روزنامه کیهان: ورود یک فروند هواپیمای مسافربری به کشور باعث ذوق زدگی عده‌ای شده و با خیال اینکه برجام به ثمر رسیده و میوه داده است به جشن و پایکوبی مشغولند در حالی که ثمره برجام پازلی است که یک تکه آن ورود یک فروند هواپیما به کشور است و برای دریافت تصویر درست از آن باید کل این پازل را نظاره کرد.
فردا بیست و هفتم دی ماه سالگرد نهایی شدن توافق هسته ای؛ موسوم به برجام با کشورهای5+1 است. یک سال از این توافق می‌گذرد. یعنی برای بررسی تبعات برجام زمان کافی سپری شده است. در یک سالی که گذشت به ساختار این توافق و نحوه اجرای آن، نقدهای بسیاری وارد شد و البته منتقدان از جانب برخی دولتمردان و روزنامه‌های مدعی اصلاح‌طلبی و سایت‌های حامی دولت با عبارات بسیاری نظیر تندرو و بی‌سواد و بی‌شناسنامه و... نواخته شدند.
منتقدان چه می‌گفتند؟
به ساختار این قرارداد نقدهای بسیاری وارد شده است، مانند اینکه در مقابل آنچه حق طبیعی ملت ایران است، امتیازهای زیادی به طرف غربی داده شد و دیگر اینکه منافذ بسیاری در این قرارداد برای سرپیچی کشورهایی مثل آمریکا وجود دارد همانطور که این اواخر در مورد تصویب قانون موسوم به «آیسا» و توجیه طرف آمریکایی در مورد تصویب آن دیدیم.
با وجود این بیشترین نقد منتقدان به شکل اجرای همین توافق نصف و نیمه بود. چرا که قرار بود تمام تحریم‌ها بالمره و در همان روز اجرای توافق لغو نشود، همان طور که ایران حتی زودتر از زمان بندی تعیین شده به تمام آنچه که بر مبنای برجام بر عهده ایران گذاشته شده بود، عمل کرد. حال یک‌سال از این توافق می‌گذرد و هنوز هم ما درگیر این هستیم که طرف غربی و خاصه آمریکا را به اجرای تعهداتشان سوق دهیم. در این گیر و دار که هنوز بسیاری از تحریم‌ها برداشته نشده و یا اینکه در گفتار سیاستمداران برداشته شد و در عمل هنوز درگیر آن هستیم ورود یک فروند هواپیما بهانه‌ای دست عده‌ای داده است تا غوغایی به راه اندازند.
تمدید وضعیت اضطراری علیه ایران
«باراک اوباما»، رئیس‌جمهوری آمریکا «فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی در مورد ایران» را به مدت یک سال دیگر تمدید کرد. وی در نامه‌ای به کنگره آمریکا خواستار تداوم وضعیت اضطرار ملی درباره ایران، کوبا، لیبی، زیمبابوه، ونزوئلا و اوکراین شده است.
آن طور که خبرگزاری فارس نوشته است؛ رئیس‌جمهور آمریکا خاطرنشان کرده که وضعیت اضطرار ملی درباره ایران که واشنگتن روز 15 مارس 1995 اعلام کرده، بایستی در بازه زمانی بعد از 17 مارس سال 2017 ادامه پیدا کند.
با این حال وی با اشاره به حصول توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 مدعی شده است که واشنگتن تحریم‌های مرتبط با مسائل هسته‌ای را رفع کرده است.
رئیس‌دولت آمریکا همچنین نوشته است: «از روز اجرای برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به تعهداتش ذیل برجام را راستی‌آزمایی کرده و وزیر خارجه آمریکا هم آن را تأیید کرده است.»
وی علی‌رغم این نوشته است: «با وجود این برخی از اقدامات و سیاست‌های حکومت ایران مغایر با منافع ایالات متحده در منطقه بوده و تهدیدهای غیرعادی و فوق‌العاده علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد ایالات متحده به وجود می‌آورند. به این دلیل من تصمیم گرفته‌ام که لازم است وضعیت اضطرار ملی اعلام شده درباره ایران تداوم یابد و تحریم‌های جامع علیه ایران جهت پاسخ‌دهی به این تهدید حفظ شوند.»
