بی‌شک یکی از مهم‌ترین داشته‌های بشر از دیرباز تا کنون مقوله "سلامت" بوده؛ هر چند خیلی اطلاعات دقیقی راجع به نگرش انسان‌های نخستین در مورد سلامتی و بیماری‌ها در دست نیست، ولی بر اساس همین اندک اطلاعات موجود در کتب تاریخی، بروز بیماری را به نیرو‌های ماورای طبیعی و خدایان نسبت می‌دادند و ابتلا به بیماری و یا بهبودی فرد را به ترتیب نتیجه خشم یا بخشش خدایان می‌دانستند. بر اساس منابع موجود تاریخی، پیدایش مفهوم پزشکی به پیش از ابداع خط توسط سومری‌ها نسبت داده شده که با گذشت زمان دستخوش تغییر و تحولات شده و به دوران یونان قبل از باستان می‌رسد.
بقراط برای نخستین بار با توجه به علم شیمی آن زمان، طب را از حالت خرافاتی خارج و به صورت طب مزاجی و اخلاطی (اخلاط چهارگانه مبتنی بر عناصر اربعه شامل آب، آتش، هوا و خاک موجود در آن زمان) تدوین کرد. بعد از وی، جالینوس یافته‌های قبلی طب را تکمیل‌تر و به عنوان طب یونانی معرفی کرد. درست زمانی که امپراطور ایران باستان به یونان لشگر کشی می‌کند، یکی از فتوحات و غنیمت‌ها همین کتب موجود بود که با کمک خردمندان و عالمان دربار هخامنشی آموزه‌های این طب وارد علم پزشکی وقت شده و با ظهور اسلام تمامی این گنجینه‌های به یادگار مانده توسط دانشمندانی همچون ابن سینا، زکریا رازی و سایرین، ترجمه شده و در جهت طبابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته این داشمندان برجسته خود تالیفات بی‌شماری داشته‌اند، کتاب جامع پزشکی (الحاوی) نوشته شده توسط رازی پزشک و شیمی‌دان بزرگ ایرانی بود که در این کتاب رازی به ثبت بیماری‌ها و روش‌های درمانی به کار برده در مورد آن‌ها پرداخته است. همچنین ابن‌سینا فیلسوف و پزشک بزرگ، چهره دیگر تاثیرگذار پزشکی ایران است که کتاب قانون در طب او را معروف‌ترین کتاب در تاریخ طب در نظر گرفته‌اند. این کتاب متن استاندارد تحصیل پزشکی در تمام اروپا تا عصر روشنگری بود.
در دوران رنسانس، اروپاییان تالیفات حوزه طب را که به عربی نگارش شده بود، ترجمه کرده و خود نیز دست به کار شده و مفاهیم و نظریه‌های جدیدی را تحت عنوان طب شیمیایی خلق و به متون قبلی اضافه کردند. نقطه عطف علم درست جایی است که "ایزاک نیوتن" نظریه گرانش را ارایه و مکانیک حرکتی خود را نهادینه می‌کند. یافته‌های بی‌نظیر این دانشمند در ادامه نه تنها دنیای فیزیک و علوم پزشکی را بلکه مکاتب فلسفی، هنری و ادبی را نیز مرهون تفکر نیوتونی می‌کند تا جایی که لویی پاستور بر اساس همین رهیافت برای نخستین بار بیماری‌ها را به موجودات میکروارگانیسمی و بطور عمده میکروب‌ها نسبت می‌دهد. در همین دوران با پیشرفت روز افزون نظریه‌های علمی و تبدیل شدن آن به تکنولوژی‌های شگفت انگیز، علوم پزشکی روز به روز تکمیل‌تر شده و پزشکان به ابزار‌های تشخیصی و روش‌های درمانی منحصر بفردی مجهزتر می‌شدند.
به گزارش ایسنا، اگرچه پیشرفت‌های تحسین برانگیزی در حوزه علوم پزشکی صورت گرفته و خدمات بی‌شائبه‌ای در راستای تشخیص و درمان بیماری‌ها ارایه شده که در نوع خود یک انقلاب علمی به شمار می‌رود؛ با این حال هنوز شاهد برخی نارسایی‌ها و محدودیت‌های قابل توجه در پزشکی رایج نه تنها در حوزه تشخیص برخی بیماری‌ها بلکه در بخش درمان بیماری‌هایی مانند ایدز و ... هستیم.
در همین راستا، برای نخستین بار ایده علوم نانو توسط ریچارد فاینمن، برنده جایزه نوبل در حوزه فیزیک کوانتوم مطرح شده و تا به امروز دستاورد‌های درخشانی در حیطه‌های مختلف پزشکی به همراه داشته است.
در همین راستا، ایسنای واحد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بهانه روز پزشک و با هدف مروری بر تاریخچه پزشکی در سه حیطه سنتی، رایج و نوین، میزگردی تحت عنوان"پزشکی از گذشته تا آینده و چالش‌های پیش رو" با حضور سه تن از اساتید طب سنتی، پزشکی رایج و پزشکی نوین و جمعی از دانشجویان رشته‌های مختلف علوم پزشکی برگزار کرد که یکی از مهم‌ترین مباحث آن تاکید بر ضرورت برقراری تعامل و ارتباط ساختارمند بین این سه حیطه پزشکی با هدف افزایش کارایی و ارایه ایده‌های ناب پزشکی و درمانی بود.
دکتر ایرج خسرونیا - رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی در ابتدای این میزگرد، طب رایج را مجموعه‌ای از طب سنتی و پزشکی نوین دانست و گفت: اگرچه بین نظریات طب سنتی و پزشکی رایج و آینده اختلافاتی وجود دارد، با این حال هر سه گروه معتقدند که باید به بیمار به عنوان یک انسان نگاه شود نه یک منبع درآمد. شاید بیماری که به ما مراجعه می‌کند قادر به تامین مخارج درمان خود نباشد، ولی پزشک چه در طب قدیم، چه پزشکی نوین و چه در طب فعلی باید به آن شخص به عنوان یک انسان نگاه کرده و تمام توان خود را برای کمک به بیمار صرف کند. اگر این کار را کردیم آن طب قابل قبول است؛ چه طرز تفکر ۲۰ سال پیش را داشته باشیم و چه ۵۰ سال آینده را در نظر بگیریم.
سه چهارم بودجه وزارت بهداشت باید صرف پیشگیری شود
وی با اشاره به مبحث پیشگیری از بیماری‌ها در پزشکی رایج، عنوان کرد: اگر پیشگیری نباشد بحث بهداشت و درمان زیرسوال می‌رود؛ پیشگیری است که به پیشرفت سایر علوم در حوزه پزشکی کمک می‌کند. البته در علوم جدید بیشترین تمرکز بر روی بحث پیشگیری است نه درمان و من به عنوان پزشک معتقدم که سه چهارم بودجه وزارت بهداشت باید صرف پیشگیری شود؛ چراکه با پیشگیری می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر و هزینه‌بر جلوگیری کرد.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی کشور‌هایی برنده هستند که سطح پیشگیری بالایی داشته و وسایل ارتباط جمعی آن‌ها از جمله رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها به پیشرفت علم و دانش و آگاه‌سازی‌های عمومی در جامعه کمک کرده و به موقع هشدار‌های لازم را به مردم می‌دهند.
بروز بیماری‌ها در سنین پایین و مرگ‌های زودرس در کشور
وی با ابراز تاسف نسبت به بروز بیماری‌ها در سنین پایین و مرگ‌های زودرس در کشور، اظهار کرد: امروزه سن بسیاری از افراد بستری در بیمارستان‌ها زیر ۴۰ یا ۵۰ سال است، در حالیکه ما در قدیم چنین چیزی نداشتیم. بروز سکته قلبی در دهه سوم زندگی به ندرت اتفاق می‌افتاد درحالیکه امروز خیلی از جوانان سکته کرده و از بین می‌روند؛ چراکه شیوه و سبک زندگی تغییر کرده و پیشگیری در زمان مناسب انجام نمی‌شود.
ضرورت ایجاد ساختاری نظام‌مند برای اصلاح رژیم غذایی ایرانیان
خسرونیا با بیان اینکه با وجود هشدار‌های پزشکان و وزارت بهداشت هنوز خیلی از اصول پیشگیری در کشور رعایت نمی‌شود، گفت: باید با ایجاد یک ساختار درست و نظام‌مند نسبت به اصلاح رژیم غذایی افراد جامعه اقدام شود. در حال حاضر نه رژیم غذایی کم حجم غربی و نه غذا‌های سالم سنتی جایی در سفره غذایی ایرانیان ندارند، این درحالیست که در گذشته رژیم غذایی مردم سالم‌تر، غنی‌تر و مناسب‌تر بود.
تبلیغات ناسالم غذایی در صدا و سیما!
وی با انتقاد نسبت به تبلیغ تغذیه و محصولات ناسالم در رادیو و تلویزیون، اظهار کرد: باید نظارت کافی و مناسبی بروی تبلیغات و فضا‌های مجازی اعمال شود تا بتوان از ترویج تغذیه ناسالم در جامعه جلوگیری کرد.
