ایرنا: پرداخت 70 درصد هزینه های درمانی از جیب مردم موجب شده تا مردم تا زمانی که بیماری حاد یا آزاردهنده ای نداشته باشند به پزشک مراجعه نکنند و اقدام به خوددرمانی براساس تجارب خود و توصیه های دوست و آشنا کنند.

به گفته کارشناسان، فرهنگ خوددرمانی در کشور به اندازه ای رواج یافته که کمتر کسی برای بیماری های سطحی و تشخیص دلایل واقعی درد به پزشک مراجعه می کند.

این خوددرمانی از مصرف داروهای بدون نسخه تا داروهای اعتیادآور و مخدر و همچنین گیاهان دارویی را شامل می شود.

بر اساس تحقیقات انجام شده، هر ایرانی سالانه حدود 350 عدد دارو مصرف می کند که البته بخش قابل توجهی از آنها را بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه استفاده می کند.

تعداد افرادی که سالانه در اثر مصرف خودسرانه داروها از آسپرین گرفته تا ریتالین (روانگردان) و داروهای گیاهی به عوارض خطرناکی مبتلا و در بیمارستان ها بستری شده اند ، کم نیست.

پزشک بیماری که بر اثر خوردن بیش از اندازه اسفند در بیمارستان بستری شده به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: این بیمار به توصیه دوستان و آشنایان برای کاهش اضافه وزن خود اقدام به مصرف چندین کیلو اسفند طی یک ماه می کند که این مساله موجب انسداد روده او می شود.

وی ، عوارض خوددرمانی و مصرف خودسرانه گیاهان دارویی را بسیار خطرناک می داند و می افزاید: این خوددرمانی ها در اغلب موارد منجر به بروز عارضه های خطرناک و گاه جبران ناپذیری می شوند.

**خوددرمانی هایی که منجر به اعتیاد می شود

برخی افراد برای درمان بیماری هایی مانند چربی یا قند خون بالا و همچنین به خاطر افزایش وزن یا بیدار ماندن در شب امتحان نیز خودسرانه ، داروهایی را مصرف کرده و خود را گرفتار مواد اعتیادآور یا بیماری زایی کرده اند که نه تنها آنان را به هدف مورد نظرشان نرسانده بلکه منجر به بروز عارضه های خطرناکی نیز شده است.

به طور مثال پوکی استخوان از عمده ترین عوارض مصرف برخی داروهای کورتونی به منظور افزایش وزن است.

برخی افراد نیز قرص ترامادول را به خاطر خاصیت ضددرد، خودسرانه به دیگران توصیه می کنند در حالی که بررسی ها نشان می دهد اعتیاد به ماده مخدر کراک در میان برخی جوانان، ناشی از مصرف نا آگاهانه ترامادول بوده است.

بسیاری از افراد نیز که به صورت خودسرانه از انواع قرص های ضد افسردگی و خواب آور استفاده می کنند خود را در معرض عوارضی مانند نقص ادراکی، مشکلات رفتاری و احساسی، احساس آشفتگی و هیاهو، مشکل در تفکر درست و منطقی و اختلال خواب موسوم به نشانگان یا سندرم «پای بی قرار» (آر ال اس) قرار می دهند.

مصرف خودسرانه برخی داروهای گیاهی حتی می تواند از داروهای شیمیایی نیز خطرناک تر و ماندگارتر باشد به طوری که برخی گیاهان دارویی مانند سم بسیار قوی عمل می کنند.

برخی از گیاهان دارویی را باید به صورت دانه ای مصرف کرد و مصرف بیشتر از چند دانه آنها عارضه ایجاد می کند.

به طور مثال زیاده روی در مصرف این گیاهان می تواند باعث از کار افتادگی کبد و حتی مرگ فرد مصرف کننده شود.

با وجود همه این عوارض خطرناک، عده قابل توجهی از جمعیت کشور به توصیه آشنایان و تنها با تکیه بر تجارب اندک یا دانسته های اشتباه خود اقدام به طبابت در زمینه داروهای شیمیایی یا طب سنتی می کنند.

هرچند طب سنتی در فرهنگ و حتی آموزه های دینی ایران ریشه دارد اما باید توجه داشت که تاکید طب سنتی بر حفظ سلامت است و کمتر به شیوه های درمانی می پردازد.

**خوددرمانی با خودمراقبتی متفاوت است

خوددرمانی به معنای استفاده از دارو و گیاهان دارویی بدون دستور پزشکی و نسخه برای اهداف درمانی است در حالیکه خودمراقبتی به معنای افزایش توانمندی و دانش خود در حوزه سلامت و تلاش برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها است.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید: بسیاری از مردم خودمراقبتی را با خود درمانی اشتباه می گیرند.

دکتر «منان حاجی محمودی» می افزاید: خود درمانی به نوعی دخالت فرد در امور مربوط به پزشکی و سلامتی خارج از آن حوزه ای که در واقع خودش تخصص دارد، است اما خود مراقبتی به نوعی تاکید و تاییدی در راستای اطلاعات تخصصی گرفته شده از مراجع ذیصلاح است.

وی خاطرنشان می کند: خودمراقبتی به نوعی قرارگرفتن در مسیر توصیه های متخصصان است بنابراین خود مراقبتی را باید کاملا از خود درمانی تفکیک کنیم.

هرچند می توان بسیاری از بیماری های ساده را با برخی خودمراقبتی ها سریع تر درمان کرد اما در مورد مصرف خودسرانه انواع داروها و استفاده از روش های درمانی بدون تجویز پزشک باید هشدار داد تا کاربرد داروها و روش های درمانی با عوام زدگی و غفلت از آنچه که مصلحت بیمار است ، توام نشود.