روزنامه همدلی: بر اساس شنیده‌ها، این هفته ضرایب اعتبار کارگزاری‌ها به 20درصد افزایش خواهد یافت. آن طور که مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، پنج‌شنبه هفته گذشته به رسانه‌ها گفت: «ضریب تعدیل سهام در حساب تضمین مشتریان اعتباری از 10درصد به 20درصد افزایش خواهد یافت»؛ به گفته این مقام مسئول: «این مصوبه روز شنبه ابلاغ و از روز یکشنبه، دوم شهریور، اجرایی خواهد شد».
ضریب تعدیل سهام در محاسبه تضمین اعتباری مشتریان، در واقع اصطلاحی است که برای میزان اختصاص اعتبار خرید سهام، به مشتریان کارگزاری‌های بورس اطلاق می‌شود که حالا سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده که این ضریب، از دوم شهریورماه افزایش خواهد یافت. بر اساس گزارش‌ها، تا قبل از مصوبه چند روز قبل سازمان بورس در خصوص افزایش ضریب تعدیل سهام، مشتریان کارگزاری‌ها تنها قادر به دریافت اعتبار نقدی تا سقف ۱۰درصد پرتفوی سهام خود در کارگزاری مورد نظر بودند، اما از این به بعد سقف این ضریب اعتباری به ۲۰درصد می‌رسد؛ به طور مثال اگر یک مشتری ۱۰۰میلیون سهام در پرتفوی کارگزاری الف داشت و تا امروز تنها قادر به دریافت ۱۰میلیون اعتبار نقدی برای خرید سهام از کارگزاری بود، اما از این به بعد این مشتری می‌تواند تا ۲۰میلیون تومان از کارگزاری خود اعتبار دریافت کند.
حالا خیلی از بازیگران بازار سرمایه، که چند هفته‌ای می‌شود روزهای قرمزپوشی را در بورس تجربه می‌کنند، و این‌روزها از ریزش عجیب ارزش سرمایه‌های خود در پی تناقض‌گویی سکانداران اقتصادی در اجرای سیاست‌های بورسی، دل پری دارند، از این تصمیم به عنوان خبر خوب برای افزایش تقاضای خرید سهم پس از یک اصلاح حداقل 30 تا 40درصدی یاد می‌کنند. این در حالی است که هنوز عده‌ای با این سوال کلنجار می‌روند که این افزایش اعتبار چه تاثیری بر بازار خواهد داشت و چه رنگی در انتظار چراغ‌های تالار شیشه‌ای در پی اجرای یک مصوبه جنجالی دیگر است؟
هر چند بسیاری از تحلیل‌گران بازارهای مالی، بر این باورند که این اقدام سازمان بورس به معنی تقویت طرف تقاضای خرید سهام، توسط افرادی است که از روش خرید اعتباری برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده می‌کنند و این تقویت طرف تقاضا می‌تواند منجر به افزایش سفارش‌های خرید و رشد قیمت سهام در بازار سرمایه شود، اما با این همه به دلیل تشکیل صف‌های فروش سنگین در هفته‌های گذشته و رویکرد اشتباه وزارت اقتصاد و نفت در قبال بازار سرمایه یا حتی عدم پاسخگویی مسئولان در بی‌تدبیری‌های اخیر که با ضرر هنگفت سرمایه‌گذاران این بازار همراه بوده، نگرانی‌های زیادی درباره تاثیر این سیاست بر بورس از سوی سهامداران تازه‌نفس و حتی قدیمی شنیده می‌شود.
این نگرانی‌ها از آنجا تشدید شده که از روز چهارشنبه هفته گذشته تاکنون، سه تصمیم مهم درباره این بازار خبرساز شده؛ یکی افزایش سقف حد نصاب سهام صندوق‌های با درآمد ثابت، دیگری بالا بردن ضریب تعدیل سهام در حساب تضمین مشتریان اعتباری از 10درصد به 20درصد و در نهایت انجام معاملات تمامی سهم‌ها در یک زمان مشخص که همگی در شکل‌گیری روند غیر معمول بازار سرمایه طی روزهای اخیر در کنار سیاست‌های یک بام و دو هوای مسئولان در زمینه بورس، تاثیرگذار بوده‌اند.
واکنش‌ها به هیجانات بورسی ادامه دارد
تحولات بازار سرمایه این‌روزها یکی از خبرهای دست اول رسانه‌های اقتصادی است؛ بازاری که طی هفته‌های گذشته هر چه بیشتر مورد توجه سکانداران اقتصادی قرار گرفته، بیشتر دچار افت شده و بسیاری از بازیگران بورس را نقره داغ کرده است. گرچه اصلاح بازار سرمایه فرآیندی طبیعی است که باید اتفاق بیفتد، اما در روزهای اخیر به دلیل هیجانات زیادی که با سیاست‌های یک‌بام و دوهوای مسئولان روی کار آمده، این بازار از ریل طبیعی خود خارج شده و اتفاقات اخیر با تاثیرات منفی زیادی مثل خطر خروج سرمایه‌ها از بورس همراه بوده است؛ به‌طوری‌که آگاهان اقتصادی این هفته را زمان سرنوشت‌سازی برای این بازار عنوان کرده و بر این باورند که در صورت تکرار تجربه‌های اخیر به دلیل ورود زیادی از کد اولی‌ها به بورس، بازارهای موازی در خطر بزرگی قرار خواهند گرفت.