خسرونیا با اشاره به پیشرفت هر روزه علم پزشکی و ضرورت به روز بودن پزشکان جامعه، تصریح کرد: در گذشته استرس، عصبانیت و در پی آن بالا رفتن اسید معده را عامل بروز زخم معده و اثنی عشر می‌دانستند؛ در حالیکه امروزه ثابت شده که عامل بروز زخم معده و اثنی عشر در بیش از سه چهارم بیماران، میکروب است. "هلیکوباکتری" عامل این بیماری است که اغلب در بین افرادی شایع بوده که به صورت جمعی زندگی کرده و بهداشت عمومی را رعایت نمی‌کنند؛ به عنوان نمونه خانه‌های سالمندان و سربازخانه‌ها مکان‌های مناسبی برای رشد این میکروب هستند؛ در حالیکه اگر دستورات و توصیه‌های بهداشتی رعایت شده و رسانه‌ها نیز به رسالت خود یعنی آگاه‌سازی عموم جامعه اقدام کنند، آمار شیوع این بیماری کاهش می‌یابد.
دکتر ایرج خسرونیا - رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی
بودجه بهداشت و درمان کشور متناسب با نیاز‌های جامعه نیست
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی، اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه وزارت بهداشت را متناسب با بودجه آن عنوان کرد و گفت: بودجه بهداشت و درمان کشور متناسب با نیاز‌های جامعه نیست، با این حال وزارت بهداشت با همین بودجه محدود، اقدامات خوبی انجام داده است. متاسفانه درصد زیادی از بودجه وزارت بهداشت صرف محصولات غیرضروری شده و بودجه لازم برای پیشگیری و آموزش عمومی صرف نمی‌شود.
وی اجرای طرح پیشگیری در سطح مطلوب و همانند کشور‌های جهان اول را نیازمند تخصیص بودجه‌ای بالا عنوان کرد و گفت: مجلس، دولت و وزارت بهداشت باید با همکاری و تعامل مثبت، سیستم پاسخگو و مناسبی برای امر پیشگیری در جامعه طراحی و اجرا کنند.
این پزشک متخصص داخلی با اشاره به اقدامات مثبت پیشگیرانه وزارت بهداشت در گذشته، به طرح سراسری واکسیناسیون، فلج اطفال و ... اشاره کرد و گفت: با اجرای این طرح‌های سراسری امروزه تقریبا فلج اطفال در کشور ریشه کن شده و واکسیناسیون مرتب نوزادان و کودکان در مراکز درمانی کشور اجرا می‌شود.
سودجویی از طب سنتی
این عضو سازمان نظام پزشکی در ادامه میزگرد، با بررسی راهکار‌هایی برای ایجاد تعامل مثبت بین طب سنتی و رایج کشور، تصریح کرد: طب سنتی علمی و آکادمیک، طبی قابل قبول و مورد تایید وزارت بهداشت است. ولی متاسفانه برخی افراد سودجو با باز کردن دکان در شهر‌ها و روستاها، از نام طب سنتی سوء استفاده کرده و بدون مجوز برخی درمان‌ها و دارو‌های غیرقانونی و خطرناک را برای بیماران تجویز می‌کنند که این مساله نظارت و کنترل جدی متولیان امر سلامت کشور را می‌طلبد.
ادعا‌های طب سنتی اول اثبات و سپس در طب رایج استفاده شود
وی با بیان اینکه پزشکی نیز مانند هر حوزه دیگری از گذشته تا آینده سیر تکاملی خود را طی می‌کند، تصریح کرد: طب سنتی و بزرگان و گذشتگان این حوزه همچون بوعلی سینا، حذف شدنی نیستند؛ چراکه پایه علمی و پزشکی ایران در ابتدا توسط آن‌ها بنیان نهاده شده، با این حال امکان تعامل و همکاری طب سنتی با پزشکی رایج و یا استفاده از نظریات طب سنتی در درمان‌های رایج کشور نیازمند بررسی بیشتر و تدوین پروپوزال و پژوهش‌های مربوطه است تا بتوان در ابتدا نظریه‌ها و ادعا‌های مطرح شده در طب سنتی را به صورت علمی ثابت کرده و سپس در طب رایج مورد استفاده قرار داد.
طب سنتی، رایج و پزشکی نوین؛ لازم و ملزوم یکدیگرند
خسرونیا با بیان اینکه طب سنتی و رایج و حتی پزشکی نوین لازم و ملزوم همدیگر هستند، افزود: نمی‌توان بدون دلیل و تحقیق، فواید مثبت طب سنتی را رد کرد. با این حال کلیه ادعا‌ها و نظریه‌های پزشکی چه در طب سنتی و چه طب رایج باید ابتدا به صورت علمی ثابت و سپس مورد استفاده قرار گیرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در بخش دیگری از این میزگرد با اشاره به مباحث تشخیصی در پزشکی رایج، عنوان کرد: معاینات بالینی یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای تشخیص صحیح بیماری است. در گذشته درسی داشتیم تحت عنوان "علامت شناسی" که طی آن تشخیص صحیح بیماری با گرفتن نبض، لمس کردن و گوش دادن به اظهارات بیمار آموزش داده می‌شد. متاسفانه این درس از سال ۵۸ کمرنگ شده و توجهی به آن نمی‌شود. در حالیکه اگر پزشک به گونه‌ای تربیت شود که با گوش دادن دقیق به اظهارات بیمار و در اصل گذاشتن زمان مناسب برای معاینه، نسبت به تشخیص صحیح بیماری اقدام کند، بسیاری از مشکلات و خطا‌های تشخیصی برطرف می‌شود.
اتحاد علوم رایج و سنتی به حل بسیاری از مشکلات حوزه سلامت کمک می‌کند
وی با اشاره به مبحث پزشکی نوین و تجهیزات دقیق این حوزه برای تشخیص، عنوان کرد: در کنار هم قرار دادن علوم نوین و رایج با طب سنتی به حل بسیاری از مشکلات حوزه سلامت در بخش پیشگیری و حتی درمان کمک می‌کند. به عنوان نمونه بکارگیری تجهیزات و دستگاه‌های دقیق پزشکی نوین به تشخیص صد درصد بیماری‌ها کمک زیادی می‌کند، درحالیکه در پزشکی رایج با تمامی پیشرفت‌ها گا‌ها در تشخیص دقیق بیماری با مشکلاتی روبرو می‌شویم.
ضرورت و اهمیت صرف زمان مناسب برای معاینه بیمار
این عضو سازمان نظام پزشکی با تاکید بر ضرورت و اهمیت صرف زمان مناسب برای معاینه بیمار، تصریح کرد: برای معاینه بیمار باید حداقل ۱۵ دقیقه زمان صرف شود. این درحالیست که به دلیل پایین بودن تعرفه‌های پزشکی در داخل کشور بسیاری از پزشکان زمان کافی را برای معاینه و تشخیص صرف نمی‌کنند. به عنوان نمونه در لندن هر پزشک روزانه تنها سه بیمار ویزیت کرده و حداقل یک ساعت برای معاینه هر فرد صرف می‌کند، البته این را هم باید اضافه کنیم که ویزیت پزشک متخصص در انگلستان حدود ۶۰۰پوند و در ایران تنها ۴ دلار است.
تعرفه‌های پزشکی ایران واقعی نیست
این پزشک متخصص در پاسخ به این سوالی درباره چرایی عدم رعایت تعرفه‌ها توسط برخی‌ها، گفت: البته بنده معتقدم که پزشک در هر شرایطی باید زمان مناسب و کافی را برای معاینه بیمار و تشخیص بیماری صرف کند. با این حال تعرفه‌ها واقعی نیستند، چراکه باید رقمی تعیین شود که بیمار نیز قادر به پرداخت آن باشد.
تشخیص بیش از ۵۰ درصد بیماری‌ها با معاینات صحیح
وی با بیان اینکه امروزه آمار معاینات و تشخیص‌های پاراکلینیکی به دلیل صرف زمان ناکافی برای معاینه و تشخیص بیماری افزایش یافته است، تصریح کرد: برخی پزشکان به دلیل صرف زمان ناکافی برای معاینه، تشخیص صحیح را به معاینات پاراکلینیک مانند سی تی اسکن، ام آر آی و آزمایش‌های مختلف موکول می‌کنند که هزینه بالایی به بیمار تحمیل می‌کند. این در حالیست که اگر زمان و دقت مناسب صرف معاینه شود بیش از ۵۰ درصد بیماری‌ها در مطب قابل تشخیص است.
