روزنامه جوان: حداکثر حرکتی که باید انجام دهی این است که گوشی تلفن را برداری و یک پیتزا یا ساندویچ را سفارش بدهی. ظرف کوتاه‌ترین زمان ممکن فست‌فود مورد نظر در بسته‌بندی‌های خوش آب و رنگ به در خانه می‌آید و تو می‌توانی با خوردن این غذای خوشمزه و بی‌خاصیت یک قدم به بیماری نزدیک‌تر شوی. آن همبرگر خوش آب و رنگ یا پیتزای رنگارنگ یا ساندویچ فست‌فودی که ما خودمان به دست خودمان سفارش می‌دهیم در واقع فرهنگ و سبک زندگی دیگری است که در زرورق پیچیده شده و ما با اشتها آن را گاز می‌زنیم!

‌تغییر در سبک خورد و خوراک

خیلی از ما وقتی صحبت از سبک زندگی می‌شود به یاد رفتار و گفتار می‌افتیم در حالی که سبک زندگی به خورد و خوراک و صد البته نحوه و کیفیت زندگی مانند میزان تحرک و خیلی چیزهای دیگر نیز وابسته است.

فست‌فودها یا غذاهای آماده شاید در نگاه اول فقط نوعی از خوراکی محسوب شوند که قرار است در فهرست خوراکی‌هایی که ما به عنوان وعده اصلی یا میان‌وعده‌ها استفاده می‌کنیم قرار بگیرند اما اگر کمی دقیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم متوجه می‌شویم غذاهای آماده، گستره‌ای به وسعت سبک زندگی را در بر می‌گیرند و گسترش رستوران‌های عرضه خوراکی‌های فست‌فود بیانگر تغییراتی شگرف در سبک زندگی جامعه است. همچنان که در جامعه ایران نیز طی سال‌های اخیر با تغییر در سبک زندگی و نوع نگرش افراد جامعه و همچنین با خروج بیشتر بانوان از خانه و افزایش مشارکت‌های اجتماعی زنان در زندگی صنعتی امروز و جایگزین‌هایی برای فرهنگ پخت و پز غذاهای سنتی و خانگی که نیازمند مقدمات و صرف وقت و انرژی بیشتری است مواجهیم، به همین خاطر هم هست که به موازات جدا شدن جامعه از فرهنگ و ارزش‌های سنتی شاهد رشد قارچ‌گونه رستوران‌های زنجیره‌ای فست‌فود هستیم.

نماد سبک زندگی امریکایی و غربی

شاید همه ما نام رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد را شنیده باشیم؛ رستوران‌هایی که در سراسر دنیا شعبه دارند و حتی برای حضور در کشورهای مسلمان هم برند حلال را در منوی غذاهایشان گنجانده‌اند. این همه برنامه برای حضور در کشورهای مختلف برای آن است که مک‌دونالد فقط یک همبرگر نیست بلکه باز شدن این رستوران در هر کشوری نمادی از رسوخ فرهنگ و سبک زندگی امریکایی در آن کشور است. در کشور ما نیز بلافاصله بعد از توافق ایران با گروه 1+5 و رفع تحریم‌ها این سایت مک‌دونالد بود که برای پذیرش نمایندگی در کشور ایران اعلام آمادگی کرد. این در حالی است که خیلی از افراد انتظار داشتند با رفع تحریم ها، باب همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های علمی و اقتصادی گشوده شود.

در امریکا سالانه بیش از 300 هزار نفر بر اثر مصرف فست‌فود از دنیا می‌روند. منتقدان این رستوران‌های زنجیره‌ای معتقدند غذاهای عرضه شده در مک‌دونالد یکی از عوامل اصلی شیوع چاقی در میان مردم امریکا و دیگر کشورهاست. پس از بررسی ارزش غذایی محصولات مک‌دونالد مشخص شد که غذایی مانند بیگ مک (Big Mac) یا مرغ سرخ کرده 910 کالری انرژی و 46 گرم چربی (که 13 گرم آن چربی اشباع شده است) دارد که مغایر استانداردهای غذایی است. در ایران هم روز به روز به جمعیت افراد چاق و دارای اضافه وزن افزوده می‌شود، چراکه روز به روز به تعداد رستوران‌های فست‌فود موجود در خیابان‌ها هم اضافه می‌شود و این همه رستوان حکایت از توازن میان عرضه و تقاضا در این حوزه دارد. مردم ما نه فقط در مواقعی که وقت کافی ندارند بلکه حتی برای گردش و تفریح هم اغلب رستوران را انتخاب می‌کنند نه گزینه‌های سالم‌تر و معقول‌تری مانند ورزش و بازی و گشت و گذار در طبیعت! به همین خاطر هم است که از یک طرف به کم‌تحرکی گرفتار شده‌ایم و از سوی دیگر تغذیه نامناسبی داریم و روز به روز چاق‌تر و در نتیجه ناسالم‌تر می‌شویم.

