خبرگزاری فارس: تاکنون ۵ بخش از مصاحبه با حجت‌الاسلام والمسلمین حسین درودی معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش درباره سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با عنوان «تن‌ها کتابی که با همکاری ۶۰۰ نفر تدوین شد/ داروی بسیاری از آسیب‌های کشور را در این سند جست‌وجو کنید»، «آسیب‌های نظام آموزش غربی در ایران با احترام رفتاری به وصایای امام (ره) قابل درمان است»، «از چرخش نمره ورزش به شادابی جسمانی تا الزام سوادآموزی فرزند در سند ازدواج»، «آیا نهاد‌ها و وزارتخانه‌ها در برابر سند تحول آموزش و پرورش وظیفه دارند؟ / شاخص مجلس موفق در نظام تعلیم و تربیت» و «از راه‌حل جدید امتیاز جبرانی برای دانش‌آموزان ناموفق تا تدریس راز موفقیت شرکت‌های اقتصادی» منتشر شد.
در ادامه ۵ مبحث گذشته نوبت به این مطلب می‌رسد که کدام راهکار‌های در سند تحول در انتظار تعهد و توانمندی معلمان و مدیران جهادی است. در بخش گذشته وعده داده شد که از میان ۱۳۱ راهکار سند تحول تعدادی از آن‌ها نیاز به گردش سیکل اداری ندارند که در این نوبت به مواردی از آن پرداخته می‌شود.
راهکار ۳-۱
در (راهکار ۳-۱) سند تحول آمده است: «توسعه فرهنگ اقامه نماز و اهتمام به برپایى نماز جماعت در مدرسه و تقویت انس با قرآن در دانش‌آموزان و توسعه فرهنگ و سواد قرآنی با اصلاح برنامه‌ها و توانمندسازی معلمان در راستای تقویت مهارت روخوانی و روان خوانی در دوره ابتدایی، آشنایی با مفاهیم کلیدی قرآن در دوره متوسطه اول و آموزش معارف قرآنی در متوسطه دوم بر اساس منشور توسعه فرهنگ قرآنى».
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی در گفتگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس اظهار کرد: در این بند، مبانی سند تحول مدارس منتظران حکومت مهدوی، سطح نیاز به اساتید قرآنی خود را به استحضار حوزه‌های علمیه رسانده تا مدیران انقلابی طلاب را در ۳ سطح (۱- مهارت روان خوانی ۲- سواد قرآنی ۳- منشور توسعه فرهنگ قرآنى) تربیت و توانمند نموده و به مدارس گسیل دارند. مدارسی که از پشتیبان‌هایی مانند هیأت فعال و انقلابی و مساجد برنامه محور بر خوردارند و می‌توانند از ظرفیت فعال حوزه‌های علمیه برای عملیاتی نمودن این بند از سند اقدامات موفقی داشته باشند؛ همچنانکه شاهد هستیم برخی مدارس پیشرو از این بستر آماده شده توسط حوزه‌های علمیه، سکوی‌های بین‌المللی را از آن خود کرده و قلب حضرت بقیة الله اعظم (عج) و نایب فرزانه ایشان را خشنود کنند.
وی ادامه داد:در بحث زیرنظام‌ها که به نیروی انسانی می‌رسیم توصیه می‌شود که از طلاب طرح هجرت و معلمان توانمند و سرشار از علاقه دروس پایه متناسب هر استان، شهرستان و منطقه و یا امامان جمعه و جماعت با عنوان خرید خدمت برای اجرای برنامه‌های قرآنی در مدارس برنامه ریزی شود.
راهکار ۴-۱
در راهکار (۴-۱) سند آمده: «ایجاد ساز وکارهاى ترویج و نهادینه سازی فرهنگ ولایت مدارى تولی و تبری، امر به معروف و نهی از منکر، روحیه جهادى و انتظار «زمینه سازی برای استقرار دولت عدل مهدوی (عج)» با تأکید بر بهره‌گیری از ظرفیت حوزه‌های علمیه و نقش الگویی معلمان و اصلاح روش‌ها».
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش گفت: اگر مدیران و معلمان به این آیه ۳۰ شریفه سوره فرقان (وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً) (و روزى را که محمد ـ. فرستاده خدا، لب به شکایت مى گشاید و مى گوید: پروردگارا، کافران و گنهکاران قوم من این قرآن را وانهادند) توجه عقیق داشته باشند، می‌یابند که پیامبر مهربانی از مهجور ماندن قرآن عظیم به خداوند حکیم شکایت می‌کنند.