فرسودگی ابزار و تجهیزات پزشکی از مشکلات حیطه تشخیص
خسرونیا با اشاره به سایر مسایل مرتبط با تشخیص در سیستم سلامت کشور، تصریح کرد: فرسودگی و عدم توجه به سلامت و دقت برخی از تجهیزات، ابزار و دستگاه‌های پزشکی مشکل بعدی است که باید مورد توجه مسوولان و متولیان حوزه سلامت قرار گیرد. به عنوان نمونه وسایل آزمایشگاهی، دستگاه‌های سی تی اسکن، ام آر آی و سایر دستگاه‌های تشخیصی باید هر دو یا سه ماه یک بار چک و کاریبله شده تا اشتباهی در تشخیص‌های پزشکی رخ ندهد، ولی متاسفانه این مسایل آنگونه که باید در مراکز درمانی و بهداشتی کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
شرایط طوری شود که عضو هیات علمی نیازمند شغل دوم نباشد
این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه اساتید و پزشکان نیز باید اطلاعات و دانش خود را به روز کنند، افزود: البته زمان حضور اعضای هیات علمی در دانشگاه‌ها نیز باید به گونه‌ای تنظیم شود که پزشکان در کنار طبابت، فرصت کافی برای آموزش و پژوهش داشته باشند. همچنین شرایط جامعه به گونه‌ای باشد که یک عضو هیات علمی برای تامین درآمد، نیازی به کار دوم نداشته باشد.
ایران دارای ارزان‌ترین درمان در منطقه
خسرونیا در بخش دیگری از این میزگرد با اشاره به وضعیت درمان در پزشکی رایج، با بیان اینکه درمان در ایران نسبت به تمامی کشور‌های منطقه ارزان‌ترین درمان است، گفت: در حال حاضر متاسفانه وزارت بهداشت با معضل قاچاق کالا و دارو روبروست؛ به این معنا که دارو وارد کشور می‌شود، ولی متاسفانه بدون مصرف داخلی به کشور‌های پاکستان، افغانستان و سایر کشور‌های اطراف قاچاق می‌شود.
معضل واردات کنترل نشده دارو‌های مشابه
وی بحث واردات دارو را یکی از مشکلات جدی سیستم سلامت کشور بیان کرد و در این رابطه گفت: درمان کشور چه از نظر پزشک و چه بستری در بیمارستان ارزان است، ولی مساله جدی واردات کنترل نشده کالا و دارو‌های پزشکی مشابه داخل کشور است که واقعا نیازی به وارد کردن آن‌ها نیست، درحالیکه در همین شرایط بسیاری از دارو‌های خاص و مورد نیاز به دلیل برخی مشکلات بودجه‌ای وارد کشور نمی‌شود.
تحریم نانوشته و خودسانسوری در دارو
وی در این رابطه نظارت جدی‌تر وزارت بهداشت بر مساله واردات دارو و کالا‌های پزشکی را یک ضرورت عنوان کرد و گفت: کشور ما متاسفانه با کمبود دارو روبروست، البته کمبود دارو در تمام دنیا وجود دارد، ولی در ایران به دلیل تحریم نانوشته با مشکلاتی جدی روبرو هستیم، حتی خود آمریکا هم ما را تحریم دارویی نکرده بلکه خودمان در حال سانسور خودمان هستیم. متاسفانه یک سری شرکت‌های دارویی، دارو‌ها را انبار کرده و به بازار عرضه نمی‌کنند که حل این مشکل نیازمند کنترل و برخورد جدی‌تر متولیان است.
این پزشک متخصص با اشاره به سایر چالش‌های حوزه درمان کشور، عنوان کرد: متاسفانه در کشور با معضلی به نام "خود درمانی" مواجه هستیم؛ به گونه‌ای که اغلب افراد بدون مراجعه به پزشک برای خود دارو تجویز می‌کنند که این مساله می‌تواند برای آن‌ها مشکلاتی ایجاد کند. همچنین متاسفانه در جامعه جوری جا افتاده که پزشکی که داروی کمتری تجویز می‌کند، بی‌سواد است. در حالیکه این مساله به هیچ وجه منطقی نبوده و پایه و اساس صحیحی ندارد، ولی برای پزشکان بخصوص در شهرستان‌ها مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است.
خسرونیا با اشاره به مطالب مطرح شده در ارتباط با هزینه بالای درمان در کشور که باعث افزایش آمار افراد زیر خط فقر در جامعه شده، عنوان کرد: این مساله در رابطه با بیماری‌های معمول مطرح نیست و تنها درباره بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج با توجه به هزینه سرسام‌آور دارو و درمان آن‌ها صحت دارد.
وی با بیان اینکه ۶۰ درصد پزشکان کشور عمومی و ۲۰ درصد آنان متخصصان عفونی، داخلی و اطفال هستند، تصریح کرد: بیشتر بودجه درمانی وزارت بهداشت صرف بیماری‌های خاص و صعب العلاج می‌شود، تنها حدود ۱۰ درصد بودجه صرف درمان بیماری‌های معمول می‌شود.
کدام پزشکان شرایط زندگی مطلوب دارند؟
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی با اشاره به آمار فعلی پزشکان در کشور اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۱۴۰ هزار پزشک در کشور مشغول طبابت هستند که فقط ۱۰هزار نفر آنان در شرایط خوبی زندگی می‌کنند. بسیاری از آن‌ها برای تامین معاش مشغول به فعالیت مستمر در کشیک‌های شبانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستند.
وی همچنین با اشاره به صحبت‌های اخیر دکتر پزشکیان - نماینده مجلس درباره درآمد‌های بالای پزشکان، عنوان کرد: کاش ایشان نحوه کسب درآمد ۵۰۰ میلیونی را نیز مطرح می‌کردند، چون الان بسیاری از جراحان قلب کشور با وجود فعالیت مستمر درآمد بالایی ندارند.
تنها ۵ درصد پزشکان کشور نجومی‌بگیر هستند
خسرو نیا ادامه داد: تنها ۵ درصد پزشکان کشور درآمد‌های بالا و نجومی دارند که هم مدارک تحصیلی ارزشمندی داشته و هم سنین بالایی دارند. در کنار این، هنر طبابت را نیز به خوبی بلد بوده و اقدامات ارزشمندی در حیطه آموزش و درمان پزشکی کشور از خود به جای گذاشته‌اند.
پزشکی را به خاطر کسب درآمد انتخاب نکنید
وی با بیان اینکه پزشکی امروزه در کشور ما درآمد مناسبی ندارد، به متقاضیان ورود به دانشگاه توصیه کرد که رشته پزشکی را به خاطر کسب درآمد انتخاب نکنند و اگر واقعا به این رشته علاقمند بوده و در خود توان لازم برای فعالیت در این رشته را می‌بینند، نسبت به انتخاب رشته پزشکی اقدام کنند.
۷۰ درصد موارد مطرح شده به نام قصورات پزشکی جزو عوارض بیماریست
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی با اشاره به مباحث مطرح در جامعه در ارتباط با قصورات پزشکی، تصریح کرد: قصورات پزشکی در زمانی مطرح می‌شود که پزشک به عمد و به خاطر پول و یا بی‌سوادی به بیمار آسیب برساند. این درحالیست که بیش از ۷۰ درصد موارد پیش آمده جزو عوارض بیماری و بعد از جراحی است که اغلب مردم نسبت به آن ناآگاهند.
خسرونیا در پایان صحبت‌هایش با جمع‌بندی مطالب مطرح شده میزگرد در رابطه با همکاری پزشکی رایج با طب سنتی و نوین، تعامل این سه طب را مثبت ارزیابی کرد و گفت: وزارت بهداشت می‌تواند با ایجاد کمیته‌ای متشکل از اساتید و بزرگان هر سه طب، نسبت به شروع این همکاری و تعامل اقدام کند.
همچنین دکتر حمیدالله افراسیابیان - متخصص طب سنتی در این میزگرد با اشاره به اهمیت همکاری سه نگرش پزشکی سنتی، رایج و نوین، عنوان کرد: در این میزگرد سه نگرش پزشکی در کنار هم قرار گرفته‌اند که کار ارزشمندی است؛ چرا که بجای بحث و اختلاف، می‌توانند با همکاری یکدیگر به ارتقای سلامت جامعه کمک کنند که این قدم ارزشمند و موثری است.
وی با اشاره به وضعیت طب سنتی در کشور با بیان اینکه طی سال‌های اخیر این طب مورد توجه بسیاری از کشور‌ها قرار گرفته، عنوان کرد: در سال ۲۰۱۸ حداقل ۱۰ کنفرانس طب سنتی در کشور‌های آمریکا، ایتالیا، ژاپن و اسپانیا برگزار شده که همین مساله اهمیت و قدرت این طب در سطح بین المللی را بیشتر نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اهمیت توجه به سرمایه و تجارب گذشتگان در حوزه طب سنتی، اظهار کرد: در گذشته به دلیل نبود امکانات لازم برای تجزیه علمی، بیشتر اطلاعات و یافته‌های پزشکی از طریق بررسی اجزای خلقت، فرایند تولد و مرگ انسان و بررسی سایر پدیده‌های طبیعی مبتنی بر چهار عنصر آب، خاک، باد و آتش کسب می‌شد.
این پزشک متخصص طب سنتی با بیان اینکه پایه و اساس طب سنتی در حدود سه تا چهار هزار سال قبل شکل گرفت، گفت: در گذشته اعتقاد بر این بود که جهان از چهار عنصر آب، خاک، باد و آتش تشکیل شده است. بر اساس این نگرش بعد‌ها همین اخلاط در وجود انسان نیز کشف شد که پایه بسیاری از تشخیص‌ها و درمان‌های مرتبط با طب سنتی را تشکیل می‌دهد.