بلای فست‌فود بر سر سلامتی

چاقی و افزایش وزن و رژیم غذایی نامناسب به‌ویژه استفاده از روغن نباتی جامد و حیوانی، مصرف غذاهای آماده مثل کنسروها و فست‌فودها و مصرف بی‌رویه نمک می‌تواند از علل بروز بیماری‌های قلبی باشند.

به گفته مجید حاجی‌فرجی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع‌غذایی در حال حاضر در کشور ما چاقی و اضافه وزن گریبانگیر مردم شده است. به باور وی مهم‌ترین عوامل چاقی فعالیت‌های کم فیزیکی و استفاده از غذاهای آماده و نیمه‌آماده است. اینگونه غذاها معمولاً حاوی عناصری مثل نمک زیاد، چربی زیاد، اسید چرب نا‌مناسب و مواد افزودنی هستند و باعث می‌شوند افراد ناخود‌آگاه مواد ‌غذایی نامناسب دریافت کنند.

به باور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال حاضر 50 درصد مردم کشور چاق هستند که می‌توانستند آن را پیشگیری کنند زیرا چاقی آسیب‌های جدی به اعضای بدن می‌رساند، به طور مثال چاقی بیماری‌هایی نظیر قند، بیماری‌های کلیه و عروق را ایجاد می‌کند.

دکتر سید‌حسن قاضی‌زاده‌هاشمی با تأکید بر کاهش استفاده از غذاهای چرب می‌افزاید: افزایش چربی ناسالم در بدن سکته مغزی را به همراه دارد. وی با بیان اینکه 50‌درصد مردم کشور دچار سکته قلبی و مغزی می‌شوند، تصریح می‌کند: باید با دقت در مصرف مواد غذایی از این مشکلات جسمی پیشگیری کنیم.

تلخی بیماری شیرین زیر دندان فست‌فود‌خورها

علیرضا استقامتی فوق‌تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه چاقی و مصرف کالری بیش از حد به شیوع دیابت دامن می‌زند، می‌افزاید: طی 15 سال اخیر شمار افراد چاق از 13 درصد به 32 درصد رسیده که این مسئله آمار افراد مبتلا به دیابت را بالا می‌برد. وی به بررسی‌های انجام شده طی سال‌های اخیر در ایران در زمینه دیابت و چاقی اشاره کرده و می‌گوید: در مطالعات انجام شده توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در سال 2005 میلادی که شامل جمعیت 25 تا 64 ساله بود، حدود 7/7 درصد جمعیت (2 میلیون نفر) به بیماری دیابت نوع 2 مبتلا بودند.

به گفته این پزشک در سال 2007 میلادی نیز مطالعات دیگری که توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی و در سنین 15 تا 65 سال صورت گرفت، 7/8 درصد جمعیت به دیابت مبتلا بودند، 6/26 درصد فشار خون و حدود 54‌ درصد نیز چاق بودند.

همچنین در بررسی‌های انجام شده در سال 2011 میلادی که در گروه سنی 25 تا 70 ساله انجام شد، حدود 5/11 درصد آنها مبتلا به دیابت نوع 2 بودند که به‌طور عمده مربوط به بانوان و جمعیت شهرنشین بود.

از سوی دیگر در مطالعه اول که سال 2005 میلادی انجام شد، نیمی از افراد از بیماری خود اطلاع نداشتند، اما در مطالعه سال 2011 میلادی که آگاهی مردم افزایش یافته بود، حدود 24 درصد از بیماری خود بی‌اطلاع بودند.

بنا به تأکید استقامتی بررسی‌های صورت گرفته در مورد شیوع دیابت نشانگر آن است که تا 15 سال آینده، تعداد مبتلایان به دیابت در کشور از 4 به 9 میلیون نفر افزایش یافته و ایران به دومین کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر شمار دیابتی‌ها تبدیل می‌شود.

پیشگیری از چاقی به جای درمان با قرص لاغری

اصلاح سبک زندگی با ورزش و تحرک بدنی و همچنین تغذیه سالم یگانه راهکاری است که تمام پزشکان برای سلامتی و افزایش طول عمر و برخورداری از نشاط و شادابی بر آن تأکید دارند. برای رسیدن به این مقصود لازم نیست جای دوری برویم. اگر کمی به غذاهای سنتی و سبک زندگی خودمان نگاه کنیم می‌توانیم بخش مهمی از این موارد را در آن بیابیم. بیایید همین امروز، همین حالا که سفارش پیتزا داده‌اید تصمیم بگیریم به جای خوردن پیتزا یک غذای سبک خانگی یا لقمه‌ای نان و پنیر و سبزی بخوریم، هم سالم‌تر است، هم سبک‌تر و می‌توانیم اطمینان داشته باشیم آنقدر چاقمان نمی‌کند که برای کاهش وزن و لاغری به سراغ انواع و اقسام راهکارها از جمله استفاده از داروهای لاغری برویم. به نظرتان فکر خوبی نیست؟