روزنامه فرهیختگان: سال 1391 بود که اولین قسمت این مجموعه جذاب از تلویزیون پخش شد، در همان فصل اول کاری کرد که مردم میخکوب تلویزیون شوند تا ببینند سرنوشت این خانواده معمولی چه خواهد شد. شاید سازندگان سریال «پایتخت» فکر نمی‌کردند با سریالی که می‌سازند، مردم را اینچنین شیفته این خانواده و زندگی‌شان کنند. پایتخت یک موضوع مهاجرت به تهران را انتخاب کرد و به خوبی توانست از پس آن بربیاید و با زبانی ساده اما هنرمندانه مشکلات شهرنشینی را بیان کند. اما بعد از اتمام آن، خیلی‌ها مشتاق این بودند که بدانند سرنوشت این خانواده چه خواهد شد و همین اشتیاق مردم باعث شد پایتخت تا الان به 6 فصل برسد. در این گزارش از جزئیات پایتخت 6 و روند تولید آن خواهیم گفت و گفت‌وگویی هم با الهام غفوری تهیه‌کننده این سریال داشتیم.
چرا مردم پایتخت را دوست دارند؟
شاید یک دلیل دوست‌داشتنی شدن سریال پایتخت این باشد که این سریال در همه موارد سعی می‌کند اخلاق را رعایت کند، همین رعایت اخلاق و احترام به خانواده و بزرگ‌ترها، دلیل جذابیت آن است. سیروس مقدم، کارگردان پایتخت در نوشتاری درباره این موضوع می‌گوید: «من سعی کرده ام موضوع خانواده و اخلاق را در همه سریال هایم رعایت کنم. دلیل آن هم تربیت خانوادگی ماست. ما سر سفره پدرومادر بزرگ شده و ادب را یاد گرفته ایم. اینکه به بزرگ تر، اطرافیان و جامعه احترام بگذاریم تا از آنها هم احترام ببینیم. خودم هم همیشه در زندگی سعی کرده ام سلامت نفس را رعایت کنم تا اگر در سریال هایم به آن اشاره کردم، نگویند بهتر است خودت اول رعایت کنی.»
مساله دیگر که باعث می‌شود مردم آن را دوست داشته باشند این است که انگار خودشان و زندگی‌شان را در این سریال می‌بینند. مقدم درباره این موضوع می‌گوید: «پایتخت برگرفته از زندگی روزمره و رویدادهای معمولی و واقعی در دل جامعه است. خانواده‌ای ایرانی و مسلمان که شبیه بسیاری از خانواده‌های جامعه‌مان انتخاب شده و زندگی می‌کنند. در «پایتخت» موضوعاتی به فیلمنامه تبدیل می‌شوند که بسیار شبیه زندگی واقعی مردمان اطراف‌مان هستند که با حساسیت و وسواس نویسندگان در خلق لحظات کمیک ناب و شخصیت‌های باورپذیر و قابل همذات‌پنداری، پدیدار شده‌اند.
ساده‌زیستی، احترام به بزرگ‌ترها و به همدیگر، اتحاد و همدلی بین اعضای خانواده حتی در شرایط سخت و مهلک، صداقت در رفتار و گفتار، اعتقاد به حلال و حرام و روزی حلال، خداترسی، تعصب و غیرت و مردانگی مردان خانواده و عقل و درایت و دوراندیشی زنان خانواده و... همگی دست به دست هم داده‌اند تا «پایتخت» را با سلیقه مخاطب عجین و همراه کند. از سوی دیگر، با استفاده درست و بجا از گویش و لهجه اقوام و محترم شمردن خرده‌فرهنگ‌ها و تکیه به آداب و رسوم بومی و محلی و احیای فرهنگ یک منطقه، گویی دنیای جدیدی برای مخاطب گشوده می‌شود و با رنگ و بویی تازه، فارغ از فضاهای سرد و بی‌جان آپارتمان‌ها و ازدحام و خشونت شهری و عوارض مدرنیته، طبیعت زیبای شمال را به نمایش می‌گذارد و چشم‌نوازی می‌کند. تکیه به موسیقی اقوام و معرفی آواهای محلی و سازهای بومی که مهجور مانده‌اند نیز دیگر علت حال خوب مخاطبان از دیدن «پایتخت» است. سبک زندگی خانواده معمولی، لباس پوشیدن‌شان، صداقت و راحتی در گفتارشان، سر سفره دور هم نشستن‌شان و تزئینات و وسایل ساده ولی تمیز و خوش‌رنگ و لعاب‌شان نیز مخاطب را به این فکر وامی‌دارد که چقدر این خانواده آشنا و ملموس به نظر می‌رسند. گویی دارند همسایه بغلی‌شان یا همکارشان یا... را می‌بینند.»