طب سنتی، طبی مبتنی بر فرایند‌های داخلی بدن انسان
وی با بیان اینکه سیستم پزشکی سنتی بر پایه تعامل این ۴ خلط بنیان گذاری شده، گفت: با خروج این اخلاط از تعامل و تعادل بیماری ایجاد می‌شود.
افراسیابیان با بیان اینکه این ۴ عنصر نمودار‌هایی از متابولیسم بدن هستند، عنوان کرد: طب سنتی، طبی مبتنی بر فرایند‌های داخلی بدن انسان است. به عنوان نمونه یکی از این فرآیندها، با تولید گرما باعث افزایش متابولیسم در بدن می‌شود. برای مثال در طب سنتی توصیه شده که نباید بیش از حد موبایل استفاده شود، چراکه موبایل با القای انرژی به بدن و کبد، حرارت بالایی ایجاد کرده و این افزایش حرارت باعث تولید ماده‌ای به اسم سودا شده که بسیار خطرناک است؛ بنابراین طب سنتی پروسس بیس (فرایند محور) بوده و بروی مکانیزم‌های متابولیسمی کارمی کند.
تفاوت طب سنتی با مدرن
وی در رابطه با طب مدرن به عنوان یک طب بر پایه مولکول، اظهار کرد: طب مدرن به بررسی تغییرات بیوشیمی بافت‌ها پرداخته و طی آن علل بروز بیماری و تغییرات حاصل شده در بافت‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند؛ بنابراین در طب سنتی اختلالات خلطی عامل بروز بیماری است؛ در حالیکه در طب مدرن یا به عبارتی نانومدیسین بررسی ملکول، بیوشیمی، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی، به کشف علل بروز بیماری‌ها می‌انجامد.
بقراط برای نخستین بار با توجه به علم شیمی آن زمان، طب را از حالت خرافاتی خارج و به صورت طب مزاجی و اخلاطی (اخلاط چهارگانه مبتنی بر عناصر اربعه شامل آب، آتش، هوا و خاک موجود در آن زمان) تدوین کرد. بعد از وی، جالینوس یافته‌های قبلی طب را تکمیل‌تر و به عنوان طب یونانی معرفی کرد. درست زمانی که امپراطور ایران باستان به یونان لشگر کشی می‌کند، یکی از فتوحات و غنیمت‌ها همین کتب موجود بود که با کمک خردمندان و عالمان دربار هخامنشی آموزه‌های این طب وارد علم پزشکی وقت شده و با ظهور اسلام تمامی این گنجینه‌های به یادگار مانده توسط دانشمندانی همچون ابن سینا، زکریا رازی و سایرین، ترجمه شده و در جهت طبابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته این داشمندان برجسته خود تالیفات بی‌شماری داشته‌اند، کتاب جامع پزشکی (الحاوی) نوشته شده توسط رازی پزشک و شیمی‌دان بزرگ ایرانی بود که در این کتاب رازی به ثبت بیماری‌ها و روش‌های درمانی به کار برده در مورد آن‌ها پرداخته است. همچنین ابن‌سینا فیلسوف و پزشک بزرگ، چهره دیگر تاثیرگذار پزشکی ایران است که کتاب قانون در طب او را معروف‌ترین کتاب در تاریخ طب در نظر گرفته‌اند. این کتاب متن استاندارد تحصیل پزشکی در تمام اروپا تا عصر روشنگری بود.
در دوران رنسانس، اروپاییان تالیفات حوزه طب را که به عربی نگارش شده بود، ترجمه کرده و خود نیز دست به کار شده و مفاهیم و نظریه‌های جدیدی را تحت عنوان طب شیمیایی خلق و به متون قبلی اضافه کردند. نقطه عطف علم درست جایی است که "ایزاک نیوتن" نظریه گرانش را ارایه و مکانیک حرکتی خود را نهادینه می‌کند. یافته‌های بی‌نظیر این دانشمند در ادامه نه تنها دنیای فیزیک و علوم پزشکی را بلکه مکاتب فلسفی، هنری و ادبی را نیز مرهون تفکر نیوتونی می‌کند تا جایی که لویی پاستور بر اساس همین رهیافت برای نخستین بار بیماری‌ها را به موجودات میکروارگانیسمی و بطور عمده میکروب‌ها نسبت می‌دهد. در همین دوران با پیشرفت روز افزون نظریه‌های علمی و تبدیل شدن آن به تکنولوژی‌های شگفت انگیز، علوم پزشکی روز به روز تکمیل‌تر شده و پزشکان به ابزار‌های تشخیصی و روش‌های درمانی منحصر بفردی مجهزتر می‌شدند.
به گزارش ایسنا، اگرچه پیشرفت‌های تحسین برانگیزی در حوزه علوم پزشکی صورت گرفته و خدمات بی‌شائبه‌ای در راستای تشخیص و درمان بیماری‌ها ارایه شده که در نوع خود یک انقلاب علمی به شمار می‌رود؛ با این حال هنوز شاهد برخی نارسایی‌ها و محدودیت‌های قابل توجه در پزشکی رایج نه تنها در حوزه تشخیص برخی بیماری‌ها بلکه در بخش درمان بیماری‌هایی مانند ایدز و ... هستیم.
در همین راستا، برای نخستین بار ایده علوم نانو توسط ریچارد فاینمن، برنده جایزه نوبل در حوزه فیزیک کوانتوم مطرح شده و تا به امروز دستاورد‌های درخشانی در حیطه‌های مختلف پزشکی به همراه داشته است.
در همین راستا، ایسنای واحد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بهانه روز پزشک و با هدف مروری بر تاریخچه پزشکی در سه حیطه سنتی، رایج و نوین، میزگردی تحت عنوان"پزشکی از گذشته تا آینده و چالش‌های پیش رو" با حضور سه تن از اساتید طب سنتی، پزشکی رایج و پزشکی نوین و جمعی از دانشجویان رشته‌های مختلف علوم پزشکی برگزار کرد که یکی از مهم‌ترین مباحث آن تاکید بر ضرورت برقراری تعامل و ارتباط ساختارمند بین این سه حیطه پزشکی با هدف افزایش کارایی و ارایه ایده‌های ناب پزشکی و درمانی بود.
دکتر ایرج خسرونیا - رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی در ابتدای این میزگرد، طب رایج را مجموعه‌ای از طب سنتی و پزشکی نوین دانست و گفت: اگرچه بین نظریات طب سنتی و پزشکی رایج و آینده اختلافاتی وجود دارد، با این حال هر سه گروه معتقدند که باید به بیمار به عنوان یک انسان نگاه شود نه یک منبع درآمد. شاید بیماری که به ما مراجعه می‌کند قادر به تامین مخارج درمان خود نباشد، ولی پزشک چه در طب قدیم، چه پزشکی نوین و چه در طب فعلی باید به آن شخص به عنوان یک انسان نگاه کرده و تمام توان خود را برای کمک به بیمار صرف کند. اگر این کار را کردیم آن طب قابل قبول است؛ چه طرز تفکر ۲۰ سال پیش را داشته باشیم و چه ۵۰ سال آینده را در نظر بگیریم.
سه چهارم بودجه وزارت بهداشت باید صرف پیشگیری شود
وی با اشاره به مبحث پیشگیری از بیماری‌ها در پزشکی رایج، عنوان کرد: اگر پیشگیری نباشد بحث بهداشت و درمان زیرسوال می‌رود؛ پیشگیری است که به پیشرفت سایر علوم در حوزه پزشکی کمک می‌کند. البته در علوم جدید بیشترین تمرکز بر روی بحث پیشگیری است نه درمان و من به عنوان پزشک معتقدم که سه چهارم بودجه وزارت بهداشت باید صرف پیشگیری شود؛ چراکه با پیشگیری می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر و هزینه‌بر جلوگیری کرد.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی کشور‌هایی برنده هستند که سطح پیشگیری بالایی داشته و وسایل ارتباط جمعی آن‌ها از جمله رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها به پیشرفت علم و دانش و آگاه‌سازی‌های عمومی در جامعه کمک کرده و به موقع هشدار‌های لازم را به مردم می‌دهند.
بروز بیماری‌ها در سنین پایین و مرگ‌های زودرس در کشور
وی با ابراز تاسف نسبت به بروز بیماری‌ها در سنین پایین و مرگ‌های زودرس در کشور، اظهار کرد: امروزه سن بسیاری از افراد بستری در بیمارستان‌ها زیر ۴۰ یا ۵۰ سال است، در حالیکه ما در قدیم چنین چیزی نداشتیم. بروز سکته قلبی در دهه سوم زندگی به ندرت اتفاق می‌افتاد درحالیکه امروز خیلی از جوانان سکته کرده و از بین می‌روند؛ چراکه شیوه و سبک زندگی تغییر کرده و پیشگیری در زمان مناسب انجام نمی‌شود.