هر چند بازار از اواخر روزهای هفته گذشته با چند خبر مثبت و تاثیرگذار همراه بوده، اما با این همه به نظر می‌رسد که بسیاری از فعالان این بازار به دلیل تناقض‌گویی‌های موجود نسبت به بورس بی‌اعتماد شده و در صدد کوچ از این بازار هستند. در پی ریزش‌های شدید بازار سرمایه در هفته اخیر و به دنبال آن با افزایش ضریب تعدیل سهام که گفته می‌شود از این هفته به مرحله اجرا گذاشته می‌شود، کاربران زیادی در توئیتر به این هیجانات واکنش نشان داده و از نگرانی‌های خود نوشته‌اند. در واقع، آنچه این روزها بازار سرمایه کشور را بیش از هر مورد دیگری مورد تهدید قرار داده بی‌اعتمادی سهامداران بر آینده بورس است. به‌رغم حمایت‌هایی که این بازار از سوی دولت و مجلس دارد، اما افت بیش از 250هزار واحدی شاخص کل طی دو هفته ترس عمومی را بر تالار شیشه‌ای غالب کرده است؛ ترسی که باعث شده نوسان‌گیران و بزرگان بازار با اطمینان خاطر بیشتری صف‌های فروش تشکیل دهند و افت قیمت نمادهای مختلف را رقم بزنند؛ به‌طوری‌که حتی نمادهای شاخص‌سازی نظیر شپنا و شستا به ترتیب با صف‌های فروش 361میلیونی و 442میلیونی مواجه شدند.
با این حال همچنان بسیاری از کارشناسان به تعادل بازار در روزهای آینده امید دارند و به سهامداران تازه‌وارد توصیه می‌کنند که به دور از هیجان، فعلا از خرید و فروش سهام دست بردارند. در چنین شرایطی واکنش‌های قابل توجهی از سوی کاربران در توئیتر مشاهده می‌شود که همگی به نوعی از بی‌اعتمادی‌های ایجاد شده به بورس حکایت می‌کنند. حامد، یکی از کاربران توئیتر درباره اتفاقات روزهای گذشته در بازار سرمایه می‌نویسد: «قیمت سهام و شاخص بورس مثل یک دماسنج آینده‌نگر است که قرار است انتظارات جامعه را منعکس کند، دماسنج باعث گرم شدن اتاق نمی‌شود و فقظ وضعیت را گزارش می‌دهد، اما در صورتی که دماسنج دستکاری شود، نمی‌توان به وضعیت کلی شاخص تکیه کرد و ریزش را به حساب اصلاح بازار نوشت». مریم نوشت: «در برخی از روزها قیمت همه سهم‌ها منفی بود، اما شاخص در برخی از موارد سبز رنگ بود». وحید گفت: «در صورتی که بورس با روال طبیعی حرکت نکند، به دلیل این‌که بسیاری از سرمایه‌گذاران به این بازار تازه وارد هستند، به زودی سرمایه‌های خود را خارج کرده و به دیگر بازارها مثل دلار و سکه روی می‌آورند و این خطر بزرگی برای تورم است».
اتفاقات اخیر بازار سرمایه در حالی این‌روزها خبرساز شده که امسال در پی نام‌گذاری سال جهش تولید، تحلیل‌گران بیشتر از همیشه به نقش بورس در جهش تولید تاکید دارند و همچنان بر این نکته اشاره می‌کنند که بازار سرمایه با گذشت بیش از پنج ماه از سال جاری، در تجهیز منابع مالی به سوی سرمایه‌گذاری مولد خوب عمل نکرده و باید نقدینگی معلق در جامعه در این محل جمع‌آوری شود. این در حالی است که در چند روز گذشته سکانداران اقتصادی در این زمینه خوب عمل نکرده و اظهارات ضد و نقیض آن‌ها موجب بی‌اعتمادی سرمایه‌گذار به بورس شده است. برخی از تحلیل‌گران معتقدند دلیل منفی بودن بازار در چندین روز اخیر، عدم مدیریت صحیح دولت و وزارت اقتصاد در بازار بوده است. بازاری که تا چند روز قبل و حتی پس از اعلام خبر لغو و تایید صندوق دارا دوم دولت به شدت دچار هیجان و تشنج شد و گفته می‌شود که سیاست اجرایی غلط دولت ضربه بزرگی به بازار سرمایه زد.
به نظر می‌رسد اما همه این موضوعات از ابتدا به مدیریت و سیاست‌گذاری دولت مربوط است. این دولت است که باید با ایجاد ثبات در بازار سرمایه مانع از فرار سرمایه‌داران شود تا اتفاقی شبیه سال‌های گذشته در پی افزایش قیمت دلار این بار در تالار شیشه‌ای رقم نخورد. به نظر می‌رسد شرایط امروز بازار سرمایه به شدت حساس است. بیش از 25میلیون نفر از مردم ایران با این بازار درگیر هستند و در صورت بدبینی و بی‌اعتمادی، معلوم نیست چه اتفاقات ناگواری برای اقتصاد کشور رقم بخورد.