هر چند در اوایل اجباری شدن بنابر گزارش ها حدود 80 درصد از ماسک استفاده می کردند اما رفته رفته مردم یا خسته شدند یا اجباری برای ماسک زدن نمی دیدند که ماسک ها کنار گذاشته شد و حالا میزان استفاده کننده های ماسک به مراتب از کسانی که ماسک نمی زنند کمتر شده است.

 

نمونه اش را در حمل و نقل عمومی کشور، در بیشتر اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و واگن‌های مترو می‌توان دید که کسانی بی‌ترس از واکنش‌های قهری، سوار می‌شوند، به‌راحتی از گیت‌های ورودی عبور می‌کنند و از جلوی چشم راننده و مامور ایستگاه می‌گذرند و در مسیر قرار می‌گیرند.

 

نمونه بدترش هم در برخی مراکز تجاری و تفریحی است که افراد بدون ماسک و بی‌پروا در آن‌ها تردد می‌کنند و مانعی برایشان وجود ندارد و در آن بین ویروس کرونا چرخ می‌خورد و این جا و آن جا لانه گزینی می‌کند.

 

این افراد بی ملاحظه و بی خیال که به دلایل واهی ماسک نمی‌زنند، نه تنها هزینه‌های زیادی را بر دوش وزارت بهداشت و بیت المال می‌گذارند بلکه باعث جان باختن بسیاری از هموطنان مان می‌شوند که این آمار‌ها از ابتلای چند هزار نفری و جان باختن حدود ۲۰۰ نفر در روز خبر می‌دهد.

 

 

با این حال به تازگی قرار است با خاطیانی که به فکر سلامت خود و مردم نیستند برخورد شود. ما هم امروز در این گزارش سعی داریم جدا از بررسی مکانیزم جریمه در ایران و جهان از مجازات دیگر کشورها برای افرادی که ماسک نمی زنند بنویسیم.

 

 

اولین سوالی که بعد از تصویب جریمه ناقضان ماسک زدن به ذهن خطور می کند این است که چگونه قرار است افراد جریمه شوند. معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در این خصوص گفته: «افرادی که در خیابان ماسک نمی‌زنند با روش‌های نیروی انتظامی شناسایی و جریمه می‌شوند. برای مثال می‌توان با عکس گرفتن توسط دوربین‌ها، افراد را شناسایی کرد و هویت این افراد، شناسایی و برای آن‌ها پیام جریمه ارسال خواهد شد.

 

صاحبان مشاغل و راننده تاکسی ها هم توسط نیروهای انتظامی و نیروهای بهداشتی جریمه می شوند.»با توجه به این گفته این مقام وزارت بهداشت این سوال پیش می آید که در دیگر کشورها چگونه خاطیان را جریمه می کنند.

 

 

مکانیزم جریمه در دیگر کشورها هم معمولا با نظارت میدانی توسط پلیس و نیروهای بهداشتی که دولت ها در این زمینه دارند، صورت می گیرد. دویچه وله در گزارشی درباره چگونگی جریمه افرادی که در آلمان ماسک نمی زنند نوشته: «در آلمان پلیس و ماموران بهداشت در اماکن شلوغ و متروها حضور دارند و افرادی را که ماسک نمی زنند بر اساس کد شناسایی (شبیه کد ملی خودمان) هر فرد جریمه می کنند و در صورت تکرار در مرحله بعد این جریمه دو برابر می شود.» در ضمن نپرداختن جریمه باعث می شود که به دلیل اتصال شبکه ای که در زیر ساخت های این کشور وجود دارد شهروند خاطی از استفاده از امکانات شهری منع شود.

 

با نگاهی به تجربه کشور‌های جهان می‌بینیم که از اوایل تیرماه بسیاری از کشورها روش‌های متفاوتی برای مجازات کسانی که به ماسک زدن اهمیتی نمی‌دهند، در نظر گرفته اند. پیش از این هم درباره مقدار جریمه و نحوه مقابله با ماسک نزن‌ها در برخی کشور‌ها نوشته بودیم که به مرور آن می پردازیم.

 

آلمان - جریمه کارفرما: در بیشتر ایالت‌های آلمان همه افراد بالای ۶ سال باید ماسک محافظتی بزنند و دهان و بینی شان را بپوشانند. برای مثال ایالت بایرن برای کسانی که چندین بار از این تدابیر تخطی کنند و در مراکز عمومی مانند مغازه‌ها از ماسک استفاده نکنند، جریمه نقدی ۱۵۰ یورویی و برای تکرار این کار تا ۳۰۰ یورو تعیین کرده است. این ایالت، مراکزی را که برای کارگران خود ماسک تهیه نکنند نیز تا ۵۰۰۰ یورو جریمه می‌کند.