وی افزود: بدون تعمق و تدبر در قرآن کریم، نمی‌توان به دانش‌آموزان در سنوات ۱۲ یا ۱۳ ساله تحصیلی‌شان مهارت روخوانی و روخوانی اعطا کرد، و هم چنین قادر نخواهیم بود نماز جماعت اثرگذاری که مورد پسند فریضه امر به معروف و نهی از منکر بوده را در کف مدارس و مساجد مشاهده کنیم؛ پس سربازان حکومت مهدوی مانند محسن حججی‌ها از آموزشگاه‌های امروز فارغ التحصیل نخواهند شد بلکه دانش‌آموزانی از کلاس‌های قرآن مدارس صادر می‌شوند که حرمت پرچم کشورشان را به تحریک بیگانه به حراج می‌گذارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی ادامه داد: برای به صحنه عمل رساندن این راهکار توصیه می‌شود مدارس متناسب ظرفیت‌های استان خود توسط ائمه جمعه و معاونت پژوهش حوزه علمیه، با توجه به این مهم که عرصه‌های حیطه‌های شناختی، عاطفی و عملی، شفاف‌سازی لازم دارد، اقدام به برنامه‌ریزی فنی جهت طراحی مقالات و جزوات و کتب پیش نیاز دروس معارف اسلامی خصوصا درس مهم قرآن داشته باشند، تا با این طراحی، حذف تمرکز گرایی آغاز شده و همچنین مدرسه صالح که در مبانی سند مورد بحث قرار گرفته یعنی همان مدرسه زندگی متربیان از عرش به فرش نزول پیدا کند تا دانش آموزانی با صفات چشم نواز اهل خرد، تعقل و تفکر و پرسشگری تربیت شوند.
وی ادامه داد: پرورش قدرت تحلیل و تفکر کمرنگ باعث انفعال متربیان شده و آسیبی برای آنان پدید می‌آورد که با یک نمایش ساده فریب می‌خورند و از آینده نگری در باره اعمال و رفتارشان معلول و عاجز می‌گردند.
راهکار ۷-۱
در (راهکار ۷-۱) آمده: «ایجاد سازوکار براى تقویت انسجام اجتماعى و وحدت ملى و احیای هویت افتخارآمیز اسلامى - ایرانى در دانش‌آموزان و معلمان با تأکید بر آموزش و اجراى سرود ملى و به اهتزاز درآوردن پرچم جمهورى اسلامى ایران در تمام مدارس».
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی گفت: اگر قرار است در مسابقات جهانی و حضور رجال سیاسی در نشست‌های داخلی و خارجی کشورمان، حس اقتدار آفرین حب وطن مشاهده شود، باید در مدارس ابتدایی زیرساخت‌های نظری آن توسط روحانیون فرهیخته انقلابی فراهم شود.
وی افزود: برای تأمین نیروی انسانی این راهکار توصیه می‌شود کارگروهی از آموزش و پرورش و حوزه علمیه از تولید کنندگان پرچم و هنرمندان و ورزشکاران در رشته‌های مرتبط افرادی را گزینش کرده، تا اینکه در فضای مجازی دانش آموزان را نسبت به پرچم جمهوری اسلامی، آموزش وحدت و درس انسجام بدهند.
راهکار ۲-۲
در راهکار (۲-۲) آمده: «تعمیق تقواى الهى و مهارت خویشتندارى، انتخابگرى درست و تعالی بخش مستمر دانش‌آموزان با استفاده از فرصت ایام الله، برگزاری مراسم آگاهی بخش و نشاط انگیز در اعیاد و وفیات، حضور فعال و مشارکت دانش آموزان در محافل، مجالس و اماکن مذهبی و تقویت انس با دعا و توسل».
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش گفت: اگر در مقاطع تحصیلی دروس علوم اسلامی و انسانی خصوصاً درس اخلاق، با مشارکت متربیان برنامه‌ریزی شود و هم چنین فرصت‌های ایام الله و دیگر مراسم ملی و مذهبی با همکاری تخصصی روحانیون شاغل و فعال در آموزش و پرورش مطالبه شود، متربیان در انتخابگری و خویشن داری سرآمد شهروندان شده و قادر خواهند بود دستاورد‌های انقلاب اسلامی را به جهانیان اعلام و اعطا کنند.
وی ادامه داد: برای تأمین نیروی انسانی این راهکار پیشنهاد می‌شود با برنامه‌ریزی متناسب در راهکار مربوطه، از طلاب وظیفه و هم چنین سربازان وظیفه و طلاب طرح هجرت جهت استفاده از فرصت ایام الله خصوصاً در بحث شادمانی مربیان و متربیان استفاده بهینه شود.