ضرورت ایجاد ساختاری نظام‌مند برای اصلاح رژیم غذایی ایرانیان
خسرونیا با بیان اینکه با وجود هشدار‌های پزشکان و وزارت بهداشت هنوز خیلی از اصول پیشگیری در کشور رعایت نمی‌شود، گفت: باید با ایجاد یک ساختار درست و نظام‌مند نسبت به اصلاح رژیم غذایی افراد جامعه اقدام شود. در حال حاضر نه رژیم غذایی کم حجم غربی و نه غذا‌های سالم سنتی جایی در سفره غذایی ایرانیان ندارند، این درحالیست که در گذشته رژیم غذایی مردم سالم‌تر، غنی‌تر و مناسب‌تر بود.
تبلیغات ناسالم غذایی در صدا و سیما!
وی با انتقاد نسبت به تبلیغ تغذیه و محصولات ناسالم در رادیو و تلویزیون، اظهار کرد: باید نظارت کافی و مناسبی بروی تبلیغات و فضا‌های مجازی اعمال شود تا بتوان از ترویج تغذیه ناسالم در جامعه جلوگیری کرد.
خسرونیا با اشاره به پیشرفت هر روزه علم پزشکی و ضرورت به روز بودن پزشکان جامعه، تصریح کرد: در گذشته استرس، عصبانیت و در پی آن بالا رفتن اسید معده را عامل بروز زخم معده و اثنی عشر می‌دانستند؛ در حالیکه امروزه ثابت شده که عامل بروز زخم معده و اثنی عشر در بیش از سه چهارم بیماران، میکروب است. "هلیکوباکتری" عامل این بیماری است که اغلب در بین افرادی شایع بوده که به صورت جمعی زندگی کرده و بهداشت عمومی را رعایت نمی‌کنند؛ به عنوان نمونه خانه‌های سالمندان و سربازخانه‌ها مکان‌های مناسبی برای رشد این میکروب هستند؛ در حالیکه اگر دستورات و توصیه‌های بهداشتی رعایت شده و رسانه‌ها نیز به رسالت خود یعنی آگاه‌سازی عموم جامعه اقدام کنند، آمار شیوع این بیماری کاهش می‌یابد.
دکتر ایرج خسرونیا - رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی
بودجه بهداشت و درمان کشور متناسب با نیاز‌های جامعه نیست
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی، اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه وزارت بهداشت را متناسب با بودجه آن عنوان کرد و گفت: بودجه بهداشت و درمان کشور متناسب با نیاز‌های جامعه نیست، با این حال وزارت بهداشت با همین بودجه محدود، اقدامات خوبی انجام داده است. متاسفانه درصد زیادی از بودجه وزارت بهداشت صرف محصولات غیرضروری شده و بودجه لازم برای پیشگیری و آموزش عمومی صرف نمی‌شود.
وی اجرای طرح پیشگیری در سطح مطلوب و همانند کشور‌های جهان اول را نیازمند تخصیص بودجه‌ای بالا عنوان کرد و گفت: مجلس، دولت و وزارت بهداشت باید با همکاری و تعامل مثبت، سیستم پاسخگو و مناسبی برای امر پیشگیری در جامعه طراحی و اجرا کنند.
این پزشک متخصص داخلی با اشاره به اقدامات مثبت پیشگیرانه وزارت بهداشت در گذشته، به طرح سراسری واکسیناسیون، فلج اطفال و ... اشاره کرد و گفت: با اجرای این طرح‌های سراسری امروزه تقریبا فلج اطفال در کشور ریشه کن شده و واکسیناسیون مرتب نوزادان و کودکان در مراکز درمانی کشور اجرا می‌شود.
سودجویی از طب سنتی
این عضو سازمان نظام پزشکی در ادامه میزگرد، با بررسی راهکار‌هایی برای ایجاد تعامل مثبت بین طب سنتی و رایج کشور، تصریح کرد: طب سنتی علمی و آکادمیک، طبی قابل قبول و مورد تایید وزارت بهداشت است. ولی متاسفانه برخی افراد سودجو با باز کردن دکان در شهر‌ها و روستاها، از نام طب سنتی سوء استفاده کرده و بدون مجوز برخی درمان‌ها و دارو‌های غیرقانونی و خطرناک را برای بیماران تجویز می‌کنند که این مساله نظارت و کنترل جدی متولیان امر سلامت کشور را می‌طلبد.
ادعا‌های طب سنتی اول اثبات و سپس در طب رایج استفاده شود
وی با بیان اینکه پزشکی نیز مانند هر حوزه دیگری از گذشته تا آینده سیر تکاملی خود را طی می‌کند، تصریح کرد: طب سنتی و بزرگان و گذشتگان این حوزه همچون بوعلی سینا، حذف شدنی نیستند؛ چراکه پایه علمی و پزشکی ایران در ابتدا توسط آن‌ها بنیان نهاده شده، با این حال امکان تعامل و همکاری طب سنتی با پزشکی رایج و یا استفاده از نظریات طب سنتی در درمان‌های رایج کشور نیازمند بررسی بیشتر و تدوین پروپوزال و پژوهش‌های مربوطه است تا بتوان در ابتدا نظریه‌ها و ادعا‌های مطرح شده در طب سنتی را به صورت علمی ثابت کرده و سپس در طب رایج مورد استفاده قرار داد.
طب سنتی، رایج و پزشکی نوین؛ لازم و ملزوم یکدیگرند
خسرونیا با بیان اینکه طب سنتی و رایج و حتی پزشکی نوین لازم و ملزوم همدیگر هستند، افزود: نمی‌توان بدون دلیل و تحقیق، فواید مثبت طب سنتی را رد کرد. با این حال کلیه ادعا‌ها و نظریه‌های پزشکی چه در طب سنتی و چه طب رایج باید ابتدا به صورت علمی ثابت و سپس مورد استفاده قرار گیرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در بخش دیگری از این میزگرد با اشاره به مباحث تشخیصی در پزشکی رایج، عنوان کرد: معاینات بالینی یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای تشخیص صحیح بیماری است. در گذشته درسی داشتیم تحت عنوان "علامت شناسی" که طی آن تشخیص صحیح بیماری با گرفتن نبض، لمس کردن و گوش دادن به اظهارات بیمار آموزش داده می‌شد. متاسفانه این درس از سال ۵۸ کمرنگ شده و توجهی به آن نمی‌شود. در حالیکه اگر پزشک به گونه‌ای تربیت شود که با گوش دادن دقیق به اظهارات بیمار و در اصل گذاشتن زمان مناسب برای معاینه، نسبت به تشخیص صحیح بیماری اقدام کند، بسیاری از مشکلات و خطا‌های تشخیصی برطرف می‌شود.
اتحاد علوم رایج و سنتی به حل بسیاری از مشکلات حوزه سلامت کمک می‌کند
وی با اشاره به مبحث پزشکی نوین و تجهیزات دقیق این حوزه برای تشخیص، عنوان کرد: در کنار هم قرار دادن علوم نوین و رایج با طب سنتی به حل بسیاری از مشکلات حوزه سلامت در بخش پیشگیری و حتی درمان کمک می‌کند. به عنوان نمونه بکارگیری تجهیزات و دستگاه‌های دقیق پزشکی نوین به تشخیص صد درصد بیماری‌ها کمک زیادی می‌کند، درحالیکه در پزشکی رایج با تمامی پیشرفت‌ها گا‌ها در تشخیص دقیق بیماری با مشکلاتی روبرو می‌شویم.
ضرورت و اهمیت صرف زمان مناسب برای معاینه بیمار
این عضو سازمان نظام پزشکی با تاکید بر ضرورت و اهمیت صرف زمان مناسب برای معاینه بیمار، تصریح کرد: برای معاینه بیمار باید حداقل ۱۵ دقیقه زمان صرف شود. این درحالیست که به دلیل پایین بودن تعرفه‌های پزشکی در داخل کشور بسیاری از پزشکان زمان کافی را برای معاینه و تشخیص صرف نمی‌کنند. به عنوان نمونه در لندن هر پزشک روزانه تنها سه بیمار ویزیت کرده و حداقل یک ساعت برای معاینه هر فرد صرف می‌کند، البته این را هم باید اضافه کنیم که ویزیت پزشک متخصص در انگلستان حدود ۶۰۰پوند و در ایران تنها ۴ دلار است.
تعرفه‌های پزشکی ایران واقعی نیست
این پزشک متخصص در پاسخ به این سوالی درباره چرایی عدم رعایت تعرفه‌ها توسط برخی‌ها، گفت: البته بنده معتقدم که پزشک در هر شرایطی باید زمان مناسب و کافی را برای معاینه بیمار و تشخیص بیماری صرف کند. با این حال تعرفه‌ها واقعی نیستند، چراکه باید رقمی تعیین شود که بیمار نیز قادر به پرداخت آن باشد.
تشخیص بیش از ۵۰ درصد بیماری‌ها با معاینات صحیح
وی با بیان اینکه امروزه آمار معاینات و تشخیص‌های پاراکلینیکی به دلیل صرف زمان ناکافی برای معاینه و تشخیص بیماری افزایش یافته است، تصریح کرد: برخی پزشکان به دلیل صرف زمان ناکافی برای معاینه، تشخیص صحیح را به معاینات پاراکلینیک مانند سی تی اسکن، ام آر آی و آزمایش‌های مختلف موکول می‌کنند که هزینه بالایی به بیمار تحمیل می‌کند. این در حالیست که اگر زمان و دقت مناسب صرف معاینه شود بیش از ۵۰ درصد بیماری‌ها در مطب قابل تشخیص است.