قول‌های شفاهی آمریکا
اوباما در فرمان اجرای برقراری وضعیت اضطراری برای ایران در حالی مدعی شده است که تحریم‌های علیه ایران را به واسطه توافق هسته‌ای لغو کرده است که به تازگی قانون تمدید تحریم‌های ده ساله ایران به تصویب کنگره این کشور رسید.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در روزهای پس از تصویب قانون «آیسا» در کنگره آمریکا گفت که جان کری، وزیر خارجه آمریکا قول داده بود که دولت متبوعش از تصویب این قانون جلوگیری خواهد کرد، اما تصویب «آیسا» در کنگره آمریکا نشان داد که آنها به تعهداتشان (چه کتبی و چه شفاهی) پایبند نیستند.
پس از تصویب قانون «آیسا» دست اندکاران تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران از گزارش این موضوع به هیئت نظارت بر اجرای برجام خبر داد. اگرچه در توافق برجام هیئت نظارت بر اجرای آن پیش‌بینی شده است اما متاسفانه ساز و کار آن چنان تنظیم شده که ایران نتواند اقدام موثری در قبال نقض تعهدات طرف مقابل داشته باشد. کیهان پیش از این در مطالبی مفصل به این ساز و کار و ایرادهای مترتب بر آن پرداخته است.
پیش از این تیم محترم مذاکره‌کننده ایران در موضوع برجام دست کم یکبار طعم تلخ اعتماد به قول شفاهی آمریکایی‌ها را چشیده است. اگرچه این کشور ثابت کرده که حتی به آنچه روی کاغذ به آن متعهد شده نیز چندان پایبند نیست. با این حال دوباره روزنامه دولت (ایران) از قول و تعهد شفاهی آمریکایی سخن گفت. آنها قول دادند که این قانون تصویب نشود و به قول خود پایبند نبودند حال چگونه می‌توان به قول آنها برای عدم تاثیر عملی قانون آیسا خوشبین بود؟
این روالی است که آمریکا در پیش گرفته است: قول می‌دهند که برجام را رعایت کنند و تعهد می‌کنند که نگذارند قانون تمدید تحریم‌های ایران تصویب شود. آنگاه که تصویب شد اقدامی در برابر آن انجام نمی‌دهند و وقتی که آن مصوبه به قانون تبدیل شد به طرف ایرانی می‌گویند تاثیر عملی بر آن مترتب نیست و حتما آن زمان که نخستین تاثیر عملی آن را مشاهده کنیم خواهند گفت دفعه دیگر جلوی عملی شدن آن را می‌گیرند و... این چرخه این چنین ادامه خواهد یافت.
ماجرای ترامپ و برجام
رئیس‌جمهور منتخب آمریکا تا چند روز دیگر سکان اداره این کشور را در دست خواهد گرفت. ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود گفته بود در صورتی که رئیس‌جمهور شود برجام را پاره خواهد کرد. اما پس از اعلام نتایج، نامزد پر‌حاشیه ریاست جمهوری آمریکا کمی تغییر مسیر داد.
احتمالا کارشناسان او را به این نتیجه رسانده‌اند که برجام برای آمریکا خیلی هم خوب است. ترامپ و تیم همراه او، این روزها بازنگری و بازبینی برجام را پیش کشیده اند، اگرچه این موضوع با واکنش دولتمردان ایران مواجه شده است و آنها بازبینی برجام را منتفی دانسته‌اند. اما مطرح شدن بازبینی برجام تنها به این سبب است که دولت آمریکا به دنبال زیاده خواهی و گرفتن امتیازات بیشتر از ایران به همراه القای آنچه می‌خواهد،است.
تحریم‌های بانکی
مشکلات بانکی و سوئیفت یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های ایران در مسیر رفع تحریم‌ها بود. قرار بود با شروع اجرای برجام این مشکل برطرف شود، اما هنوز هم کشور ما با این مانع روبروست. اگرچه آمریکایی‌ها در ظاهر می‌گویند که این مانع برطرف شده است اما بانک‌های بزرگ دنیا و بانک‌های اروپایی از ترس مجازات‌های آمریکا از تبادل بانکی با ایران پرهیز می‌کنند.