راهکار ۳-۲
در راهکار (۳-۲) آمده: «تقویت شایستگی‌هاى اعتقادى، اخلاقی و حرفه‌ای مدیران و معلمان و تحکیم نقش الگویی آنان و فراهم آوردن سازوکارهاى اجرایى براى مشارکت فعال و مؤثر ایشان در برنامه‌هاى تربیتى و فعالیت‌هاى پرورشى مدارس و واگذاری مسئولیت کلان تربیتی مدرسه به مدیران مدارس».
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی گفت: یکی از نیاز‌های زیربنایی آموزش و پرورش برای حضور روحانیون متخصص و توانمند در مدارس کشور این است که آنان داشته‌های تربیتی ملموس و مشهود قرآن و عترت خویش را، جهت چرخش رقابت خبیثه آموزش به رفاقت طیبه، و مسابقات متربیان از دنیازدگی به آخرت باوری جهت حذف کنکور لاکچری و عاملان و حملان آنان اقدام نموده، تا در کف مدارس و جامعه حیات طبیه یا همان بهشت دنیایی به نمایش گذاشته شود.
وی افزود: جهت تأمین نیروی انسانی در این راهکار پیشنهاد می‌شود که از نیروی انسانی علاقه‌مند و پرتوان دیگر دستگاه‌ها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی معقول صورت پذیرد که از ظرفیت آنان و خانواده‌های‌شان که به طریقی با مدارس مرتبط هستند، با مدیریت کارگروه‌های تخصصی ستاد همکاری آماده‌سازی شده تا خانواده متربیان را با مدیر مدرسه همکاری و هم افزایی بخشند و در نهایت بحث الگو پذیری در راهکار مورد نظر را با مشارکت خانواده‌ها عینی و عملی کنند.
راهکار ۴-۲
در راهکار (۴-۲) آمده: «تقویت ایمان، بصیرت دینی و باور به ارزش‌های انقلاب اسلامی و توانمندسازی مربیان و دانش‌آموزان برای وفاداری و حمایت آگاهانه از این ارزش‌ها و مواجهه هوشمندانه با توطئه‌های دشمنان با استفاده از ظرفیت برنامه‌هاى آموزشى و تربیتى آموزش و پرورش و مشارکت خانواده و سایر نهاد‌ها و دستگاه‌ها به ویژه حوزه‌هاى علمیه و حضور فعال و سازمان‌یافته دانش‌آموزان و مدارس در برنامه هاى سیاسى و اجتماعى و انقلابى».
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش گفت: یکی دیگر از علت حضور روحانی در مدارس این است که آنان با تخصص قرآنی و تحقیقات علمی خویش، خانواده‌ها را در تربیت دانش‌آموزان خویش حساس و مشارکتی نموده، تا آنان در حفظ و حراست دستاورد‌های خود و آموزشگاه به‌گونه‌ای برنامه ریزی داشته که دشمنان بی رحم با توجه به حضور هوشمندانه آنان در مدارس، از انحراف نسل جوان مأیوس و ناامید شوند.
وی ادامه داد: بسیاری از برنامه‌های دشمنان قسم خورده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، به برنامه‌های درسی دانش مدار و حافظه‌گر تعلق می‌گیرد، زیرا آن باعث می‌شود که از تحول ابعاد همه جانبه شخصیتی دانش‌آموزان غافل شویم و با دست خودمان پشتوانه کنکور تولید نموده و نسل جوان را، شیفته جهان غرب و گرفتار آلودگی‌های متنوع آنان نماییم.
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی افزود: با نگاه ایده‌آل گرایانه و غیرواقع بینانه نمی‌توان برنامه درسی را در سطحی مهارت محور و اخلاقی کرد که از سد مرتفع کنکور عبور کنیم. اگر اهداف تربیت علی الاصول در مدارس تحقق یابند ما به مفهوم شایسته پروری می‌رسیم، یعنی آنچه در در ذهن داشته ایم را می‌توانیم به زمین عین و عمل وارد کنیم، زیرا هویت فطری متربیان در پی خالقی است که انسان را بدون نقص و عیب آفریده است.
وی اضافه کرد: جهت تأمین نیروی انسانی این راهکار توصیه می‌شود مربیان و متربیان به صورت گروهی توسط کارگروه‌های تخصصی ستاد همکاری آماده سازی شده تا اینکه از ظرفیت آموزشی نیروی‌های نظامی و انتظامی در بحث بصیرت دشمن شناسی بهرمند شوند.
