گزارش روزنامه همدلی از وضعیت زدوخوردهای فیزیکی در کشور را بخوانید.
ضعف مهارت‌های ارتباطی سبب شده است که هنوز برخی از مردم در اختلافات و مشاجرات خود از زد و خوردهای فیزیکی استقبال کنند و فرهنگ «مشت‌مان» را به جای فرهنگ «گفتمان» به کار ببرند. گویا هر چقدر هم زمان بگذرد فرهنگ کتک‌کاری در بین برخی از مردم کاربرد خود را از دست نمی‌دهد و در اختلافات و نزاع‌ها همچنان زور بازو حرف اول را می‌زند.
آمار مصدومین ناشی از نزاع سازمان پزشکی قانونی نیز به علاقه‌مندی برخی از ایرانی‌ها به زدوخوردهای فیزیکی صحه می‌گذارد. آن گونه که سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده هر ساعت بیش از ۷۰نفر کتک خورده به پزشک قانونی برای گرفتن طول درمان و اقدامات قضایی مراجعه می‌کنند؛ به نحوی که در چهار ماهه نخست امسال، به طور میانگین روزانه ۱۶۹۲ مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند. به گزارش این سازمان در چهار ماهه نخست سال جاری ۲۰۹ هزار و ۷۶۲ مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند، این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل(۱۳۹۸) که آمار مراجعان نزاع به پزشکی قانونی ۲۲۰ هزار و ۴۴۶ نفر بود، ۴.۸درصد کاهش یافته است و از کل مراجعان نزاع در این بازه زمانی ۱۴۵هزار و ۴۵۳ نفر مرد و ۶۴ هزار و ۳۰۹ نفر زن بودند.
اگرچه به گفته این سازمان آمار روزانه زدوخورد در کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل اندکی کاهش پیدا کرده است، -که بدون تردید ویروس کرونا و توصیه به خانه‌نشینی و قرنطینه در این کاهش اندک بی‌تاثیر نبوده است- اما همین آمار نیز قابل توجه و نشان از عصبانیت مردم کشور دارد. البته بايد به اين نكته نیز توجه داشت كه آمار اعلام شده از سوي سازمان نظام پزشكي، تنها مربوط به پرونده‌هايي است كه به پزشكي قانوني مراجعه مي‌كنند، اگر بخواهيم به آمار همه نزاع‌ها که بنا به خواسته طرفین دعوا به پزشک قانونی ختم نشده است نیز اشاره كنيم بي‌شك رقمي به مراتب بزرگ‌تر از این آمار به دست مي‌آيد.
تهرانی‌ها عصبانی‌ترند
آمار سازمان نظام پزشکی از مراجعه کنندگان به پزشک قانونی نشان می‌دهد وضع خشونت و درگيري در پايتخت همچنان نگران‌كننده و رو‌به‌رشد است؛ به نحوي كه اين بار، باز هم تهراني‌ها ركورددار آمار درگيري و نزاع در كشور شدند. براساس اين آمار، در این مدت چهار ماه که از شروع سال جدید گذشته است استان تهران با ۳۲ هزار و ۸۰۵، در میان استان‌های کشور بیشترین آمار نزاع را داشته است و بعد از آن خراسان رضوی با ۱۸ هزار و ۳۵۰ و آذربایجان شرقی با ۱۴هزار و ۷۲۲ نفر قرتر دارند.
استان‌های بوشهر با هزار و ۲۵۰، ایلام با هزار و ۲۷۷ و خراسان جنوبی با هزار و ۴۵۹ نفر نیز کمترین آمار مراجعان نزاع را داشته‌اند. نيم نگاهي به آمارهاي نزاع در كشور و مقايسه آن با برخي از كشورهاي ديگر، اين سواال در ذهن ايجاد مي‌شود كه چرا خشونت در جامعه ايران به‌ويژه پايتخت كشور تغییر محسوسی ندارد و کماکان آمار مراجعه کنندگان پزشک قانونی بالا است؟ چه اتفاقي براي ايراني‌ها افتاده است كه در مشاجره‌ها، فرهنگ مشت‌مان را به جاي فرهنگ گفتمان انتخاب كرده و در كوچك‌ترين موضوعي چاره كار را در دعوا و زد و خورد فيزيكي مي‌بينند، به نحوي كه بارها موضوع‌های كوچكي مانند جاي پارك، مانند تنه زدن یا نگاه کردن بين دو نفر به چنان معضل بزرگی تبديل شده که کار به دعوا و کتک‌کاری رسیده و حتي در مواردي رنگ خون به خود گرفته و به قتل يكي از طرفين ختم شده است.