 

هند - ۵ هزار روپیه: میزان جریمه استفاده نکردن از ماسک در برخی ایالت‌ها صد روپیه، در برخی ۵۰۰ و در تعدادی از مناطق دو هزار تا پنج هزار روپیه تعیین شده است. هر روپیه حدود ۲۵۰تومان است.

 

پاکستان - زندان و جریمه: مقامات پاکستان اعلام کردند شهروندان این کشور اگر هنگام تردد در خیابان و اماکن عمومی از ماسک استفاده نکنند، بر اساس نظر قاضی جریمه یا حتی زندانی می‌شوند.

 

ترکیه - ۲ ماه تا یک سال زندان: در پی تصمیم‌گیری استانداری‌ها و فرمانداری‌های شهر‌های بزرگ ترکیه، به منظور کاستن از شیوع ویروس کرونا، مردم ۴۲ استان از ۸۱ استان ترکیه به زدن ماسک در معابر و اماکن عمومی ملزم شده‌اند. جریمه ماسک نزدن از دو ماه تا یک سال حبس و بدل آن از ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ لیره ترک جریمه مالی به تشخیص قاضی پرونده تعیین شده است.

 

کویت - ۳ ماه زندان: وزارت بهداشت کویت ٢٧ اردیبهشت ماه طی بخشنامه‌ای اعلام کرد: هر یک از افراد در صورت استفاده نکردن از ماسک یا نپوشاندن دهان و بینی با هر وسیله دیگری، به سه ماه زندان یا پنج هزاردینار جریمه خواهند شد.

 

قطر - ۳ سال حبس:طبق مقررات و محدودیت‌های اجتماعی قطر افرادی که در اماکن عمومی از ماسک استفاده نکنند، با مجازات تا سه سال حبس روبه رو خواهند شد. علاوه بر حبس برای متخلفان مجازات مالی ۲۰۰ هزار ریالی (۵۵ هزار دلار) در نظر گرفته شده است.

 

به جز آن چه نوشتیم در کشور‌هایی مانند فرانسه: 135 یورو، ایتالیا: 206 یورو، استرالیا: تا سقف 50 هزار دلار، امارات 10 هزار درهم و همچنین برخی ایالت‌های آمریکا هم جریمه‌های سنگینی در نظر گرفته شده است.

 

 

قطعا مجبور کردن برخی از مردم که با هیچ ادله‌ای قانع نشده اند از ماسک استفاده کنند تا جان خودشان و دیگران را نجات دهند، کار سختی است.

 

با این حال برخی کشورها با توجه به هزینه های بالای مداوای بیماران کرونایی با در اختیار قرار دادن ماسک های رایگان و ارزان قیمت و همچنین ملزم کردن کارفرماها برای در اختیار قرار دادن ماسک به کارمندان شان زمینه را برای بهانه هایی چون در دسترس نبودن ماسک منتفی کرده اند.

 

در ضمن این نکته را هم باید در نظر گرفت که باید راه های اخاذی به بهانه جریمه ماسک نزدن مسدود شود و از مقابله با اخاذانی که ممکن است از این طریق به اخاذی اقدام کنند نیز نباید غافل شد. این موضوع مهم است که هرچند مجازات قانون گریزان و ماسک نزن‌ها در این شرایط قرمز کرونایی نیاز است، اما در صورت بد اجرا شدن می‌تواند لطمات زیادی از جمله نارضایتی‌های بیشتر را به همراه داشته باشد و باید مراقب بود که برای درست کردن ابرو، چشمش را کور نکنیم.

 

 

اما با آن که اعمال قانون و جریمه کردن شهروندان خاطی که پروتکل های بهداشتی را رعایت نمی کنند، می تواند تاثیری بر کاهش شیوع کرونا داشته باشد، اما فرهنگ سازی و آموزش مناسب به شهروندان تاثیری به مراتب بیشتر و ماندگارتر در اصلاح رفتارهای شهروندی دارد.

 

موضوعی که بسیار مورد بی مهری و کم توجهی دستگاه‌های مختلف قرار گرفته و آموزش های شهروندی، در زمره کم اولویت‌ترین برنامه‌های دستگاه‌ها قرار دارد. با این حال شایسته است در کنار جریمه ای که در نظر گرفته شده پس از این شاهد استفاده صحیح از ماسک توسط مسئولان در جامعه و تلویزیون باشیم نه این که مردم فکر کنند که رعایت پروتکل ها فقط برای آن ها دیده شده و مسئولان هم در کنار مردم در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی مانند ماسک زدن باید کوشا باشند و احساس مسئولیت کنند تا بتوان به اصلاح رفتارهای غلط شهروندی در جامعه امیدوار بود.