ایران در آستانه یکانتخابات پیش بینی نشده در پی وقوع سانحهای ناگوار برای رئیسجمهور و همراهان ایشان است. جریان زندگی در شهر در برگزاری دور دوم چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری، سازنده شبکهای اجتماعی است. رشد شهرنشینی در ایران موجب آن شده است که فضای شهری به عنوان بستر کنشها و واکنشها، نقشی تعیین کننده در رویدادهای اجتماعی-سیاسی داشته باشد. اما فضای امروز شهر، چقدر در این رویدادها سهیم است؟
به گزارش ایسنا ارتباط مردم با شهر چرخهای پویا است. مردم شهر را میسازند و همان شهر، ساحتی برای دگرگونیها است. در این گزارش تلاش براین است که با مشاهدات و گفتوگو با مردم در فضای شهری، جریان انتخابات در شهر را ترسیم نماییم.
با دو سوال به خیابان رفتیم، اول آنکه آیا مردم در طول روز با اطرافیان خود درباره انتخابات ریاستجمهوری صحبت میکنند؟ و دومین سوال نیز این بود که از رئیسجمهور منتخب چه انتظاراتی را خواهند داشت؟ گفتگوها با این سوالات شکل گرفت و سعی شد در مصاحبهها تنوع اقشار مختلف جامعه حاضر در فضای عمومی اعم از کارمندان، دستفروشان، کسبه، معلمان، تاکسیداران، دانشجویان و... حفظ شود.
پدری همراه فرزندش در حال خرید است. ایشان در پاسخ میگوید: «گاهی در طول روز با دوستان در فضای مجازی درباره انتخابات و نامزدها صحبت میکنیم. مناظرهها را همراه خانواده مناظرهها را تماشا و در اینباره گفتوگو کردیم. انتظارات بسیاری از رئیسجمهور آینده داریم. اقتصاد برای خانواده دغدغه است. فرزندم را باید سال آینده در مدرسه ثبتنام کنم، از الان نگران هزینهها و کیفیت آموزش هستیم. اگر خانواده بهدنبال آموزش باکیفیت برای فرزندش باشد، باید متحمل هزینههای بسیاری شود. از رئیسجمهور آینده انتظار داریم آموزش خوب در دسترس همگان باشد و تبدیل به دغدغهای دور از دسترس خانوادهها نشود.»
رهگذری حدودا چهل ساله در کنار خیابان به انتظار ایستاده است. وی در رابطه با صبحت با اطرافیان گفت: «برای انتخابات با کسی کلنجار نمیروم، اما اگر بخواهند صحبت کنند، سعی میکنم آنها را متقاعد به رای دادن کنم.» در ادامه صحبتها انتظارات از ریاستجمهور را اینگونه بیان کرد که «ایشان هر کاری در توان دارند برای آینده کشور انجام دهند و خسته نشوند.» سپس ابراز امیدواری کرد تا همه مردم با تفکر و تعقل انتخاب کنند.
گفتگوی دیگر با یکدانشجو است. وی در جواب میگوید : «خیلی کم با اطرافیان در اینباره صحبت میکنم و بیشتر خودم پیگیر اخبار هستم. انتظارات ما از رئیسجمهور آینده بسیار زیاد است، اما اگر بخواهم از اولویتها بگویم بیشتر وضع اقتصادی و آزادیهای اجتماعی برای من در اولویت است.»
دستفروشی در مسیر عابرپیاده مشغول فروش صنایع دستی است. وی در پاسخ به سوال اول گفت: «در طول روز مشغول کار هستم و با دیگران در اینباره صحبت نداشتم. اما برنامههای آنها را در تلویزیون دیدهام.» او انتظارش از رئیسجمهور آینده را بهبود وضع اقتصادی بیان کرد و ادامه داد: «ما دو جوان هستیم و شاغلیم. زندگی ما روز به روز سختتر میشود، حتی برای خرید یک ماشین معمولی هم نمیتوانیم پسانداز کنیم، هزینههای زندگی هر روز بالاتر میرود و همه چیز گرانتر میشود.»
