مهر: شهرستان گمیشان استان گلستان تنها یک هنرمند صنایع دستی فعال در حوزه زیورآلات دارد. او پنجمین نسل خانواده‌ای است که در ساخت زیورآلات مهارت دارد و آوازه هنرش تا ترکمنستان نیز رفته است.

 

قلیچ مراد حاج قلی معروف به حاج مراد آخوند، روحانی گمیشان است و با اینکه ۴۲ سال سن بیشتر ندارد اما پدر بزرگ شده است. حالا او مانده و هنر زیورآلات سازی. حاج مراد هنرش را از پدرش و پدرش هم از پدرش یاد گرفته این مهارت ۵ نسل را هنرمند کرده است و اگر پسر حاج مراد راه پدرش را ادامه بدهد می شود ششمین نسل جواهرساز و یکی از معدود هنرمندان استان گلستان در این حوزه چون همین الان هم پدرش یکی از ۵ نفری است که در کل استان گلستان به این کار مشغول است و روزی اش از همین هنر به دست می آید.

 

حاج مراد روزی ۵ بار به مسجد جامع حنفی گمیشان که رو به روی خانه‌اش است، می‌رود چون او امام جماعت مسجد است . او جزو هنرمندان صنایع دستی محسوب می شود وکارت صنعتگری دارد.

حاج مراد آخوند دستبند، گردنبند و آویزهای زینتی لباس‌های عروس و مهمانی را می‌سازد که در استان گلستان به خصوص در میان اقوام ترکمن، گنبد کاووس و گرگان رواج دارد. قالب هایی که او برای کارش استفاده می‌کند از برنز است و این قالب ها بیشتر از ۱۰۰ سال عمر دارند. او برای نگین های رنگی این زیورآلات پلاستیکهای رنگی را ذوب می کند و از ورشو و نقره به جای طلا بهره می برد همین می شود که مردم می توانند کارهای او را با قیمت مناسبی بخرند اهالی شهرشتان گمیشان همه او را می شناسند و از مشتری هایش هستند.

 

او حتی نیمی از زیورآلاتش را به مشتریانش در ترکمنستان می فروشد. با این حال کارگاه چنین مردی که آوازه اش در میان اقوام ترکمن، کشور ترکمنستان هم پیچیده، یکی از اتاق های منزل اش است. منزلی که تا وقتی او کوچک بود، سقف و جداره های اتاق هایش از چوب بودند و هنوز هم یادآور بافت قدیمی گمیشان است. او ساعتهای زیادی را در خانه صرف ساخت این زیورآلات می کند آنقدر که برای ساخت یک گردنبند باید یک هفته زمان بگذارد آن هم از ۷ صبح تا ۱۲ ظهر و از ۱۳ تا ۱۶ و دوباره از ساعت ۱۸ تا ۲۲ . این ساعت های کاری کسی است که مسئولان صنایع دستی استان گلستان خواهان ترویج هنرش به دیگران هستند به همین دلیل به او پیشنهاد کرده اند که کلاس آموزشی بگذارد.

همسر و پسر حاج مراد آنقدر که او را در کنار خود در حال ساخت این زیورآلات دیده اند، کمی با این رشته هنری آشنا شده اند اما مهارت حاج مراد را ندارند با این حال گهگاهی برایش سمباده می کشند و زیورآلات را جلا می دهند.

ولی از طرف دیگر بوی جوهر نمک و تیزآبی که در مراحل ساخت این زیورآلات درست می شود، اذیتشان می‌کند به همین دلیل حاج مراد آخوند می‌گوید: می بایست در گوشه ای از حیاط یک اتاق کوچک را برای ساخت این زیورآلات اختصاص بدهم .مسئولان صنایع دستی استان و حتی از سازمان میراث فرهنگی به دیدنم در خانه آمده اند. خواسته ام را مطرح کردم اما همیشه می‌گویند پیگیری می کنیم. درست می‌شود ولی می روند که می روند! همین چند روز اخیر هم افرادی آمدند و قول همکاری دادند اما خبری نشد.

او پس از ۲۵ سال کار کردن در این حوزه می گوید: از نقره و ورشو برای ساخت زیورآلات استفاده می کنم ولی مواد اولیه ام را به سختی پیدا می کنم ورشو دیگر نیست. گاهی باید از اصفهان بخرم گاهی از جایی دیگر. این را هم به مسئولان گفته ام اما کاری پیش نبردند. روزی من از همین راه است اگر کار دیگری بلد بودم حتما آن را انجام می دادم. این کار سخت است. هم وسایل کار نیست هم اینکه چشم وتنفس آدم را اذیت می کند . زیورآلات سازی عمر آدم را کوتاه می کند!

 

او و خانواده اش یکی از مهمان نوازترین اقوام ترکمن در گمیشان هستند او بین مشتری هایش شناخته شده است و حتی توریست های خارجی برای دیدنش به خانه او رفته اند.

اکنون باید دید آیا مسئولان میراث فرهنگی استان گلستان و معاونت صنایع دستی از تنها سازنده زیورآلات سنتی در گمیشان حمایت های لازم را خواهند کرد یا اینکه مانند بسیاری از رشته های صنایع دستی دیگر این هنر نیزکم کم به هنرهای فراموش شده اضافه می‌شود؟