حاشیه‌های فصل پنجم
شاید یکی از حاشیه‌برانگیزترین فصل‌های پایتخت، فصل پنجم آن باشد که در مورد داعش ساخته شد و به خوبی توانست با مخاطب ارتباط برقرار کند اما خب حاشیه‌هایی هم برای سازندگان در پی داشت. این فصل از سریال با کمک سازمان اوج ساخته شد و همین امر باعث شد عده‌ای به دنبال حاشیه‌سازی باشند. مقدم در پاسخ به این حاشیه‌ها و اینکه عده‌ای می‌گفتند طرح مسائل جنگی در سریال نوروزی نباید باشد، گفت: «در همه قسمت‌ها و فصل‌های «پایتخت»، داستان به‌گونه‌ای طراحی شده که این خانواده را در شرایط بحرانی خاصی قرار می‌دهد و آنها را محک می‌زدند تا به توانایی‌ها و نقطه‌ضعف‌هایشان پی ببرد؛
به‌عنوان مثال در «پایتخت ۳» وقتی بحث کشتی و بحران «نقی» پیش می‌آید، خانواده نیز دچار چالش می‌شود، اما در کنار هم اختلاف‌ها را کنار می‌گذارند و به این نتیجه می‌رسند که تا وقتی «نقی» خودخواهی را کنار نگذارد و خودش را قوی نکند، نمی‌تواند برنده کشتی باشد. در سایر فصل‌ها نیز این شرایط بحرانی به گونه‌های مختلفی وجود داشت. در «پایتخت ۵» نیز خانواده در شرایط سخت‌تری مثل داعش و جنگ سوریه قرار گرفت. اتفاقا روابط خانوادگی و دوستی این خانواده در مواجهه با این بحران بهتر و بیشتر بیان می‌شد. خانواده در خطر بود و ما می‌دیدیم اعضای خانواده که پیش از آن مدام با هم کل‌کل داشتند، چطور در این شرایط بحرانی و برای حفظ کیان خانواده با هم همدرد شدند و جان‌شان را برای هم دادند. بهتر از این چطور می‌توان یک خانواده را در شرایط سخت ارزیابی کرد و به تصویر کشید؟»
شرایط ساخت فصل ششم
بعد از تمام‌شدن فصل پنجم، خیلی‌ها منتظر بودند، ببینند درنهایت بعد از بازگشت از سوریه چه اتفاقی برای این خانواده می‌افتد، برای همین دنبال این بودند که آیا قرار است فصل ششمی در کار باشد یا نه؟ اما سیروس مقدم سه شرط را برای ساخت پایتخت 6 عنوان کرد و گفت: «اگر سه شرط برآورده شود؛ حتما. شرط اول اینکه آیا مردم تمایلی به دیدن ادامه «پایتخت» دارند؟ و آیا مردم دوست دارند باز هم از خانواده «پایتخت» حرف‌های جدیدی بشنوند؟ شرط دوم اینکه آیا مدیران فرهنگی، مدیران سازمان و مدیران تربیتی و آموزشی ما اعتقادی به برآورده کردن این نیاز مردم دارند که بخواهند روی آن سرمایه‌گذاری کنند؟ و شرط سوم که مهم‌ترین است، آیا نویسندگان «پایتخت» حرف جدیدی برای گفتن دارند؟ چراکه به هرحال توقعات مردم از «پایتخت» به مراتب بالاتر رفته و اگر قرار است به ورطه تکرار بیفتیم، ترجیح می‌دهیم ادامه ندهیم و مردم خاطرات خوشی از همین پنج‌گانه «پایتخت» داشته باشند.»
