دبیرکل سابق ناتو در کتابی درباره خاطرات خود در طول ریاستش بر این ائتلاف از ناتو به دلیل حمایت ناکافی از اوکراین در سال‌های گذشته انتقاد و تاکید می‌کند که نگرش در ایالات متحده نیز «شکست‌خورده» است.
به گزارش ایسنا، «ینس استولتنبرگ»، دبیرکل سابق ناتو معتقد است که این ائتلاف با عدم ارائه پشتیبانی کافی در طول سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴ «در حال ناامید کردن اوکراین بود».
او همچنین در توصیف حال و هوای «شکست‌خورده» در واشنگتن و کشورهای اروپایی می‌گوید که آنها در تحویل سلاح‌های وعده داده شده، شکست خورده‌اند.
استولتنبرگ که از اکتبر ۲۰۱۴ تا اکتبر ۲۰۲۴ رئیس این ائتلاف نظامی غربی بود، انتقادات خود را در کتاب جدیدی با عنوان «در نظارت من، رهبری ناتو در زمان جنگ» که قرار است در ۲۳ اکتبر منتشر شود، مطرح می‌کند.
این کتاب تمام دوران تصدی او، از جمله «شکست» ناتو در افغانستان در سال ۲۰۲۱ و حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۱۴ را پوشش می‌دهد. همچنین به آینده این ائتلاف پس از انتخاب «دونالد ترامپ» به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا در سال ۲۰۲۴ می‌پردازد.
استولتنبرگ که در حال حاضر وزیر دارایی نروژ و زمانی نخست وزیر این کشور شمال اروپا بوده است، در کتاب خود خاطر نشان می‌کند که «لحن بین متحدان گاهی اوقات تند است.»
او می‌نویسد: «با این حال، دیدگاه‌های دولت [ایالات متحده] در مورد سیاست امنیتی و همکاری ناتو قابل تشخیص است. چین همچنان مهم‌ترین چالش و رقیب استراتژیک ایالات متحده محسوب می‌شود؛ چرخش به سمت منطقه هند و اقیانوس آرام همچنان ادامه دارد و در حال تشدید است. درخواست‌ها از اروپا و کانادا برای صرف هزینه‌های بیشتر برای دفاع از خود، چیز جدیدی نیست.»
اما خاطرات استولتنبرگ از جلسات با مقامات ارشد قبل از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲ و در طول آن، برخی از آشکارترین دیدگاه‌ها را ارائه می‌دهد.
روایت او از وقایع پیش از حمله، مدعی عدم علاقه روسیه به مذاکرات واقعی، به ویژه طی جلسه‌ای در نیویورک در سپتامبر ۲۰۲۱ است که جزئیات آن را در کتاب خود شرح می‌دهد.
وی می‌نویسد که در اواسط اکتبر ۲۰۲۱، یک افسر اطلاعاتی ناتو به او گفت که روسیه قصد حمله دارد اما «کشورهای کلیدی ناتو، یعنی فرانسه و آلمان در حال انکار بودند، درست همان‌طور بودند که وقتی نیروهای روسی کریمه را از اوکراین در سال ۲۰۱۴ تصرف کردند.
او می‌افزاید: هر دو مورد، اختلاف نظر عمیق بین کشورهای ناتو در دیدگاه‌هایشان نسبت به روسیه را نشان داد.
به نوشته او، جنگ تمام عیار در اروپا، بزرگ‌ترین جنگ از زمان جنگ جهانی دوم، برای استولتنبرگ با یک تماس تلفنی ساعت ۴:۲۵ صبح آغاز شد. کمی بعد، «لوید آستین» وزیر دفاع وقت ایالات متحده نگرانی خود را در مورد «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین ابراز کرد و به استولتنبرگ گفت: «ما نگران جان او هستیم.»
چهار روز بعد، استولتنبرگ سرانجام با زلنسکی تماس گرفت، کسی که بارها درخواست منطقه پرواز ممنوع از سوی ناتو را مطرح کرده بود. این درخواست رد شد. استولتنبرگ خاطرنشان می‌کند: «این مکالمه دردناک بود.»