خشونت علل متعددی دارد
درحالي كه آمارهاي پزشكی قانوني نيز به عصبانيت ايراني‌ها صحه مي‌گذارد، که جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی خیلی وقت است که زنگ عصبانی بودن مردم و افزایش زد و خورد و خشونت را به صدا در آورده‌اند؛ خشونتی که از کلام عبور کرده و به خشونت فیزیکی منجر شده است. يك جامعه‌شناس با بیان این که نزاع محصول خشم است، استقبال ايراني‌ها از دعوا و زد و خورد را ناشي از عوامل متعددي از جمله مشکلات معیشتی و اقتصادی، نبود شادی، ضعف آموزش، افزایش مصرف مواد مخدر، خشونت کلامی برخی از سیاستمداران، پایین آمدن آستانه تحمل مردم و ... دانست.
«شهلا مرادیان» گفت: «بدون ترديد مسائل مختلفي چون مشكلات اقتصادي، اعتیاد، تعصبات فکری، رشد و گسترش بی‌اخلاقی و خشونت‌های کلامی در رسانه‌هاي گروهي، اختلالات رواني، ضعف‌هاي سيستم آموزشي و... نقش بسزايي در بروز نزاع‌ها و خشونت در جامعه دارند.» وی با بیان این که خشم یک مکانیسم دفاعی است، افزود: «افرادی که در مواجهه با اختلافات از دفاع کلامی ناتوان هستند، آگاهانه یا ناخودآگاه به دفاع هیجانی که همان خشم و خشونت است پناه می‌برند. البته خشونت هم انواع مختلفی دارد و خشونت فیزیکی یکی از بدترین نوع اعمال خشونت‌هاست که در کشور ما معمولا برای پایان دادن به اختلافات یا مشاجره‌ها خیلی استفاده دارد.»
کرونا بر آمار نزاع تاثیر گذاشته است
مرادیان در مورد کاهش آمار مراجعه به پزشکی قانونی ناشی از زدوخورد نسبت به مدت مشابه سال پیش گفت: «نباید به این آمار کاهشی دلخوش بود، چرا که روشن است شیوع ویروس کرونا در کشور و توصیه به دوری مردم از تجمعات باعث شده این آمار روند کاهشی به نسبت سال قبل داشته باشد. بدون شک اگر ویروس کرونا شیوع پیدا نمی‌کرد و به تبع آن ارتباطات انسانی محدود نمی‌شد، این آمار از سال گذشته پیشی می‌گرفت. » وی افزود:«این ادعا را به این خاطر مطرح می‌کنم که برای کاهش یک آسیب نیاز به فعالیت علمی و کارشناسی و همچنین برنامه‌ریزی درست در راستای کنترل و کاهش آن آسیب وجود دارد، اما همه ما شاهد هستیم در زمینه آسیب‌های اجتماعی با وجود تمام هشدارهای کارشناسان، اما هنوز کار درخوری و اتفاق خاصی صورت نگرفته است که به خروجی مورد انتظار منتهی شود.
بنابراین طبیعی است که به این اندک کاهش نزاع دلخوش نباشیم و آن را به شیوع کرونا و شرایط فعلی کشور مرتبط بدانیم.» مرادیان تصریح کرد: «پديده نزاع و درگيري در جامعه، از آن دسته آسيب‌هايي است كه با ايجاد اخلال در روابط اجتماعي، فضايي مسموم و ناسالم را در ميان افراد به وجود مي‌آورد، به همین دلیل توصيف نزاع و تبيين علل و چرايي آن هم از لحاظ كمي و كيفي آن و هم از لحاظ علمي واجتماعي اهميت دارد.