خانم دیگری که خود را سرپرست خانوار معرفی کرد، گفت: «من نامزد اصلح را انتخاب کردهام. به خاطر مشغله کاری فرصتی برای صحبت با دوستان و آشنایان را ندارم اما گاه با همکاران در محل درباره این موضوع صحبت میکنیم. امیدواریم که انتخابمان در بین این دو نامزد، بهتر باشد. از رئیسجمهور آینده انتظارات زیادی داریم اما من سرپرست خانوار هستم. مشکلات اقتصادی بسیاری سد راه ما است و اگر ایشان در بهبود این شرایط قدم بردارند، ما بسیار امیدوارتر به زندگی میشویم. شرایط ما زنان سرپرست خانوار، در مراحل مختلف اداری نادیده گرفته میشود، حتی برای دریافت وام هم مشکل داریم. انتظار داریم برای فرزندان ما شرایط بهتری مهیا شود.»
فرد دیگری میگوید: «در روز، زمان بسیاری را درباره انتخابات صحبت میکنم و بیشتر از فضایمجازی اطلاعات کسب میکنم. به خاطر کشورم با دیگران در اینباره صحبت میکنم اما باید به معیشت مردم رسیدگی شود، معیشت مردم مورد لطمه قرار گرفته است.»
جوانی حدودا ۳۰ ساله مسافر مترو است. ایشان خود را طرفدار یکی از نامزدها معرفی میکند. وی در اینباره میگوید: «در طول روز با دوستان و آشنایانم درباره انتخابات صحبت میکنم و تلاشم بر آن است که آنان را متقاعد کنم تا به کاندیدای مورد نظرم رای بدهند. انتظار دارم رئیسجمهور آینده وضع اقتصادی به ویژه بازار مسکن را بهبود دهد. به تازگی متاهل شدهام، اجاره خانه، بسیار بار سنگینی در زندگی است. از الان نگران افزایش اجارهها در سال بعد هستم، هیچ امیدی برای آنکه روزی خانه خودمان را داشته باشیم، ندارم.»
در این گفتوگوها، مردم نامزدهای ریاستجمهوری را از طریق رسانهها، صداوسیما و فضای مجازی میشناختند. صحبت با اطرافیان درباره انتخابات اغلب در صورت داشتن زمان و تمایل طرف مقابل، رخ میدهد که این مسئله نیز میتواند مرتبط با این مشاهدات باشد که افراد بیشتر زمان خود را در محل کار یا در فضای عمومی شهر میگذرانند. مصاحبهها نشان میدهد مردم با وجود تفاوت دیدگاهها و نقش اجتماعی خود، از رئیسجمهور آینده در قدم اول بهبود وضع اقتصادی را انتظار دارند و امید دارند که در این زمینه اقداماتی انجام دهد.
شهر بخش مهمی از فضای زندگی مردم را تشکیل میدهد، به ویژه زندگی شاغلین مرتبط با فضاهای عمومی جامعه یا افرادی که از حملونقل عمومی استفاده میکنند. میتوان گفت آنان زمان قابل توجهی از زندگی خود را در ارتباط با مردم میگذرانند. فضای شهری امروز، بیش از روزهای قبل از برگزاری دور اول انتخابات، فضای انتخاباتی را تجربه میکند. از المانهای انتخاباتی در شهر میتوان به بیلبوردها اشاره کرد که نامزدهای انتخاباتی از آنها استفاده کردهاند، همچنین پوسترهای تبلیغاتیشان در خیابانها، میادین مهم و... به چشم میخورد. شاید بنظر برسد بستر رویدادها از شهر به بسترهای دیگری مانند فضای مجازی در میان مردم منتقل شده باشد، همانطور که در مصاحبهها هم تعدادی از افراد بیان کردند که اطلاعات و اخبار انتخابات را از فضای مجازی دریافت میکنند. با اینحال باید در نظر داشت، شهر و مردم جدایی ناپذیر هستند و هر رویدادی که مردم را با خودش همراه کند، در فضای شهری نیز جریان مییابد.