قاسم محبعلی، مدیرکل سابق وزارت امور خارجه طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان آمریکا بدون مذاکره به «برجام» بازمی‌گردد، در آرمان ملی نوشت: به نظر نمی‌رسد بازگشت آمریکا به برجام دفعتا صورت بگیرد؛ بلکه از قبل هم قابل پیش‌بینی بود که این بازگشت موکول خواهد شد به اینکه از طریق دیپلماسی، مذاکراتی صورت بگیرد و دو طرف ایران و آمریکا، اقداماتی را که پیشتر انجام داده‌اند درارتباط با کاهش تعهدات و خروج از برجام، یا در زمان تعریف‌شده یا به‌تدریج برگردانند و بعد از این مرحله آمریکا به برجام بازگشته باشد و ایران هم به نقطه‌ای رسیده باشد که تعهدات خود را انجام داده باشد.
اینکه ایران اعلام می‌کند آمریکا به برجام بازگردد، چنین اتفاقی نمی‌افتد و به نظر می‌رسد مذاکراتی را لازم داشته باشد و بعید است آمریکا بدون مذاکره به برجام بازگردد. یک معاهده نیست، یک برنامه بود که طی آن، در صورت انجام آنچه شورای امنیت انتظار داشت، تحریم‌ها برداشته شود. آن‌ها مدعی هستند که ایران برخی از تعهدات خود را نادیده گرفته و آمریکا هم از برجام خارج شده است. برای بازگشت آمریکا به برجام ایران نیازی به مذاکره ندارد. نقطه حساس اینجاست که برجام دو سال پایانی خود را طی می‌کند و در سال ۲۰۲۳ به پایان می‌رسد، لذا اگر در این چندماه طرفین به توافق نرسند، عملا به نظر نمی‌رسد که دیگر موضوع اجرای این برجام خیلی موردنظر باشد، بلکه آینده برجام و مذاکرات برای اینکه بعد از ۲۰۲۳ برجام چه شود، در دستورکار طرفین برجام قرار خواهد گرفت.
این انتظار که آمریکا به یکباره به برجام بازگردد و تحریم‌ها برداشته شود و بعد ایران تعهدات خود را انجام دهد مثل قضیه مرغ و تخم‌مرغ است. موضع ایران از این جهت که در ارتباط با برجام هیچ مذاکره جدیدی صورت نخواهد گرفت، منطقی است و قابل دفاع. اما طرفین مدعی هستند که باید برای بعد از اتمام برجام، موضوع مورد بحث قرار بگیرد. چراکه در ۲۰۲۳ در پایان برجام، شورای امنیت باید مجددا تشکیل جلسه دهد.
