"ماریا آنجلس بونماتی" پژوهشگر فوق دکتری در مرکز تحقیقات زیست پزشکی موسسه بهداشت کارلوس سوم و نویسنده کتاب "اجازه ندهید چیزی شما را بیدار نگه دارد" می‌گوید انسان‌ها موجوداتی هستند که برای کار روزمره ساخته شده اند.

 

به عبارت دیگر، ما از نظر فیزیولوژیکی برای فعالیت در روز و استراحت در شب طراحی شده ایم. با این وجود، بونماتی اشاره می‌کند که در این الگوی کلی افراد را می‌توان بر اساس ساعت‌های درونی شان در کرونوتایپ*‌های مختلفی مشروط به ریتم شبانه روزی شان طبقه بندی کرد. به عبارت ساده‌تر ما می‌توانیم در مورد افرادی با کرونوتایپ عصرانه افرادی با کرونوتایپ صبحگاهی صحبت کنیم.

 

"ماریا خوزه مارتینز مادرید" هماهنگ کننده گروه کاری کرونوبیولوژی انجمن خواب اسپانیا می‌گوید: "افرادی با کرونوتایپ صبحگاهی معمولا برای مطالعه یا انجام هر فعالیت دیگری که نیاز به تمرکز یا دقت دارد زود از خواب بیدار می‌شوند در حالی که افرادی با کرونوتایپ عصرگاهی ترجیح می‌دهند این فعالیت‌ها را در شب انجام دهند".

 

اگرچه همان طور که مارتینز مادرید اذعان می‌کند شواهد علمی زیادی در مورد رابطه مستقیم بین کرونوتایپ و مرگ و میر وجود ندارد او اشاره می‌کند که مطالعات مختلف متوجه بروز بیش‌تر بیماری (نسبت افرادی که بیمار می‌شوند) در افراد با کرونوتایپ عصر شده اند.

 

او می‌گوید: "رابطه مستقیمی بین کرونوتایپ عصر و اختلالات مرتبط با خوردن (مانند اضافه وزن، چاقی و نشانگر‌های زیستی متابولیک ناسالم) یا اختلالات شبانه روزی مانند جت لگ اجتماعی* وجود دارد. علاوه بر این، در سطح روانشناختی کرونوتایپ عصرگاهی به عنوان یک عامل خطر برای اختلالات افسردگی و اختلالات مرتبط با سوء مصرف نشان داده شده در حالی که به نظر می‌رسد کرونوتایپ صبحگاهی به عنوان یک عامل محافظتی عمل می‌کند.

 

بونماتی نیز دیدگاه مشابهی دارد. او اشاره می‌کند اگرچه کرونوتایپ عصرگاهی پیش‌تر با احتمال بیش‌تر بروز عوامل خطر قلبی و عروقی (مانند چاقی یا مصرف دخانیات) مرتبط بود نتیجه تحقیقات اخیر نشان می‌دهد علت نهایی ممکن است به خودی خود با اندازه تفاوت زمانی خواب یا جت لگ اجتماعی مرتبط نباشد.

 

عادات بد در شب

مطالعه تازه که نتایج آن در نشریه "کرونوبایولوژی اینترنشنال" با استفاده از داده‌های به دست آمده پس از پیگیری ۳۷ ساله بیش از ۲۳۰۰۰ بزرگسال فنلاندی منتشر شده این نتیجه گیری را مطرح می‌کند که مرگ و میر بالاتر مرتبط با کرونوتایپ عصر می‌تواند اساس به دلیل دو عادت بد سیگار کشیدن و نوشیدن مشروبات الکلی باشد. میزان تخمین زده شده مرگ و میر بالاتر در افراد با کرونوتایپ عصر در این پژوهش ۹ درصد ذکر شده است. در واقع طبق نتایج این مطالعه در مورد افراد غیر سیگاری که گاهی و نه به صورت دائم مشروبات الکلی مصرف می‌کردند هیچ گونه ارتباطی بین کرونوتایپ عصرگاهی با مرگ و میر یافت نشد.

 

"جاکو کاپریو" استاد گروه بهداشت عمومی دانشگاه هلسینکی و یکی از نویسندگان مقاله مرتبط با پژوهش می‌گوید: "من فکر می‌کنم مهم‌ترین پیام مطالعه مان این است که جغد‌های شب در معرض افزایش خطر مرگ نیستند. کرونوتایپ یک ویژگی شخصی است، اما به دلایل ناشناخته می‌بینیم که به نظر می‌رسد سبک زندگی ناسالم بیش‌تر در بین افراد شب زنده دارد رخ می‌دهد".

 

در میان این دلایل او به چندین فرضیه اشاره می‌کند از جمله این که جغد‌های شب ممکن است تمایل داشته باشند دیرتر در مهمانی‌ها و بار‌ها بیدار بمانند و بنابراین بیش‌تر سیگار کشیده و بیش‌تر مشروبات الکلی می‌نوشند. هم چنین ممکن است در یک رابطه معکوس این عادات بد از ظرفیت بالقوه تغییر کرونوتایپ فرد برخوردار باشند یا ژن‌هایی وجود داشته باشند که بر کرونوتایپ و بر مصرف الکل و سیگار تاثیر می‌گذارند.