فرسودگی ابزار و تجهیزات پزشکی از مشکلات حیطه تشخیص
خسرونیا با اشاره به سایر مسایل مرتبط با تشخیص در سیستم سلامت کشور، تصریح کرد: فرسودگی و عدم توجه به سلامت و دقت برخی از تجهیزات، ابزار و دستگاه‌های پزشکی مشکل بعدی است که باید مورد توجه مسوولان و متولیان حوزه سلامت قرار گیرد. به عنوان نمونه وسایل آزمایشگاهی، دستگاه‌های سی تی اسکن، ام آر آی و سایر دستگاه‌های تشخیصی باید هر دو یا سه ماه یک بار چک و کاریبله شده تا اشتباهی در تشخیص‌های پزشکی رخ ندهد، ولی متاسفانه این مسایل آنگونه که باید در مراکز درمانی و بهداشتی کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
شرایط طوری شود که عضو هیات علمی نیازمند شغل دوم نباشد
این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه اساتید و پزشکان نیز باید اطلاعات و دانش خود را به روز کنند، افزود: البته زمان حضور اعضای هیات علمی در دانشگاه‌ها نیز باید به گونه‌ای تنظیم شود که پزشکان در کنار طبابت، فرصت کافی برای آموزش و پژوهش داشته باشند. همچنین شرایط جامعه به گونه‌ای باشد که یک عضو هیات علمی برای تامین درآمد، نیازی به کار دوم نداشته باشد.
ایران دارای ارزان‌ترین درمان در منطقه
خسرونیا در بخش دیگری از این میزگرد با اشاره به وضعیت درمان در پزشکی رایج، با بیان اینکه درمان در ایران نسبت به تمامی کشور‌های منطقه ارزان‌ترین درمان است، گفت: در حال حاضر متاسفانه وزارت بهداشت با معضل قاچاق کالا و دارو روبروست؛ به این معنا که دارو وارد کشور می‌شود، ولی متاسفانه بدون مصرف داخلی به کشور‌های پاکستان، افغانستان و سایر کشور‌های اطراف قاچاق می‌شود.
معضل واردات کنترل نشده دارو‌های مشابه
وی بحث واردات دارو را یکی از مشکلات جدی سیستم سلامت کشور بیان کرد و در این رابطه گفت: درمان کشور چه از نظر پزشک و چه بستری در بیمارستان ارزان است، ولی مساله جدی واردات کنترل نشده کالا و دارو‌های پزشکی مشابه داخل کشور است که واقعا نیازی به وارد کردن آن‌ها نیست، درحالیکه در همین شرایط بسیاری از دارو‌های خاص و مورد نیاز به دلیل برخی مشکلات بودجه‌ای وارد کشور نمی‌شود.
تحریم نانوشته و خودسانسوری در دارو
وی در این رابطه نظارت جدی‌تر وزارت بهداشت بر مساله واردات دارو و کالا‌های پزشکی را یک ضرورت عنوان کرد و گفت: کشور ما متاسفانه با کمبود دارو روبروست، البته کمبود دارو در تمام دنیا وجود دارد، ولی در ایران به دلیل تحریم نانوشته با مشکلاتی جدی روبرو هستیم، حتی خود آمریکا هم ما را تحریم دارویی نکرده بلکه خودمان در حال سانسور خودمان هستیم. متاسفانه یک سری شرکت‌های دارویی، دارو‌ها را انبار کرده و به بازار عرضه نمی‌کنند که حل این مشکل نیازمند کنترل و برخورد جدی‌تر متولیان است.
این پزشک متخصص با اشاره به سایر چالش‌های حوزه درمان کشور، عنوان کرد: متاسفانه در کشور با معضلی به نام "خود درمانی" مواجه هستیم؛ به گونه‌ای که اغلب افراد بدون مراجعه به پزشک برای خود دارو تجویز می‌کنند که این مساله می‌تواند برای آن‌ها مشکلاتی ایجاد کند. همچنین متاسفانه در جامعه جوری جا افتاده که پزشکی که داروی کمتری تجویز می‌کند، بی‌سواد است. در حالیکه این مساله به هیچ وجه منطقی نبوده و پایه و اساس صحیحی ندارد، ولی برای پزشکان بخصوص در شهرستان‌ها مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است.
خسرونیا با اشاره به مطالب مطرح شده در ارتباط با هزینه بالای درمان در کشور که باعث افزایش آمار افراد زیر خط فقر در جامعه شده، عنوان کرد: این مساله در رابطه با بیماری‌های معمول مطرح نیست و تنها درباره بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج با توجه به هزینه سرسام‌آور دارو و درمان آن‌ها صحت دارد.
وی با بیان اینکه ۶۰ درصد پزشکان کشور عمومی و ۲۰ درصد آنان متخصصان عفونی، داخلی و اطفال هستند، تصریح کرد: بیشتر بودجه درمانی وزارت بهداشت صرف بیماری‌های خاص و صعب العلاج می‌شود، تنها حدود ۱۰ درصد بودجه صرف درمان بیماری‌های معمول می‌شود.
کدام پزشکان شرایط زندگی مطلوب دارند؟
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی با اشاره به آمار فعلی پزشکان در کشور اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۱۴۰ هزار پزشک در کشور مشغول طبابت هستند که فقط ۱۰هزار نفر آنان در شرایط خوبی زندگی می‌کنند. بسیاری از آن‌ها برای تامین معاش مشغول به فعالیت مستمر در کشیک‌های شبانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستند.
وی همچنین با اشاره به صحبت‌های اخیر دکتر پزشکیان - نماینده مجلس درباره درآمد‌های بالای پزشکان، عنوان کرد: کاش ایشان نحوه کسب درآمد ۵۰۰ میلیونی را نیز مطرح می‌کردند، چون الان بسیاری از جراحان قلب کشور با وجود فعالیت مستمر درآمد بالایی ندارند.
تنها ۵ درصد پزشکان کشور نجومی‌بگیر هستند
خسرو نیا ادامه داد: تنها ۵ درصد پزشکان کشور درآمد‌های بالا و نجومی دارند که هم مدارک تحصیلی ارزشمندی داشته و هم سنین بالایی دارند. در کنار این، هنر طبابت را نیز به خوبی بلد بوده و اقدامات ارزشمندی در حیطه آموزش و درمان پزشکی کشور از خود به جای گذاشته‌اند.
پزشکی را به خاطر کسب درآمد انتخاب نکنید
وی با بیان اینکه پزشکی امروزه در کشور ما درآمد مناسبی ندارد، به متقاضیان ورود به دانشگاه توصیه کرد که رشته پزشکی را به خاطر کسب درآمد انتخاب نکنند و اگر واقعا به این رشته علاقمند بوده و در خود توان لازم برای فعالیت در این رشته را می‌بینند، نسبت به انتخاب رشته پزشکی اقدام کنند.
۷۰ درصد موارد مطرح شده به نام قصورات پزشکی جزو عوارض بیماریست
رییس جامعه پزشکان متخصص داخلی با اشاره به مباحث مطرح در جامعه در ارتباط با قصورات پزشکی، تصریح کرد: قصورات پزشکی در زمانی مطرح می‌شود که پزشک به عمد و به خاطر پول و یا بی‌سوادی به بیمار آسیب برساند. این درحالیست که بیش از ۷۰ درصد موارد پیش آمده جزو عوارض بیماری و بعد از جراحی است که اغلب مردم نسبت به آن ناآگاهند.
خسرونیا در پایان صحبت‌هایش با جمع‌بندی مطالب مطرح شده میزگرد در رابطه با همکاری پزشکی رایج با طب سنتی و نوین، تعامل این سه طب را مثبت ارزیابی کرد و گفت: وزارت بهداشت می‌تواند با ایجاد کمیته‌ای متشکل از اساتید و بزرگان هر سه طب، نسبت به شروع این همکاری و تعامل اقدام کند.
همچنین دکتر حمیدالله افراسیابیان - متخصص طب سنتی در این میزگرد با اشاره به اهمیت همکاری سه نگرش پزشکی سنتی، رایج و نوین، عنوان کرد: در این میزگرد سه نگرش پزشکی در کنار هم قرار گرفته‌اند که کار ارزشمندی است؛ چرا که بجای بحث و اختلاف، می‌توانند با همکاری یکدیگر به ارتقای سلامت جامعه کمک کنند که این قدم ارزشمند و موثری است.
وی با اشاره به وضعیت طب سنتی در کشور با بیان اینکه طی سال‌های اخیر این طب مورد توجه بسیاری از کشور‌ها قرار گرفته، عنوان کرد: در سال ۲۰۱۸ حداقل ۱۰ کنفرانس طب سنتی در کشور‌های آمریکا، ایتالیا، ژاپن و اسپانیا برگزار شده که همین مساله اهمیت و قدرت این طب در سطح بین المللی را بیشتر نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اهمیت توجه به سرمایه و تجارب گذشتگان در حوزه طب سنتی، اظهار کرد: در گذشته به دلیل نبود امکانات لازم برای تجزیه علمی، بیشتر اطلاعات و یافته‌های پزشکی از طریق بررسی اجزای خلقت، فرایند تولد و مرگ انسان و بررسی سایر پدیده‌های طبیعی مبتنی بر چهار عنصر آب، خاک، باد و آتش کسب می‌شد.
