روزنامه خراسان: شاید باورتان نشود اما تنها سه روز پس از صحبت های عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی ایران درخصوص توافق ایران و عراق برای آزاد شدن صادرات سیب زمینی کشورمان، کامیون های حامل بار سیب زمینی به سمت مرز عراق روانه شدند و آن قدر تعداد کامیون ها زیاد بود که یک روز مانده به صادرات اعلام شد از فرستادن کامیون های با بار سیب زمینی به مرز خودداری کنید تا بلایی که سر گوجه فرنگی ها آمد، سر سیب زمینی ها نیاید.

به گفته عضو اتاق مشترک ایران و عراق تا روز گذشته بیش از 1100 کامیون سیب زمینی وارد مرز پرویزخان شدنددر حالی که ظرفیت پذیرش طرف عراقی روزانه فقط 70 کامیون است. در این گزارش کوتاه به این ضعف مدیریت صادراتی پرداخته ایم که در کشورمان بارها شاهدش بوده ایم.

ماجرای گوجه های فاسد

تا چندی قبل صادرات گوجه فرنگی به عراق ممنوع بود اما از اواخر مهر صادرات آن آزاد شد و سیل‌ کامیون‌های صادراتی گوجه به سمت مرزهای عراق به راه افتاد، به‌گونه‌ای که در استان کرمانشاه انبوهی از کامیون‌های حامل گوجه فرنگی به سمت مرز پرویزخان به عنوان مرز اصلی صادرات محصولات کشاورزی به عراق، حرکت کردند.

ورود این مقدار گوجه فرنگی به مرزهای عراق، عرضه را بسیار بیشتر از تقاضا کرد و از آن جا که نیاز بازار عراق مشخص و محدود است، بقیه گوجه فرنگی‌ها از مرز برگشت خورد.

با توجه به این که هوا هنوز چندان خنک نشده بود و گوجه نیز یک محصول کشاورزی زودفساد است، بخش زیادی از این گوجه‌ها با زیان فراوان از دست رفت، در حالی که در همان روزها که البته هنوز هم ادامه دارد قیمت گوجه فرنگی به دلیل کمبود در بازار داخل کشور بسیار بالا رفت و حتی تا کیلویی 15 هزار تومان هم رسید، در صورتی که با مدیریت می توانستیم در کنار صادرات، بازار داخلی را هم از دست ندهیم و هزار تن گوجه را هم به نابودی نکشانیم.

موضوع تکراری

پیش از این هم شاهد تعداد زیادی از کامیون های حامل سیب درختی در مرز های شمال غربی کشور بودیم که به دلیل فاسد شدن کنار جاده ها رها می شدند ،اتفاقی که برای پیاز هم در سال های مختلف تکرار شده.جالب آن که این تجربه برای تمام این محصولات در سال های مختلف در حال تکرار شدن است و انگار کسی حاضر به برنامه ریزی برای حل این معضل نیست ومتاسفانه بیش از همه کشاورزان دچار ضرر و زیان می شوند.

دلیل سوء مدیریت و بی برنامگی در صادرات

جدای از بحث نوسان ارزی که صادرات را توجیه پذیر و سود آور می کند یکی از مهم ترین دلایل این اتفاق ارزان بودن محصول در بازار داخل به علت نبود آمایش سرزمینی است که در برخی سال ها یک محصول بیشتر از تقاضا در کشور وجود دارد و در برخی سال ها کمتر.

با این حال اکنون در موضوع صادرات سیب زمینی به گفته یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران و عراق حق العمل کاران هم مقصرند، آن ها برای سود بیشتر خود، کشاورزان را تشویق می کنند تا محموله‌های صادراتی خود را هر چه زودتر به مرز ارسال کنند. البته در این میان نباید از سوء مدیریتی که در زمینه صادرات وجود دارد غافل شد.

متاسفانه هنوز در بسیاری از موارد صادرات در کشور به صورت سنتی و به شکل مقطعی و محدود توسط برخی تجار انجام می‌شود، درحالی‌که بازارهای بزرگ مثل روسیه و اروپا دیگر به تجارت کوچک و محدود مواد غذایی روی خوش‌نشان نمی‌دهند. آن‌ها خواستار تجارت پایدار و قراردادهای طولانی‌مدت هستند.