واضح است که ریشه این پدیده را باید در افزایش نرخ تورم، افت ارزش پول ملی و بازدهی اندک سایر بازارها در برابر طلا دانست. به جز امسال که بورس با اختلاف، بیشترین بازدهی را داشته است، طلا به مدد افزایش نرخ ارز و همزمان، افزایش قیمت جهانی طلا، عرصه ای جذاب برای تبدیل دارایی بوده است.

 

در هر اقتصادی که دچار تورم و افت ارزش پول ملی می شود، روند تبدیل پول به دارایی شدت می گیرد، پول‌های کلان به ملک تبدیل می شود و پول های خرد به طلا و ارز. در این میان طلا همواره جایگاه خاصی در ذخیره سازی دارایی مردم داشته است، چرا که برخلاف نگهداری و خرید و فروش ارز که بعضا جنبه غیرقانونی و قاچاق به خود می گیرد، نگهداری طلا و سکه هیچ گاه ممنوعیت قانونی ندارد.

 

طبیعتا بخشی از این میزان طلا مربوط به زیورآلات بانوان است ولی بخش قابل توجهی از این مبلغ را باید در قالب نگهداری دارایی به جای پول نقد قلمداد کرد. براساس قیمت روز یک میلیون و 60 هزار تومان برای هر گرم طلا، در مجموع ارزش طلاهای خانگی مردم به بیش از 300 هزار میلیارد تومان می رسد. به عبارتی دیگر 300 هزار میلیارد تومان طلا در منازل مردم قرار دارد که می توان از جنبه‌های مختلف به آن نگاه کرد.

 

جنبه منفی آن همین است که مردم پولی را که می توانستند از طریق سرمایه گذاری در بانک و بورس به اقتصاد و رونق تولید و ایجاد اشتغال تزریق کنند، در کنج خانه خود محبوس کرده اند، اما از جنبه ای دیگر، چنین حجمی از طلای خانگی را می توان فرصتی برای تبدیل این دارایی راکد به دارایی مولد دانست.

 

واضح است که شرط معکوس شدن روند تبدیل دارایی از پول به طلا، ثبات نسبی ارزش پول ملی، رونق تولید و شکل گیری ابزارهای مناسب سرمایه گذاری است. چنان که در چند ماه اخیر، بورس توانسته به عنوان یک ابزار مناسب سرمایه گذاری، نقدینگی قابل ملاحظه ای را جذب کند. همچنین روز گذشته، رئیس سازمان بورس، آمار ورود نقدینگی به بورس از ابتدای سال را 110 هزار میلیارد تومان اعلام کرد. (هرچند باید توجه داشت که جذب سرمایه به بورس به لطف جهش غیرمنطقی و حبابی ارزش سهام، خطری است که نباید از کنار آن به سادگی گذشت).

 

با این حال تا زمانی که اقتصاد کشور به ثبات نسبی نرسد، می توان از جنبه ای دیگر به همین میزان دارایی محبوس شده در منازل نگریست. در این میان مسئله مهم، شکل‌دهی به ابزارهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلاست. در بسیاری از کشورها، سرمایه گذاری نه در خود طلای فیزیکی که در اوراق مبتنی بر طلا شکل می گیرد.

 

اگرچه در سال های اخیر با راه اندازی معاملات آتی سکه در این زمینه گام های خوبی برداشته شد اما هر زمان که قیمت طلا و سکه افزایش یافت، بازار آتی سکه که پیش نگر این افزایش قیمت بود، قربانی شد. این در حالی است که توسعه بازارهای آتی مبتنی بر طلا و سکه می تواند بخشی از این حجم از طلا و سکه محبوس شده در کنج منازل را به متن اقتصاد کشور تزریق کند.