روزنامه آرمان: ساخت آبلیمو بدون لیمو، تولید عسل بدون پرورش زنبور عسل و... ؛ اینها شاید مسائل جدیدی نباشند. در سال‌های اخیر بار‌ها این موضوع که ابعاد مختلف از جمله سلامت، اقتصاد و... را تحت تاثیر قرار می دهد، مطرح شده است، اما انگار گوشی بدهکار این ماجرا‌ها نیست و نه تنها تولید چنین محصولاتی کم نشده است که روز به روز افزایش می یابد. ماجرا تا آنجا پیش رفته است که دیگر بسیاری از شهروندان به محصولاتی که در مغازه‌ها عرضه می شود اطمینان ندارند و در به در به دنبال محصولات ارگانیک می گردند.

این روزها دیگر جوجه ها را آخر پاییز نمی شمارند، چون جوجه ها برای تسخیر بازار خیلی زود مرغ می شوند یا در داستان های سریالی آبلیموها، تنها اسید سولفور و گوگرد نقش‌آفرینی می کنند، بدون آنکه لیموها نقشی داشته باشند. آن‌چنان که دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران و عضو کانون انجمن‌های صنفی مواد غذایی گفته است که ٩٩‌ درصد آبلیموهای موجود در بازار کشور تقلبی هستند و متقلبان از این بازار سود هنگفتی به جیب می‌زنند. به گفته محمد میررضوی برای تشخیص این سود کلان کافی است بدانید تنها با چهار لیتر اسید سولفور و گوگرد، می‌توان بدون استفاده از لیمو ١۰ تن آبلیموی تقلبی تهیه کرد! این در حالی است که روغن پالم در لبنیات نیز به حدی استحکام و جذابیت خود را به رخ کشید که دو سال پیش وزیر بهداشت از وجود آن در شیر و ماست خبر داد، طوری که این اتفاق آن‌چنان افکار عمومی را به خود درگیر کرد که به مزاج کارخانجات معتبر لبنی خوش نیامد و سبب واکنش تند آنان شد. این ماجرا درباره محصولات دیگر مانند عسل هم وجود دارد. ‌بنا به گفته عفت رئیسی سرحدی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان زنبور عسل تبدیل استاندارد عسل از اجباری به تشویقی موجب کاهش کیفیت عسل صادراتی و به خطر افتادن بازارهای صادراتی این محصول شده است، طوری که به کرات مشاهده شده که به جای صادرات عسل با کیفیت اقدام به صادرات محصولی شبیه به عسل (ترکیبی از آب و شکر) شده است؛ به دفعات تماس‌هایی از کشورهای خریدار عسل داشته‌ایم که از کیفیت محصولات راضی نبودند و خواستار بررسی و رسیدگی به کیفیت این محصولات صادراتی شده اند؛ اما متاسفانه نبود اجبار برای صادرات عسل استاندارد موجب بروز این مشکلات شده است. روغن زیتون نیز در بسته‌ بندی‌های شیک به مشتریان عرضه می شود، در حالی که یک نوع روغن خطرناک صنعتی و ارزان ‌قیمت است که برای ساخت کرم و پمادها مورد استفاده قرار می ‌گیرد و متقلبان داخلی با استفاده از پارافین، روغن مایع و اسانس شیمیایی اقدام به تولید روغن زیتون تقلبی می ‌کنند. از سوی دیگر، افزودن اسید سیتریک به خوراکی های ترش وسوسه انگیز نیز به گونه ای هویداست که در تفرجگاه های دربند، درکه و فرحزاد چشم همگان را به خود خیره می کند. گرچه هر از گاهی پای نهادهای نظارتی به اماکن تولیدی باز می شود، اما این سوال پیش می آید که چرا نظارت ها مستمر نبوده و به علت کم کاری متولیان امر اعتماد عمومی به چالش کشیده می شود، تا جایی که بازار تقلبی رقابتی شده و تولیدکنندگان بدون در نظر گرفتن سلامت عمومی جامعه محصولات خود را بی پروا با برچسب اورجینال پشت ویترین‌ها با شکل و شمایلی آراسته می‌چینند، بدون آنکه ردپایی از اصالت در آنها باشد و اینجاست که ضعف نظارت های قانونی شگردهای تقلبی را دست به دست می چرخاند و بی وقفه به پیکره جامعه لطمه وارد می شود.