 

"ماریا آنجلس بونماتی" در این باره اشاره می‌کند که پیش‌تر نیز نتایج چندین مطالعه صورت گرفته نشان داده بود که افراد با کرونوتایپ عصرگاهی به طور متوسط بیش از افراد با کرونوتایپ صبحگاهی مشروبات الکلی مصرف کرده و به استعمال دخانیات مبادرت می‌ورزند.

 

او به مقاله‌ای منتشر شده در سال ۲۰۱۰ میلادی اشاره می‌کند که نویسندگان آن این استدلال را مطرح کردند که کرونوتایپ عصرگاهی لزوما به طور مستقیم منجر به بروز عدم تعادل ذهنی بیش‌تر نمی‌شود بلکه صرفا آن دسته از افراد کرونوتایپ عصرگاهی که سیگار کشیده و مشروب می‌نوشند نمرات پایین تری را در زمینه بهزیستی روانی کسب می‌کنند.

 

به گفته نویسندگان آن مقاله جت لگ اجتماعی مکرر در افراد با کرونوتایپ عصرگاهی (که مجبور به رعایت برنامه‌های صبحگاهی در طول هفته هستند) باعث ایجاد استرس شده و برخی از آنان تلاش می‌کنند این موضوع را با استعمال دخایات جبران کنند. بنابراین، سیگار می‌تواند راهی برای مقابله با استرس اجتماعی باشد مشابه مصرف بیشتر محرک‌های دیگر مانند مشروبات الکلی یا نوشیدنی‌های کافئین دار.

 

از دید بونماتی مطالعه فنلاندی صورت گرفته شواهد پیشین که نشان دهنده افزایش مرگ و میر ناشی از کرونوتایپ شبانه به خودی خود بود را نقض می‌کند. با این وجود، او اشاره می‌کند که مطالعه فنلاندی بر روی جمعیت فنلاند صورت گرفته که ویژگی‌های جغرافیایی و فرهنگی خاص خود را دارد. او اشاره می‌کند این ویژگی‌ها در هر نقطه از جهان متفاوت هستند و می‌توانند بر فیزیولوژی مان تاثیرگذار باشند. بنابراین، از دید او این تصمیمی جسورانه خواهد بود که بخواهیم با قطعیت بگوییم علاوه بر عادات بد ذکر شده هیچ خطر دیگری برای افراد با کرونوتایپ عصرگاهی وجود ندارد.

 

او می‌گوید: "ما باید به تحقیق و مطالعه سایر جنبه‌های مرتبط ادامه دهیم تا زمانی که شواهد قطعی تری در اختیار داشته باشیم".

 

ماریا خوزه مارتینز مادرید خاطرنشان می‌سازد که گاهی اوقات افراد با کرونوتایپ عصرگاهی احساس می‌کنند که از سوی جامعه مورد سوء تفاهم و قضاوت قرار می‌گیرند وضعیتی از آسیب پذیری که می‌تواند مصرف دخانیات و مشروبات الکلی توسط آنان را افزایش دهد. اگر ارتباط مستقیم و انحصاری بین کرونوتایپ و افزایش عوارض یا مرگ و میر وجود نداشته باشد مطالعه بیش‌تر در مورد این که چرا این افراد با کرونوتایپ عصرگاهی عادت‌های بدتری پیدا می‌کنند جالب خواهد بود.

 

او می‌افزاید:"در واقع، ما می‌توانیم مواردی را در نظر بگیریم مانند آن که یک جامعه منحصرا برای ساعات صبح ساخته شده یا آن که شب زنده دار بودن را به عنوان یک انتخاب می‌پذیرد و برسمیت می‌شناسد".

 

از دید او در یک موقعیت ایده آل ترجیحات زمانی هر فرد باید تا حد امکان در نظر گرفته شود تا شیفت‌های کاری متفاوت ایجاد شود تا امنیت شغلی بیش تر، رضایت شخصی بیش‌تر و در نتیجه بهره وری بالاتر حاصل شود.

 

*کرونوتایپ حالت طبیعی بدن شما برای بیدار بودن یا خوابیدن در زمان‌های خاص است. کرونوتایپ شما ارتباط نزدیکی با ریتم شبانه روزی بدن شما دارد که چرخه خواب و بیداری بدن و تولید ملاتونین را کنترل می‌کند. ریتم شبانه روزی ما عمدتا تحت تاثیر قرار گرفتن در معرض نور است و با خورشید تمایل به طلوع و غروب دارد.

 

* به خواب رفتن و بیدار شدن در ساعات بسیار متفاوت در طول هفته در مقایسه با آخر هفته به "جت لگ اجتماعی" معروف است.