این پزشک متخصص طب سنتی با بیان اینکه پایه و اساس طب سنتی در حدود سه تا چهار هزار سال قبل شکل گرفت، گفت: در گذشته اعتقاد بر این بود که جهان از چهار عنصر آب، خاک، باد و آتش تشکیل شده است. بر اساس این نگرش بعد‌ها همین اخلاط در وجود انسان نیز کشف شد که پایه بسیاری از تشخیص‌ها و درمان‌های مرتبط با طب سنتی را تشکیل می‌دهد.
طب سنتی، طبی مبتنی بر فرایند‌های داخلی بدن انسان
وی با بیان اینکه سیستم پزشکی سنتی بر پایه تعامل این ۴ خلط بنیان گذاری شده، گفت: با خروج این اخلاط از تعامل و تعادل بیماری ایجاد می‌شود.
افراسیابیان با بیان اینکه این ۴ عنصر نمودار‌هایی از متابولیسم بدن هستند، عنوان کرد: طب سنتی، طبی مبتنی بر فرایند‌های داخلی بدن انسان است. به عنوان نمونه یکی از این فرآیندها، با تولید گرما باعث افزایش متابولیسم در بدن می‌شود. برای مثال در طب سنتی توصیه شده که نباید بیش از حد موبایل استفاده شود، چراکه موبایل با القای انرژی به بدن و کبد، حرارت بالایی ایجاد کرده و این افزایش حرارت باعث تولید ماده‌ای به اسم سودا شده که بسیار خطرناک است؛ بنابراین طب سنتی پروسس بیس (فرایند محور) بوده و بروی مکانیزم‌های متابولیسمی کارمی کند.
تفاوت طب سنتی با مدرن
وی در رابطه با طب مدرن به عنوان یک طب بر پایه مولکول، اظهار کرد: طب مدرن به بررسی تغییرات بیوشیمی بافت‌ها پرداخته و طی آن علل بروز بیماری و تغییرات حاصل شده در بافت‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند؛ بنابراین در طب سنتی اختلالات خلطی عامل بروز بیماری است؛ در حالیکه در طب مدرن یا به عبارتی نانومدیسین بررسی ملکول، بیوشیمی، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی، به کشف علل بروز بیماری‌ها می‌انجامد.
علل بروز سرطان در طب سنتی
به اعتقاد وی، در طب سنتی افزایش غیرطبیعی گرمای بدن و افت شدید انرژی باعث تولید ماده سودایی و در نهایت بروز تومور‌ها می‌شود. همان مباحثی که در فصل "سرطان" کتاب قانون ابن سینا مطرح شده است. در حالیکه طب جدید، اختلال در کرومزوم‌ها و در نانو اختلالات بسیار ریزتر در حد ساب مولکول‌ها (زیر مولکولی) و حتی ریزتر بررسی می‌شود.
ضرورت تعامل سه طب سنتی، رایج و آینده
این متخصص طب سنتی با تاکید بر ضرورت تعامل سه طب سنتی، رایج و آینده با هدف افزایش کارایی و ایده‌سازی در حیطه سلامت، تصریح کرد: در حوزه پیشگیری از نظر طب سنتی ۶ عامل وجود دارد که هم عامل سلامتی و هم عامل بروز بیماریست، این ۶ عامل عبارتند از: هوا، خوراکی‌ها و آُشامیدنی ها، خواب و بیداری، میزان حرکت و سکون، چگونگی دفع مواد زائد از بدن و در نهایت اعراض نفسانی و حالت‌های روحی و روانی. به گونه‌ای که برهم خوردن این ۶ عامل باعث بروز بیماری شده و تنظیم آن‌ها یک زندگی سالم را برای انسان رقم می‌زند.
چگونه تا ۱۲۵ سال عمر کنیم؟
وی در این رابطه از قول حکیم گیلانی مطرح کرد: "چندین عامل ضروری وجود دارد که اگر رعایت شده و حادثه‌ای پیش نیاد قول می‌دهم حداقل تا ۱۲۵ سال یک زندگی سالم خواهید داشت". حکیم گیلانی خودش ۱۳۱ سال عمر کرد. این شش گانه‌های ضروری امروزه با عنوان لایف استایل (شیوه زندگی) مطرح می‌شود.
وی با تشریح این شش عامل ضروری بیان کرد: اولین عامل هوایی است که تنفس می‌کنیم و کیفیت آن در سلامتی و بیماری فرد تاثیر زیادی دارد. دومین عامل غذایی است که می‌خوریم که در این میان میزان، زمان و ترتیب خوردن آشامیدنی‌ها و خوراکی‌ها نیز در سلامتی فرد اهمیت بالایی دارد.
دکتر افراسیابیان در ادامه با اشاره به خواب و بیداری به عنوان عامل بعدی، عنوان کرد: به عنوان نمونه میزان و ساعت خواب برای مزاج صفرایی بلغمی و سودایی متفاوت است در مزاج صفرایی چهار ساعت خواب، ولی برای افراد دموی ۸ ساعت خواب کافی است. "حرکت و سکون" نیز در کتاب قانون ابن سینا به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر بر سلامت فرد مطرح شده تا جایی که از بین تمامی عوامل ضروری برای زندگی سالم و پیشگیری از بروز بیماری‌ها، ریاضت یا همان ورزش کردن در اولویت است.
وی همچنین نحوه دفع مواد زائد از بدن را یکی دیگر از عوامل ۶ گانه موثر بر سلامتی فرد بیان کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل بروز سرطان روده نوع دفع مواد از بدن و یبوست است.
به گفته این متخصص طب سنتی، اعراض نفسانی یا حالت‌های روحی روانی، استرس یا نگرانی‌ها، ترس، افسردگی و غم و غصه ازعوامل افزایش سودا یا مواد رسوبی بسیار نامطلوب در بدن بوده که باعث بروز بیماری می‌شوند.
علل بروز بیماری و سلامتی بر پایه طب سنتی
دکتر افراسیابیان با تاکید بر اهمیت کنترل این ۶ عامل در بدن انسان، اظهار کرد: بر پایه اصول طب سنتی، اگر این ۶ عامل در بدن کنترل شود، زندگی بسیار سالمی خواهید داشت و اگر از کنترل خارج شوند بیماری بر فرد عارض می‌شود.
علل بروز سکته در صبحگاهان
وی با اشاره با ضرورت ایجاد ساختاری برای ارزیابی وضعیت جامعه در شاخص "شیوه زندگی"، عنوان کرد: باید با طراحی ساختاری مشخص و تحت پوشش قرار دادن بخشی از جمعیت جامعه، شیوه زندگی سالم را بررسی و نتایج آن را رصد کنیم. در این صورت می‌توان مهم‌ترین دلایل بروز بیماری و سایر عوامل موثر در سلامتی افراد را بررسی و نتایج آن را منتشر کرد. به عنوان نمونه بر پایه طب سنتی، دموی‌ها از ساعت ۸ تا ۱۰ صبح نباید ورزش کنند به گونه‌ای که بیشتر سکته‌ها طی این ساعات اتفاق می‌افتد؛ چراکه دم این افراد بالاست و با افزایش فشار خون سکته و سایر امراض قلبی و عروقی ایجاد می‌شود. این دسته از افراد باید هنگام غروب ورزش کنند. این درحالیست که امروزه بدون رعایت این اصول تمامی افراد با مزاج‌های متفاوت در یک زمان یکسان در سالن‌های ورزشی باهم ورزش می‌کنند.
وی با بیان اینکه تمامی این فاکتور‌ها و شیوه زندگی افراد باید در یک سیستم کنترل شده به صورت بالینی آزمایش شود، تصریح کرد: با آزمایش و پیگیری این اصول بروی جمعیت و بازه زمانی مشخص، می‌توان بازخورد‌های موثر بر آن‌ها را مطالعه و میزان کارایی آن بروی افراد جامعه را تعیین واعمال کرد. پژوهشی که متاسفانه تا به امروز اجرا نشده است.
اجرای طرح کنترل شیوه زندگی افراد توسط متولیان طب سنتی
افراسیابیان اجرای طرح کنترل شیوه زندگی افراد توسط متولیان طب سنتی جامعه را یک ضرورت دانست و ادامه داد: شیوه زندگی و به عنوان نمونه تنوع غذایی افراد از مباحث مهم و جالبی است که نیازمند کنترل گسترده و تخصیص بودجه لازم است و امیدواریم در آینده نزدیک اجرایی شود.
