‌های صنعتی و تولید برق تولید می‌شود. درصورت افزایش غلظت این آلاینده افراد مختلف با تشدید آسم و افزایش علائم تنفسی مواجه می‌شوند.