تسنیم: منشاء ظهور اینترنت را اگر هم‌زمان با دوران جنگ سرد و زمانیکه احتمال بروز جنگ هسته‌ای بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی وجود داشت، که به واسطه آن آمریکا به دنبال سیستم مخابراتی قوی بود که بتواند حتی در مقابل ضربات یک جنگ اتمی دوام آورد بدانیم، چهار سال دیگر عمر اینترنت به نیم قرن می‌رسد.
شاید در سالهای دهه 60 میلادی کسی نمی‌توانست اینترنت را به سان شبکه عظیم امروزی تصور کند و نهایت رسالت آن را اتصال رایانه‌های وزارت دفاع آمریکا به یکدیگر می‌دانستند؛ اما توان بالقوه چنین الگویی به اندازه‌ای بود که نهایتا با پدیدار شدن وب در دهه 80 میلادی، تغییر و دگرگونی شگرفی در شبکه آرپانت ایجاد و موجب اتصال رایانه‌ها در سراسر دنیا به یکدیگر شد.
حال، اینترنت با نفوذ در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به امری بی‌بدیل در توسعه جوامع تبدیل شده و تصور جدایی از آن موازی کناره‌گیری از اجتماع و اجتماعی زیستن است.
اما همین اینترنت که روزی مفهوم ساده اتصال رایانه‌ها به یکدیگر را در برداشت امروزه با ابعاد گستردهتر خود موجب شکل‌گیری دیدگاه‌های متفاوتی در میان جوامع شده است.
یکی از همین دیدگاه‌های نو و بدیع که برای اولین بار از سوی مسئولان کشور ما مطرح شد، "اینترنت کثیف" بود که گویا موجب رونق کسب‌وکارهای کثیف شده و هرچه سریع‌تر باید این لکه ننگ را پاکسازی کرد.
اصطلاح لکه کثیف هم اتفاقا برای اولین بار از سوی وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات (تقی‌پور) مطرح و راه‌کارهای مبارزه و از بین بردن چنین لکه سیاهی در قالب "اینترنت پاک" مطرح شد.
اینترنت پاکی که از سال 89 مطرح و رفته رفته تعابیر دیگری همچون "اینترنت مؤمن" و "اینترنت حلال" نیز از آن شد، توانست حواس جامعه کارشناسی و نخبگان را معطوف به خود کند تا در مدت زمان اندکی سیل اظهار نظرات و انتقادات روانه چنین دیدگاهی شود.
اما هیچکدام از مخالفت‌ها و انتقادات نه تنها نتوانست مانع پیشبرد دیدگاه تقی‌پور شود بلکه به وزیر ارتباطات بار دیگر به میدان آمد و با صراحت گفت: تفکیک اینترنت پاک از ناپاک ابتدا در ایران و در گام‌های بعدی در دنیا مطرح می‌شود.
تقی‌پور همچنین گفت: بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای مسلمان مانند مالزی و کشورهای حوزه خلیج فارس تمایل خود را از این ایده و اجرایی کردن اینترنت پاک در کشورشان اعلام کرده‌اند که با این وجود امید می‌رود بتوانیم گوی سبقت را از دیگر کشورها برای عملیاتی کردن اینترنت پاک برباییم.
شاید برای اولین بار بود که چنین طرحی پیش از تولد نظر کشورهای همسایه و دنیا را به خود جلب کرد و علی‌رغم اینکه دیدگاه‌های منفی بسیاری در ارتباط با آن وجود داشت اما توانست میل و رغبت کشورهای دیگر را برانگیزد.
در همین حال اظهار نظرات فراوانی از جمله ناپخته بودن این طرح، برخورد سلیقه‌ای با تکنولوژی، حذف اینترنت از دسترس کاربران ایرانی، گستردهتر شدن فیلترینگ داخلی و... از تریبون رسانه‌ها با شدت بیشتری مطرح و جبهه‌گیری‌ها به وضوح مشخص شد.
کارشناسانی که با دیدگاه‌های روشن فکرانه پا در میدان گذاشته و دولت را محکوم به دیدگاه‌های سلیقه‌ای می‌کردند اکنون با اغما رفتن اینترنت پاک دیگر از آنان نیز خبری نیست.
فرصت دو سه سالهای که یکباره به سکوت گرایید تنها نشان از مخالفت و کارشکنی عده‌ای داشت و کسی حاضر نشد به ریشه‌یابی چنین طرحی بپردازد و ابعاد ساختاری آن را به چالش بکشد و صرفا به گفتن کلیات و اظهارات نتیجه‌گرا ختم شد.
حال که تدبیر دولت، گویا فضای امید بخشی را برای عده‌ای به وجود آورده تا دیگر شاهد طرح چنین بحث‌هایی در کشور نباشند، شاهدیم که شورایعالی فضای مجازی سخن از "اینترنت سالم" به میان آورده و درصدد است تا طرح اینترنت پاک را به سرانجام برساند.
البته جایگاه شورایعالی فضای مجازی فرا قوه‌ای است و به عنوان نهادی سیاست‌گذار در این بخش فعالیت می‌کند اما رئیس آن همچنان رئیس جمهور است و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، بدنه این شورا هم دستخوش تغییر و تحولاتی شد.
ابتدای هفته جاری بود که دبیر شورایعالی فضای مجازی پرده از این طرح که در دولت گذشته در وزیارت ارتباطات وجود داشت با نام "اینترنت سالم" برداشت و یکی از مباحث اساسی کشور در راستای گسترش هویت اسلامی اینترنتی را رویکرد فضای مجازی سالم عنوان کرد و گفت: در این راستا طرح فضای مجازی سالم در دستور کار شورایعالی فضای مجازی قرار گرفته است.
وی یکی از بحث‌های مهم این طرح را نظام جامع پالایش حوزه فضای مجازی برشمرد و گفت: برای تدوین نظام جامع اینترنت سالم، اعضای فرهیخته‌ای در کارگروه تخصصی فرهنگی-اجتماعی در حال تهیه سیاست راهبردی این بخش هستند که پس از تدوین نهایی به صحن شورایعالی فضای مجازی برده می‌شود.
انتظاری با بیان اینکه در این طرح هفت زیر نظام جامع مانند پالایش، محتوا و آموزش دیده شده است، ابراز کرد: طرح اینترنت سالم متفاوت از اینترنت پاک که در دولت دهم مطرح شد، است و در این طرح مجموعه‌ای از چند نظام پیاده‌سازی خواهد شد.
موضوعی که بیشتر از هر چیز جلب توجه می‌کند، پاک و مؤمن شدن اینترنتی است که در گذشته مخالفان بسیاری داشت اما امروز قرار است با نام اینترنت سالم عرضه شود.
محور سوالاتی هم که می‌شود در ارتباط با آن مطرح کرد، تفاوت این طرح با شبکه یکپارچه اطلاعاتی کشور با نام شبکه ملی اطلاعات، تفاوت آن با نظام پالایش، ساختار پیاده‌سازی آن و در نهایت جهانی اندیشیدن آن است.