فروش مواد غذایی تقلبی، جنایت است

جنایت در این روزها گستره فراوانی یافته است،‌ چرا که دیگر به قتل و غارت خلاصه نمی شود، چون سوداگرانی به میدان آمده اند که سلامتی مردم را نشانه گرفته‌اند و با چرب‌زبانی محصولات تقلبی خود را به مردم عرضه می‌کنند. «فروش مواد غذایی و آشامیدنی تقلبی، نقض آشکار حقوق مردم و جنایت است.» این اظهار نظر اسفند سال گذشته توسط وزیر بهداشت انجام شد. هرچند در تعریف ایمنی غذایی آمده است که ایمنی غذایی یعنی اطمینان از اینکه غذایی که مردم جامعه استفاده می کنند به طور کامل سالم و فاقد هرگونه آلودگی باشد و این آلودگی می‌تواند شامل آلودگی میکروبی، انگلی یا شیمیایی باشد، ‌اما بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر با گسترش تکنولوژی و افزایش مصرف افزودنی‌ها، آفت‌کش‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها در تولید مواد غذایی در کشورهای در حال پیشرفت، اثرات انکارناپذیری بر سلامت انسان‌ها به وجود آمده‌ است. براساس آمار، میزان وقوع مسمومیت های ناشی از آلودگی غذا در کشورهای در حال پیشرفت ۱۳ درصد بیشتر از کشورهای صنعتی است. این در حالی است که ‌وزیر بهداشت می‌گوید: از نظر من فروش مواد غذایی تقلبی به مردم ظلم است و به عنوان نمونه، مردمی که بعد از یک سال می‌خواهند ۱۰ یا ۲۰ روزی را همراه خانواده خود در یک محیط آرام به سر برند و با وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی از خانه‌های محقر آپارتمانی دور شوند، روا نیست که با فروش مواد غذایی نامناسب سلامت مردمی که کودک و سالمند نیز همراه آنان است به خطر بیفتد. او بیان می کند: اگر کسانی به قصد سودجویی تقلب کنند، این جنایت در حق مردم است و این درست نیست که از مردم پول بگیریم و جنسی را به آنان تحویل دهیم که مورد انتظار آنان نیست. آن وقت این جنس تقلبی آنان را روانه بیمارستان کند. او ادامه می‌دهد: قوانین خوبی در زمینه نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی در کشور داریم، اما نیاز است که این قوانین با دقت، سرعت و امانتداری و البته با همکاری بازدارنده قوه قضائیه اجرا شود. به گفته وزیر بهداشت اگر با مجرمان، بهنگام و در تراز جرمی که مرتکب شده اند برخورد شود، تقلب و تخلف در ارائه خدمات و فروش مواد غذایی به حداقل می رسد.

عدم متولی واحد برای نظارت بر فرآورده‌های غذایی

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره محصولات ارگانیک و غیرارگانیک در گفت و گو با « آرمان» می گوید: امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا از نظر استانداردها فرآورده‌های غیرارگانیک به موازات فرآورده‌های ارگانیک تولید می شوند. سیامک مره صدق در ادامه می‌گوید: برای مثال آبلیمو یا سرکه هم شیوه های تولید سنتی، طبیعی و هم شیوه های تولید شیمیایی دارند. طبیعتا به دلیل کمبود منابع شیوه های شیمیایی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و ارزان‌تر تمام می شود،‌ چرا که فردی حاضر نیست آبلیمو یا سرکه طبیعی را با قیمت پایین عرضه کند. بنابراین حتما این فرآورده‌ها، شیمیایی تولید می شوند. او تاکید می‌کند: استانداردهای لازم برای مراقبت تولیدات شیمیایی وجود دارد، منتها مساله این است که حتما باید تولیداتی که به صورت شیمیایی هستند به آگاهی مصرف کننده برسند که این تولیدات ارگانیک نیستند و به صورت شیمیایی تولید شده‌اند. این عضو کمیسیون بهداشت و درمان بیان می کند: صرفا شیمیایی بودن یک محصول نشان دهنده غیر قابل مصرف بودن آن نیست،‌ یعنی اگر فرآورده‌های شیمیایی استانداردها را به صورت دقیق و با نظارت کامل رعایت کرده باشند، مشکلی پیش نمی‌آید. او عنوان می‌کند: مهم این است که فرآورده‌های شیمیایی یا طبیعی حتما با اسامی متفاوت در بازار عرضه شوند و ما در این زمینه به وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو تذکر داده ایم که حتما باید اقدامات لازم صورت بگیرد، چون ممکن است از کمبود آگاهی در این باره سوءاستفاده‌هایی به عمل آید. مره صدق اظهار می کند: استفاده از مواد شیمیایی در تولیدات، استانداردهایی دارد و باید به گونه‌ای نظارت صورت بگیرد که فرآورده‌های نهایی شیمیایی از آن عبور نکنند. او ادامه می‌دهد: استفاده از مواد شیمیایی ضریب اطمینان بالایی برای انسان دارند که اثرات بیماری‌زا نخواهند داشت، منتها مشکلی که پیش می‌آید استفاده از این افزودنی ها بدون نظارت و به شکل غیر استاندارد است که باید وزارت جهاد کشاورزی، سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو بر آن کنترل داشته باشند. این عضو کمیسیون بهداشت و درمان می گوید: در مورد مواد غذایی یک مشکل اصلی داریم، اینکه یک متولی واحد وجود ندارد که از صفر تا صد رسیدگی و نظارت مواد غذایی را به عهده بگیرد. او توضیح می دهد: باید کسی مسئول باشد تا نظارت بر کیفیت مواد غذایی از لحظه ثبت سفارش در مورد واردات تا لحظه تولید و مصرف قابل پیگیری باشد، چرا که میزان خطا با نظارت واحد و دقیق کاهش می یابد. مره صدق مطرح می کند: برای مثال در اکثر کشورهای موفق در دنیا از نظر اقتصادی اگر گوجه فرنگی از فرآورده‌های شیمیایی باشد قابل ردیابی است، یعنی مشخص است که در کدام مزرعه کشت شده و به خریدار آگاهی می دهد این محصولی که مصرف می کنید با وجود آنکه استانداردها را رعایت کرده، فرآورده شیمیایی است. او اعلام می کند: متاسفانه در کشور ما هنوز ساز و کارهای مشخصی در این زمینه وجود ندارد و ما تاکنون چندین جلسه با مسئولان سازمان غذا و دارو داشتیم و قول داده اند که سریعا فرآورده‌های غذایی را پیگیری کنند.