فرارو: اگر در شبکههای اجتماعی، سری به پروفایلهای پژوهشگران محیطزیست و تغییرات اقلیمی بزنید، هراس را در تک به تک آنها مشاهده میکنید: سال ۲۰۲۳ میلادی شاهد شکسته شدن رکوردهاست و در برخی موارد، مانند افزایش دمای سطح آب اقیانوسها، این رکوردها خارج از پیشبینیهای پیشین است. یعنی اقیانوس بدتر از بدبینانهترین پیشبینیهای اقلیمی گرمتر شده است.
همزمان دولت فدرال آمریکا رسما خبر ورود بحرانانگیز ال نینو را به زندگی ما تایید کرد. غلظت دیاکسید کربن و متان در اتمسفر زمین بهواسطه فعالیتهای صنعتی و سبک زندگی آدمی بیشتر از همیشه شده است. سیاستمداران، چه آنهایی که فروپاشی اقلیمی را باور میکنند چه آنهایی که آن را انکار میکنند، چه در تهران و چه در واشنگتن این روزها شاهد نشانههای آشکار تغییر سریع اقلیمهای زمین هستند.
واشنگتن، شاهد ساعتها آلودگی هوای نارنجی رنگ، شبیه به سیاره مریخ بود. علت، جنگلسوزیها و آتش در منابع طبیعی کانادا که دود آن پس از آمریکا، حالا به اروپا رسیده است. آتشسوزیهایی که تابستان نرسیده، از میانگین مقدار زمینهای سوخته سالیانه گذر کردهاند و همچنین معادل آنچه در سال گذشته آتشسوزیهای کانادا گازهای گلخانهای به جو زمین فرستاد، همین الان گاز گلخانهای روانه اتمسفر زمین کردهاند.
در تهران، هنوز بهار تمام نشده، محلههای مختلف شهر شاهد قطع آب هستند و وضعیت آب در دیگر نقاط ایران هم خوب نیست.
قهوه تلخ: غلظت دیاکسید کربن، ۵۱ درصد بیشتر از قرن هجدهم!
«دیاکسید کربن تکانی به زمین داده است!» این شروع یک توییت بخش تغییرات اقلیمی سازمان ناسا است و در ادامه میگوید: آیا میدانستید در حدود ۴۰۰ ذره در هر یک میلیون ذره کافئین در قهوه وجود دارد؟ همینالان در اتمسفر زمین بیش از ۴۰۰ ذره در هر میلیون، گازهای گلخانهای داریم. اگر هجوم کافئین پس از نوشیدن قهوه را در خود شاهد هستید، شما تازه تاثیرهای ۴۰۰ ذره را تجربه کردهاید.
همانطور که این توییت ناسا میگوید، «مقدار کمی از یک ماده قدرتمند میتواند تاثیرهایی بزرگ بگذارد». ناسا ابتدا غلظت دیاکسید کربن در ماه ٰژوئن را ۴۲۳ اعلام کرد، اما در گذر چند روز، شاهد ۴۲۴ ذره در هر میلیون بود. این بهمعنای افزایش ۳ ذره تنها در گذر ماه مه ۲۰۲۳ میلادی است. هماکنون نزدیک به ۵۱ درصد دیاکسید کربن در اتمسفر زمین در مقایسه با عصر صنعتی شدن در قرن هجدهم میلیادی شاهد هستیم.
در واقعیت، با توجه به جایگاه زمین در منظومه شمسی همچنین در مقایسه با جایگاه منظومه شمسی در کهکشان راه شیری، دمای میانگین زمین میبایست چهار دهم درجه خنکتر از قرنهای اخیر میشد، اما هماکنون بیش از ۱.۱ درجه سانتیگراد گرمتر است.
ناسا میگوید: آلودگی دیاکسید کربن با سوزاندن سوختهای فسیلی برای حملونقل یا تولید الکتریسته، با تولید سیمان، جنگلزدایی، کشاورزی و بسیاری دیگر اقدامات آدمی تولید میشود. مانند دیگر گازهای گلخانهای، دیاکسید کربن، بازتاب انرژی خورشید بر سطح زمین را در اتمسفر به دام میاندازد، انرژیای که در غیر اینصورت میتوانست به فضا بگریزد و بدینشکل، بر رویدادهای شدید آبوهوایی تاثیر میگذارد و موجهای گرما، خشکسالی، جنگلسوزی، شیوههای بارش و سیلابها را قویتر میکند.
به گفته ناسا نخستین تاثیر افزایش دیاکسید کربن در اتمسفر زمین را در اقیانوسها میتوان دید.
ال نینو: معزل آب، موجهای گرما و سیلابهای پیش رو
اداره ملی اقیانوسی و جوی دولت فدرال آمریکا (NOAA یا نوا) رسماً خبر ورود شرایط ال نینو را برای ماههای پیش رو در ۲۰۲۳ و همچنین ۲۰۲۴ میلادی تایید کرد. کمی پیش از اعلام این خبر، پژوهشگران اعلام کردند دمای آب سطح اقیانوسهای جهان از هر زمانی در گذر دورانی که با ماهوارهها شرایط آبوهوایی اقیانوسها را ثبت میکنیم، گرمتر شدهاند.
یا آنگونه که یک پژوهشگر در توییتر نوشت: «اقیانوس اطلس شمالی با چنان سرعتی گرمتر میشود که به معنای واقعی کلمه، از نمودار خارج شده است. توجه کنید. این فراتر از رکوردشکنی است».
آب اقیانوسهای زمین، بیشترین مقدار گازهای گلخانهای تولید بشر را تاکنون جذب خود کردهاند. جذب گازهایی مانند دیاکسید کربن در آب، بهمعنای تغییر شرایط آب بهسمت اسیدیتر شدن است. آب اسیدیتر، یعنی موجودات دریایی یا بایستی بهسرعت خود را تغییر دهند یا با خطر مرگ روبهرو شوند. جنگلهای مرجانی، از جمله جنگلهای خلیج فارس و دریای عمان، در خط مقدم نابودی در شرایط آب گرمتر اقیانوسها و دریاها قرار میگیرند.
امسال، امارات متحده عربی میزان اجلاس جهانی برای مواجه با تغییرات اقلیمی است. دولتهای جهان برای سومین دهه به گفتگو در موضوع کاهش تولید گازهای گلخانهای ادامه میدهند بدون آنکه تغییری اساسی روی داده باشد. در واقعیت، بیشتر از همیشه، گازهای گلخانهای به جو زمین میفرستیم.
نمای آنچه در پیش است میتوان امروز دید: از شرق تا غرب ایران، معزل کمبود آب جدیتر میشود. دورههای بیباران طولانیتر میشوند و حجم باران چند ماه در گذر چند ساعت بر زمین میبارد و به سیلابهایی مهلک منجر میشود. کشاورزی در این میانه با کاهش تولید مواجه خواهد شد و احتمال آتشسوزی در منابع طبیعی بیشتر میشود.
راهی طولانی باقی است تا تولید گازهای گلخانهای را کمتر و شیوههای علمی برای جذب آن از اتمسفر پیدا شود. در این میانه، سیاستمداران جهان یکی پس از دیگری، شاهد زندگی در فروپاشی اقلیمی در خانههای خود هستند. زندگی در زمین متفاوت از قبل شده است و سیاستمداران، به نمایندگی از مردم خود، باید تصمیم درست را بگیرند تا در سالهای پیش رو، شرایط زندگی در مسیر بهبود قرار بگیرد.