علی اکبر صالحی، رئیس‌سازمان انرژی اتمی، آبان ماه گذشته در مصاحبه با تسنیم گفت: «در ابتدا باید بگویم که انتقاداتی که درباره برجام وجود دارد در خصوص عدم تعهد طرف مقابل در بخش (رفع) تحریم بود و‌گرنه من هیچ‌گاه نگفته‌ام در برجام مسائل (و مشکلات) فنی داریم، چرا که از نظر فنی کارها در حال پیگیری است. اگر هم نقدی کردیم و اینکه گفتم هنوز بانک‌های بزرگ با ما وارد عملیات بانکی نشده‌اند، این واقعیتی بود که می‌دیدیم و الان هم این واقعیت بر همگان آشکار شده است.»
صالحی در‌مورد قانون صدور ویزا که در آمریکا پس از برجام تصویب شد نیز گفته است که «منتقد بدعهدی‌های طرف آمریکایی (در بخش غیرفنی) است» و یکی دیگر از مصادیق «بدعهدی‌های آمریکا» از نظر او، برقراری ویزا برای کسانی بود که به ایران سفر می‌کنند.
رئیس‌سازمان انرژی اتمی در ادامه افزود که این موضوع، مانعی بر سر راه همکاری‌ها است، «چون پیش از آن اساتید اروپایی به راحتی به ایران می‌آمدند و دانشگاه‌های ایران و اروپا ارتباطات خوبی داشتند، اما هم اکنون این استادان یا به ایران نمی‌آیند و یا احتیاط می‌کنند.»
از دیگر سو فعالان عرصه اقتصادی نیز از اینکه برجام در این زمینه چندان گشایشی در کارها برایشان ایجاد نکرده سخن گفته‌اند و دبیران اتحادیه‌های مختلف و روسای اصناف از عدم همکاری بانک‌های بزرگ با ایران گلایه داشته‌اند.
اما در این بین گفته سفیر کره جنوبی نیز جالب توجه است که گفته هنوز پس از برجام پول‌های مربوط به سفارت این کشور را با چمدان به ایران می‌آورند. «کیم سئونگ هو» در نخستین کنفرانس بورس فاینکس 2016 گفته بود: «باید کسانی که برجام را پذیرفتند هم اکنون بانک‌های خود را مجاب کنند که پول‌های ایران را به این کشور انتقال دهند و مانع شدن از این موضوع اکنون غیرقانونی است این تاسف‌آور است که سفارت کره جنوبی با وجود سپری شدن 6 ماه از اجرایی شدن توافق برجام هنوز پول سفارت خود را از طریق قاچاق به ایران می‌آورد.»
توهین روزنامه مدعی اصلاح‌طلبی به مردم ایران
روزنامه‌های زنجیره‌ای دیروز با گزارش‌های مفصل خود ورود یک فروند هواپیما ایرباس را به کشور جشن گرفتند. اما در میان آنها گزارش روزنامه وقایع اتفاقیه بسیار دردناک بود. گزارشی که در تیتر آن تحقیر ملت ایران دیده می‌شد: «سلفی با آنچه ندیده بودیم!»
اما جالب آنجاست که این روزنامه حتی ذوق‌زدگی خودشان را نیز به گردن دولت قبل انداخته و نوشته است: «دولتمرداني که هفت سال جز مذاکرات بي‌ثمر، کاري براي توافق هسته‌اي و لغو تحريم‌ها انجام ندادند، کاري کردند که يک اتفاق ساده اين‌طور همه را ذوق‌زده کند.» روزنامه آرمان نیز ورود یک هواپیمای مسافربری را معادل فروریختن تمام تحریم‌ها عنوان کرده است.