راهکار ۵-۲
در راهکار (راهکار ۵-۲) سند آمده: «ایجاد ساز و کار‌های لازم برای تقویت آداب و سبک زندگی اسلامی ـ. ایرانی، در تمام ساحت‌های تعلیم و تربیت به عنوان رویکرد حاکم در فرآیند طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌های درسی و آموزشی».
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش گفت: سبک زندگی در مقطع ابتدایی تحقیق و تتبع روحانیونی را می‌طلبد که به آیات قرآن مجید و عترت آل علیه السلام آشنایی شهودی داشته باشند، زیرا صرف علم به منابع اسلامی قدرت و قوت الگودهی در قلوب مربیان را فرود نمی‌آورد تا متربیان توسط آنان به سبک زندگی فطری و فرهیختگی نائل گردند».
وی ادامه داد: اخلاق موجود در مدارس کشور سبک و سیاق ترکیبی دارد یعنی گاهی در مدرسه باید دانش‌آموز تظاهر به اخلاق شریعت پسند کند و در خلوت و خانه از اخلاق ضد شریعت باید تبعیت کند؛ این دوگانگی در مدارس کشور عامل فرو ریختن توان مهارتی دانش‌آموزان گردیده و باعث سبک زندگی اسراف مداران و اقتصاد ظالمانه می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی افزود: برای تأمین نیروی انسانی این راهکار توصیه می‌شود کارگروه‌های تخصصی ستاد همکاری به تمامی دستگاه‌ها، نیاز‌های محتوای درسی و تدریس سبک زندگی اسلامی و ایرانی را کارشناسی نموده و ارائه کند تا با استفاده از ظرفیت آموزشی آنان از سبک‌های زندگی و تشویق خاطر و سرگردانی دانش‌آموزان پیشگیری شود.
راهکار ۶-۲
در راهکار (۶-۲) سند تحول آمده: «طبقه بندی و متناسب‌سازی مقولات و موضوعات تربیتی و اخلاقی با مراحل رشد و ویژگی‌های دانش‌آموزان و اهداف و نیاز‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و جامعه».
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی اظهار کرد: در مقطع ابتدایی معلمان باید از مبانی سند به گونه‌ای برخودار باشندکه با رفتار به دانش آموزان سمت و سوی حیات طبیه را در قالب رفتار به آنان هدیه کنند چرا که در سنین ابتدایی، دانش‌آموزان قدرت تحلیل فلسفی اخلاق را ندارند، زیرا قدرت حس بر عقل آنان چیره است و قوه عاقله آن‌ها در حال کمال و رشد می‌باشد.
وی ادامه داد: مراحل شناخت در مبانی سند تحول شامل «هستی»، «چیستی»، «چرایی» و «چگونگی» است و مرحله پنجم آن، نمایش شناختی است که باید از ارتباط معلمان با اطراف پیرامونی برای دانش‌آموزان با زبان بی‌زبانی تدریس شود.
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش افرود: در دوره ابتدایی، دانش‌آموزان با زبان صوت و تصویر می‌توانند اخلاق منطوی در حیات طیبه را لمس و حظ کنند، و این مهم صورت نمی‌گیرد الا به اینکه هر استان حتی هر روستا در محتویات کتب نیاز مورد نیاز خود لمس نمایند.
وی گفت: جهت تأمین نیروی انسانی این راهکار پیشنهاد می‌شود کارگروه‌های تخصصی ستاد همکاری تمامی تحقیقات و پژوهش‌های کشور را که در بحث آموزش و پرورش ورودی داشته‌اند، در صداو سیما رسانه‌ای نموده و بعد از تشویق لازم، نیاز‌های آینده خود برای مربیان و متربیان اعلام و اعلان کنند.