وی در بخش دیگری از این میزگرد تاکید کرد: اینکه بگوییم طب سنتی موجودی است که از باستان آمده و در دنیای امروز از پس هیچ کاری بر نمی‌آید، یا اینکه فقط برای توصیه‌های غذایی کاربرد داشته و در خصوص بیماری‌هایی مثل آلزایمر کارایی ندارد، گفته صحیحی نیست. در طب سنتی حدود ۲هزار بیماری به صورت تفصیلی توضیح داده شده، در بخش تحلیل مغز کتاب ابن سینا علل تحلیل مغز و بحث آلزایمر وهمچنین عوامل موثر بر تقویت مغز و سایر مباحث مرتبط به خوبی تشریح شده که بسیار ارزشمند است. البته این را هم قبول داریم که نانوتکنولوژی و نانومدیسین علوم جدیدی هستند که به تازگی کشف شده و دارای قدرت و ارزش بسیار بالایی در حیطه سلامت هستند.
ضرورت انجام پژوهش و تحقیقات بیشتر در حوزه طب سنتی
وی با تاکید بر ضرورت انجام پژوهش و تحقیقات بیشتر در حوزه طب سنتی، عنوان کرد: سالانه ده‌ها کنفرانس علمی با عنوان Traditional Medicine (طب سنتی) در کشور‌هایی همچون آمریکا، اسپانیا، ایتالیا و سایر کشور‌ها برگزار می‌شود که همین امر نشان دهنده اهمیت آن است.
نانومدیسین اندیشه‌ای علمی برایپیشگیری از بیماری‌ها
وی با بیان اینکه نانومدیسین یک اندیشه علمی برای پیش بینی و پیشگیری از بیماری‌هاست، عنوان کرد: در طب سنتی ایده‌ها و روش‌های خاصی برای درمان بیماری‌ها وجود دارد، به عنوان نمونه روش‌هایی برای درمان ناباروری مردان وجود دارد که طی آن تعداد و درصد حرکت اسپرم را تا میزان مطلوبی افزایش می‌دهد؛ بنابراین نکته با اهمیت در کنار هم بودن و همکاری و تعامل پزشکی سنتی و نوین برای جذب ایده‌های جدید و کشف روش‌های نوین برای پیشگیری و درمان بیماری‌هاست.
پارادایم‌های طب سنتی نیز می‌توانند ایده‌پردازی کنند
وی با اشاره به مطرح شدن سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۰ به عنوان دوره استراتژی طب سنتی توسط سازمان بهداشت جهانی، عنوان کرد: اگر واقعا طب سنتی، طب کهنی است که از پس کاری برنمی‌آید، چرا سازمان بهداشت جهانی برای آن کتاب چاپ کرده و کنفرانس‌های متعددی در این رابطه برگزار می‌کند؛ بنابراین با کمال احترام برای اساتید طب معاصر و نوین، معتقدم که پارادایم‌های طب سنتی نیز می‌تواند در کنار پزشکی‌های دیگر ایده‌پردازی کند.
وی با بیان اینکه طب سنتی ایران در سال جاری به عنوان مسئول طب سنتی در جهان معرفی شده، اظهار کرد: در طب سنتی نیز همانند پزشکی رایج و نوین تحقیقات و پژوهش‌های متنوعی اجرا می‌شود، به عنوان نمونه در زمینه بیماری"ام اس" مقالات خوبی در طب سنتی ارایه شده، ولی هنوز کمبود‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.
افراسیابیان با بیان اینکه اثبات ادعا‌های طب سنتی در حوزه آزمایش‌های بالینی یک ضرورت است، عنوان کرد: طب سنتی ایران در این راستا به صورت فردی اقدامات مطلوبی انجام داده، مثلا خود بنده چندین مقاله بین‌المللی در زمینه بیماری‌های معده، کبد، ام اس، بازسازی کلاژن پوست و سایر زمینه‌ها در مجلات معتبر بین‌المللی به چاپ رسانده‌ام. با این حال ایجاد ساختاری مشخص برای تجمیع و تقویت این فعالیت‌ها توسط متولی طب سنتی در کشور یک ضرورت است.
طب سنتی با طب رایج خصومتی ندارد
این متخصص طب سنتی با بیان اینکه طب سنتی با طب رایج خصومتی ندارد، مطرح کرد: طب سنتی در حوزه فعالیت خود ایده‌های ارزشمندی دارد که تنها نیازمند فضایی برای ورود این ایده‌ها به بخش تحقیقات بالینی و تبدیل به داروست.
وی با اشاره به جایگاه طب سنتی در عرصه بین‌المللی، عنوان کرد: در اغلب کشور‌های توسعه یافته برای تحصیل در رشته طب سنتی باید دوره پزشکی عمومی را به اتمام رسانده و برای پذیرش در این رشته در آزمون ورودی دانشگاه‌ها شرکت کرد. این مساله در ایران نیز اجرا شده که نشان دهنده اهمیت و جایگاه طب سنتی است.
بستر تعامل طب سنتی و رایج و پزشکی نوین فراهم شود
افراسیابیان با بیان اینکه باید بستر تعامل و همکاری طب سنتی و رایج و همچنین پزشکی نوین در کشور فراهم شود، گفت: زمینه لازم این همکاری از لحاظ بودجه‌ای و امکانات علمی باید فراهم شود تا بتوان با تعامل و همکاری اساتید هر سه حیطه پزشکی، ایده‌ها را مطرح و به ثمر رساند.
وی در بخش دیگری از این میزگرد با بیان اینکه پزشکی ایران بسیار پیشرفته بوده و در سطح بین‌المللی معتبر است، عنوان کرد: امیدوارم بتوان با همکاری سایر صاحبنظران به ترویج علمی و آکادمیک طب سنتی کمک کرد؛ چراکه هم ارزان‌تر است و هم مواد اولیه لازم برای درمان در طب سنتی در داخل کشور فراهم است.
ابراز تاسف نسبت به وجود سودجویی‌ها از طب سنتی
وی با ابراز تاسف نسبت به وجود برخی از سودجویی‌ها در طب سنتی، عنوان کرد: متاسفانه برخی از افراد سودجو با استفاده از نام طب سنتی درمان‌های غیرعلمی را در جامعه رواج داده اند که کنترل این مساله نیازمند توجه بیشتر وزارت بهداشت و متولیان این امر است. البته در این راستا اقداماتی انجام شده که ایجاد دوره‌های آکادمیک طب سنتی در دانشگاه‌ها از مهم‌ترین آنهاست؛ چراکه با رشد علمی طب سنتی این بازار غیرمجاز محدود شده و شرایط فعلی، چهارچوب علمی و درستی پیدا می‌کند.
نکات مشترک طب سنتی با پزشکی نوین
وی با اشاره به برخی از نکات مشترک طب سنتی با پزشکی نوین، اظهار کرد: به عنوان نمونه در طب سنتی مساله‌ای داریم با عنوان "مبدرق ها" که در زمینه بدرقه دارو تا محل درمان در بدن کارایی دارد. در همین رابطه در نانو مدیسین نیز مشابه این مبدرق‌ها وجود دارد با این تفاوت که بسیار دقیقتر بوده و تاثیر درمانی خود را دقیقا در محل مورد نظر به جای می‌گذارد؛ بنابراین استفاده از مبدرق‌های طب سنتی در حوزه نانو ایده بسیار مناسبی ست که تحقق آن به ارتقای کارایی پزشکی در هر دو طب می‌انجامد.
ارتباط بین نبض بیمار با بیماری؛ هنر بزرگ طب سنتی
افراسیابیان همچنین با اشاره به یافته‌های طب سنتی در حیطه تشخیص، بیان کرد: پس از ایجاد طب یونان، مبحث تشخیص پزشکی تجربی شد، به عبارت دیگر بر پایه کتب جدید "آزمایش‌ها و معاینات فیزیکی"، تشخیص‌های علمی پزشکی از زمان طب یونان باستان اضافه شد. به گونه‌ای که در طب سنتی برای تشخیص بیماری و اختلالات ارگانیک از موی سر تا نوک پا معاینه می‌شود. به عنوان نمونه کشف ارتباط بین نبض بیمار با بیماری، هنر بزرگی است که در طب سنتی برای تشخیص استفاده می‌شود. از این روش می‌توان برای تشخیص کلیه بیماری‌ها از کبد و قلب گرفته تا سایر اختلالات بهره‌مند شد.
وی در بخشی از این میزگرد با اشاره به توانمندی‌های خاص حکیم ابوعلی سینا به عنوان اعجوبه تشخیص بالینی، عنوان کرد: در حال حاضر بنده کتاب قانون ابن سینا را در برخی از کشور‌ها تدریس می‌کنم که بر همین اساس از اروپا نشان علمی دریافت کرده‌ام. در این کتاب تمام مباحث مربوط به معاینات بالینی به صورت مشروح بیان شده، از نگاه کردن به زبان و چشم گرفته تا بررسی نبض و آزمایش مدفوع و ادرار که تمام این‌ها به تشخیص دقیق بیماری‌ها کمک می‌کند.
این متخصص طب سنتی در پایان با بیان اینکه تعامل طب سنتی و طب رایج به تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند، عنوان کرد: به عنوان نمونه در طب سنتی با بررسی نبض فرد به برخی از مشکلات و اختلالات کبدی بیمار پی برده و برای اطمینان بیشتر وی را به طب و تشخیص رایج یعنی سونوگرافی ارجاع می‌دهیم؛ بنابراین تعامل متخصصان مختلف و ترکیب علوم بسیار با ارزش است.