اما تقریبا چند ماه بعد از صحبت‌های سیروس مقدم قرار بر این شد تا سریال ساخته شود و حتی می‌خواستند برای عید نوروز 98 فیلم سینمایی جدیدی را هم بسازند، اما با فوت خشایار الوند، نویسنده این سریال همه‌چیز به هم ریخت و گروه نتوانست برای فیلم سینمایی که می‌خواستند شروع کنند کاری انجام بدهند برای همین همه تمرکز را برای سریال جمع کردند تا بتوانند آن را به نوروز 99 برسانند.
در پایتخت 6 قرار است چه ببینیم؟
خیلی‌ها در مورد این صحبت کردند که فضای «پایتخت 6» قرار است چه چیزی باشد. اما وقتی اولین عکس از محسن تنابنده بیرون آمد، همه حرف‌ها و حدیث‌ها برای موضوع این سریال به باد رفت. عکسی که نشان می‌داد او قرار است نقش یک شخصیت سیاسی را در این قسمت داشته باشد. مقدم درباره موضوعاتی که در این قسمت به آن پرداخته‌اند، توضیح داد و گفت: «در مازندران و به‌خصوص قائمشهر و این خطه که ما در آن کار می‌کنیم فوتبال ریشه‌ای قدیمی دارد. ما ششم دی‌ماه بخش‌هایی از این سریال را در حاشیه دیدار دو تیم نساجی و پرسپولیس ضبط کردیم، تیم نساجی سال‌هاست شکل گرفته و در تمام فراز و نشیب‌ها خود را حفظ کرده و الان هم می‌بینیم تیمی بسیار خوب و گربه‌سیاه تمام تیم‌هاست.
اما در مورد نقش نقی معمولی و اینکه او قرار است چه کاری در این قسمت انجام بدهد نمی‌توانم فعلا چیزی بگویم. بگذارید سریال پخش شود تا هیجانش باقی بماند. شگفتی جدید بازگشت بهبود به قصه است که ما بهبود را زنده کردیم و اتفاقا از شاخ آفریقا پیدا می‌شود و به قصه برمی‌گردد. بهرام افشاری در فصل جدید پررنگ‌تر می‌شود و در واقع یکی از نقش‌های کلیدی سریال را برعهده دارد که محسن تنابنده به خاطر فیزیک و قد و قامتش یک کار جدید برای او خلق کرده که با کلاه پیترچکی در تست گریم دیدید و به بهانه این موقعیت، مخاطب وارد فضاهای جدیدی در قصه و روایت می‌شود که کار را بسیار دیدنی می‌کند.»
آرش عباسی و محسن تنابنده نگارش فیلمنامه این سریال را به عهده داشته‌اند و البته این را هم بدانید که این فصل هم مانند فصل پنجم، در خارج از کشور هم لوکشین داشته و صحنه‌هایی از آن در خارج فیلمبرداری شده است.
پخش سریال از اول فروردین
الهام غفوری، تهیه‌کننده این سریال که همسر سیروس مقدم هم هست از ابتدا در کنار همسرش برای ساخت این سریال قرار گرفت. با او تماس گرفتم تا بدانم تولید و فیلمبرداری تمام شده است یا نه؟ که در پاسخ گفت: «هنوز قسمت‌هایی از فیلمبرداری باقی مانده است، البته زیاد نیست ولی خب همچنان کار فیلمبرداری را انجام می‌دهیم.»
از تدوین و پخش کار می‌پرسم که می‌گوید: «قرار است سریال از همان اول فروردین شروع شود، زودتر از آن کار را شروع نمی‌کنیم و برنامه‌ریزی‌مان برای همان زمان است. تدوین را هم همزمان انجام می‌دهیم که برای پخش مشکلی پیدا نکنیم. اما می‌توانم بگویم 90 درصد کار انجام شده است.»
شایعاتی در فضای مجازی پخش شده بود که به دلیل ویروس کرونا، کار فیلمبرداری نیمه‌تمام مانده که غفوری این مساله را همان زمان پخش شایعه تکذیب کرد. از او درباره این می‌پرسم که مشکلی با وجود این بیماری برای تولید سریال نداشته‌اند که می‌گوید: «خدا را شکر مشکلی نداشتیم اما همه نکات بهداشتی که این روزها گفته می‌شود را رعایت کردیم تا بتوانیم سریال را طبق قولی که به مردم داده بودیم، برسانیم. همه هدف‌مان این بود که مردم را برای نوروز خوشحال کنیم تا کمی این تلخی‌هایی که در سال 98 وجود داشت را برایشان شیرین کنیم.»