مقتضیات تربیت ۱-۳-۴
منظور از مقتضیات تربیت هر گونه اقدام و تدبیر هدفمندی است که مربیان در فرایند تربیت برای تحقق اهداف این فرایند نسبت به متربیان طراحی و اجرا می‌کنند که اهم آن‌ها عبارتند از: تمهید) فراهم کردن امکانات مقدماتی و شرایط محیطی مناسب (۱-تأدیب ۲-تعلیم ۳- تزکیه (تطهیر) ۴- تبیین ۵- تذکر و موعظه ۶- انذار و تبشیر ۷ - پرسش و پاسخ ۸- امر به معروف ونهی از منکر ۹ - تشویق و تنبیه ۱۰ - ابتلا و آزمایش (مبانی نظری سند تحول صفحه ۱۷۳)
معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: در این بخش مبانی سند ابتدا مربیان باید از مقضیات تربیتی فوق الذکر بهرمند بوده، تا بتوانند برخورداری خودشان را در بسته‌های رفتاری به دانش آموزان انتقال دهند چرا که فطرت بکر متربیان زمانی از دستبرد انسان در امان می‌ماند که مربیان فطرت انسان را معصوم و متعالی وجدان کنند؛ به همین جهت باید معلمان ابتدایی از برترین‌های نیروی انسانی در آموزش و پرورش و نخبگان جامعه علمی کشور باشند.
وی افزود: جالب توجه است که آموزش و پرورش پیشرفته در کشور‌های جهان معاصر، موفقیت مذکور را شهود نموده و شایسته‌سازی کرده‌اند و البته این قسمت از سند نیاز به بازبینی و نظرات تکمیلی دارد.
موانع تربیت -۲-۳-۴
در موانع تربیت مبانی سند تحول صفحه ۱۷۳ آمده است: عنوان موانع تربیت به امور و پدیده‌هایی اطلاق می‌شود که در تحقق اهداف فرایند تربیت تأثیر منفی دارند. البته این موانع ممکن است بیرونی یا درونی، در اختیار مربیان و یا خارج از اختیارشان باشند.
برخی از مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان چنین برشمرد:
۱- دنیا طلبی و هوای نفس ۲- حاکمیت رذائل اخلاقی نظیر لجاجت، تعصب، تکبر، غرور وخودرأیی ۳- فقر اقتصادی و کمبود وسایل ضروری معاش ۴- احساس بی نیازی و خود کفایی ۵ - حکومت طاغوت (رهبران غیر الهی) و مشرکان و ظالمان برجامعه ۶-غلبه وسوسه شیطان و فکر و خیال باطل بر فضای ذهن و اندیشه ۷-وجود شبهات فکری و عقیدتی ۸- غفلت از یاد خدا ۹- استفاده از غذا و اموال حرام ۱۰- دسترسی (مطلق و بی حد وحصر) به وسایل ترویج فساد و فحشا ۱۱- حضور (انفعالی) در محیط آلوده.
حجت‌الاسلام والمسلمین درودی گفت: باید پرسید که در موانع تربیت مبانی سند که ذکر شد، موانع تربیتی توسط چه عواملی در مدارس و کدامین عوامل در خارج آن تولید و توزیع می‌شود. مثلا ۱- برنامه صدا وسیما ۲- تبلیغات شهرداری‌ها ۳- فرهنگ مناظرات انتخاباتی ۴- فرهنگ رسانه خصوصاً شبکه‌های مجازی ۵- ادبیات رجال سیاسی در نقد مخالفان و حمایت از حامیان ۶- فرهنگ هنرمندان در سطح جامعه ۶- سبک مراسم ملی و مذهبی ۷- تعریف اقتصاد کارمندان نسبت به هم ۸- فرهنگ شیطانی نخبه کشی و الگو گریزی و اخلاص ستیزی ۹- فرهنگ نازل مصرفگرایی ۱۰- فرهنگ نفاق اجتماعی ۱۱- فرهنگ تاریک مد گرایی ۱۲- فرهنگ منفعلانه تمسخرخودی و تشویق بیگانه.
وی تصریح کرد: نیاز است سوالاتی را از فرهیختگان فرهنگی استان‌های کشور داشته باشیم تا در بخش بعدی بتوانیم به نیاز‌های تکمیلی و ترمیمی مبانی سند و راهکار‌های آن بپردازیم.
سؤالاتی در باره سند تحول و مبانی آن
۱- آیا بدون درک و فهم مبانی راهکار‌های سند قابل اجرایی شدن است؟
۲- آیا می‌توان برای هر مقطع برش سند را تبین و تعیین کرد؟
۳- آیا آنچه امروز در مدارس اجرا می‌شود مورد تأیید سند و مبانی آن است؟
۴- کدامین بخش از آموزشگاه‌های امروز کشور از سند تحول انتظار نجات دارند؟
۵- اخلاق مورد انتظار سند تحول در کف مدارس چیست؟
۶- آیا با توجه اینکه از دوره ۵ ساله بازبینی سند عبور نموده ایم، باز هم می‌توانیم همه بخش‌های مبانی و راهکار‌های سند را، در دستور کار داشته باشیم؟