جشن ایرباس و معضل بیکاری
همه اینها در حالی است که معضل بیکاری هر روز گسترده‌تر می‌شود. دو هفته گذشته بود که روزنامه اعتماد در مورد معضل بیکاری و افزایش آن در 4 سال دولت یازدهم نوشت: «صندوق بين‌المللي پول با اشاره به صعودي بودن وضعيت بيكاري در ايران طي دو سال گذشته اعلام كرد اين كشور طي دو سال هشت پله در رده‌بندي بيكارترين كشورهاي جهان بالا رفته است.»
گزارش اعتماد چنین ادامه می‌دهد که «در مقايسه با ساير كشورها نيز وضعيت اشتغال در ايران بدتر شده است و اين كشور طي دو سال ٨ پله در رده‌بندي بيكارترين كشورهاي جهان بالا رفته است. در سال ٢٠١٤ ايران از نظر رده‌بندي كشورهاي جهان بر اساس بيشترين نرخ بيكاري در رتبه ٣١ قرار داشته اما در سال ٢٠١٥ در جايگاه ٢٥ و طي سال ٢٠١٦ در جايگاه ٢٣ قرار گرفته است.»
هواپیمای انتخاباتی
چند ساعت پس از ورود اولین پرنده از ناوگان مسافربری خریداری‌شده در دولت یازدهم ایران، خبرگزاری رویترز به ابعاد سیاسی و اقتصادی این معامله پرداخت. این اولین هواپیمایی نبود که در این فرودگاه می‌نشیند ولی با توجه به اهمیت خرید آن برای مسئولان ایرانی، از زیر دوش آب دو ماشین آتش‌نشانی رد شد و به ناوگان هوایی سالخورده ایران پیوست.
به گزارش خبرگزاری فارس، جمهوری اسلامی ایران 80 فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ و 20 هواپیمای کوتاه‌برد ملخی ATR هم سفارش داده است و منتظر ورود آنها به ناوگان هوایی کشور است.
خبرگزاری رویترز برای بررسی جوانب و فواید سیاسی ورود این هواپیما به تهران، به سراغ یک «مقام ارشد ایرانی» رفته است. مقام مزبور گفته است: «تحویل این (هواپیما) خیلی مهم بود ... مخصوصاً زمان‌بندی آن. حالا مردم می‌توانند نتیجه برداشته شدن تحریم‌ها را ببینند.»
این مقام که به شرط ناشناس ماندن با خبرنگار رویترز صحبت کرده، در ادامه اظهار کرده است: «این محبوبیت (دکتر حسن) روحانی را بالا می‌برد ... و شانس وی را برای انتخاب مجدد در ماه مِی.» اگرچه کیهان پیش از این بارها در مورد این نوع شیرینی‌های آدامسی هشدار داده بود و اینکه ممکن است از این برای موضوعات سیاسی بهره‌برداری شود.
بزک کنندگان برجام
پیش از این در گزارش‌های کیهان به گفت‌وگوی اخیر مدیرمسئول شرق با حسین دهباشی پرداخته‌ایم. آنجا که مهدی رحمانیان به صراحت می‌گوید در روزنامه‌اش و دیگر روزنامه‌های زنجیره‌ای و رسانه‌های حامی دولت «بزک کردن برجام» را در دستور کار قرار داده بودند.
حالا و در این شرایط برخورد این روزنامه با ورود هواپیمای ایرباس هم دقیقا به همان شکل است. چنان جشن و پایکوبی به راه انداخته‌اند که در این سر و صدا همگان تصور کنند که تمام آنچه ملت ایران می‌خواسته به ثمر رسیده است. به عبارتی در کار ورود یک فروند هواپیما هم همان راه و روش بزک برجام را پیگیری می‌کنند.
این جماعت عوام فریب همان کسانی هستند که در چند روز قبل سخنرانی اوباما را سانسور کردند و آن جمله او را که گفته بود بدون شلیک حتی یک گلوله برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده است، بازگو نکردند. عجیب‌تر آنکه برخی از این روزنامه‌های مدعی اصلاح‌طلبی سخنرانی وداع اوباما را با کاخ‌سفید با عناوین «برکت رفت» و «اوبامای اشکبار» پوشش دادند.