او بعداً می‌نویسد که «تصور گسترده‌ای در ناتو مبنی بر این وجود داشت که کی‌یف ظرف چند روز سقوط خواهد کرد.»
اما کشورهای ناتو، تحریم‌های اقتصادی گسترده‌ای را علیه مسکو اعمال و شروع به ارسال سلاح و همچنین ارائه کمک‌های اقتصادی و بشردوستانه به اوکراین کردند. میلیون‌ها پناهنده اوکراینی نیز در کشورهای غربی پناه گرفتند.
طبق گزارش موسسه کیل در آلمان، کشورهای اروپایی بین ژانویه ۲۰۲۲ تا اوت ۲۰۲۵، ۱۷۷ میلیارد یورو (۲۰۶.۴ میلیارد دلار) کمک به اوکراین ارائه دادند، در حالی که ایالات متحده در همین مدت ۱۱۵ میلیارد یورو کمک ارائه کرد.
در این میان، واشنگتن با حدود ۶۴.۶ میلیارد یورو سلاح و تجهیزات نظامی، بزرگ‌ترین تأمین‌کننده کمک‌های نظامی کی‌یف است. آلمان با ۱۷.۷ میلیارد یورو در رتبه دوم قرار دارد. این محموله‌ها شامل سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت، تانک‌ها، توپخانه‌ها و جنگنده‌ها و همچنین موشک‌های کروز Storm Shadow/SCALP بریتانیایی و فرانسوی بوده است.
اما منتقدان مدت‌هاست استدلال می‌کنند که به اندازه کافی کار نشده و کمک‌های ارائه شده، اغلب خیلی دیر انجام شده است. استولتنبرگ نیز با این دیدگاه موافق است.
دبیرکل سابق ناتو در بخشی از کتاب خود با یادآوری تدارکات پیش از اجلاس ناتو در ژوئیه ۲۰۲۴ می‌نویسد «چیزی منفعلانه و شکست‌خورده در مورد شرکای ما در واشنگتن وجود داشت. آنها ریسک کمی کردند، در حمله شکست خوردند و رئیس جمهور خود را پنهان کردند.»
او همچنین می‌گوید که «جو بایدن»، رئیس جمهور وقت آمریکا به دلیل نگرانی‌هایش در مورد آنچه «طرف مقابل» - که به ترامپ اشاره داشت – عنوان می‌کرد از تصمیم‌گیری منصرف شد.
استولتنبرگ می‌نویسد: «اما فقط آمریکا نبود که اوکراین را ناامید می‌کرد. اتحادیه اروپا قول داده بود که از مارس ۲۰۲۳ تا مارس ۲۰۲۴ یک میلیون گلوله توپ در اختیار اوکراین قرار دهد اما کمتر از نیمی از آنها تحویل داده شده بود.»
استولتنبرگ خاطر نشان می‌کند: «روسیه که از نظر اقتصادی توسط چین و از نظر نظامی توسط کره شمالی حمایت می‌شد، در یک جنگ فرسایشی منابع بیشتری نسبت به اوکراین داشت. با این حال، برخی از کشورهای ناتو به جای اینکه موازنه را به هم بزنند، به سادگی حداقل حمایت را ارائه دادند.»
او در اظهار نظری در ۱۷ اکتبر در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تاکید کرد که کشورهای ناتو هنوز «کم و خیلی آهسته» کمک می‌کنند.
وی گفت که این موضوع ارتباط مستقیمی با دیدار برنامه‌ریزی‌شده در بوداپست بین ترامپ و پوتین دارد.
مقام اروپایی افزود: ما باید با روس‌ها صحبت کنیم. اما وقتی با روس‌ها صحبت می‌کنید، باید بر اساس قدرت باشد... آنها باید بدانند که ما از اوکراینی‌ها حمایت می‌کنیم. هر چه آنها در میدان نبرد قوی‌تر باشند، دستشان در میز مذاکره قوی‌تر خواهد بود.
