این روزها فروش آبمیوه و بستنی نبض بازار را به دست گرفته است؛ و صفهای طولانی را در گوشه و کنار شهر به راه میاندازد. تابلوی قیمتهای عجیب و غریب آبمیوه و بستنی یکی دیگر از جذابیتهای این روزهای شهر است که ارزانی بیش از حد شک و تردید در سلامت و بهداشت این مواد غذایی را به یقین میرساند.
با یک حساب سرانگشتی به این موضوع پی میبریم که یک لیوان آبمیوه ۲۰۰ سیسی چگونه میتواند به قیمت ۱۰۰۰ تومان به مشتری ارائه شود. مخلوط چند آبمیوه و بستنی و اختراع منوهای جدیدالوهیت نیز بهعنوان کلاهی پشمی بر سر مشتریان است که بسیاری از طیفهای لاکچریوار را به تجربه طعمی جدید ترغیب میکند. در این میان ظاهرهای آراسته مغازهها اولین نقطه جذب مشتری محسوب میشود. ظاهر آراسته فروشندگان، برق شیشه یخچال بستنیهای میوهای، رنگ و لعاب میوههای گلچین شده در برابر چشمان رهگذران نیز از جمله نقاط قوت ماجرای فروش است.
در پس ویترینهای خیرهکننده دنیایی ناشناخته برپا شده که به دور از نگاههای کنجکاوانه به فعالیتهای غیراصول خود ادامه میدهند و خود را از قاعده قانون مستثنی میکنند. فعالیتهای زیرپوستی ما را به پیگیری موضوع بهداشت محیط و کار این مغازهها ترغیب کرد. اولین نکته در قانون بهداشت آبمیوه فروشیها رعایت بهداشت فردی و محیط کار است که با داشتن کارت سلامت، دستکش یکبار مصرف، کلاه و لباس فرم به این امر جامه عمل میپوشاند.
تمیزی محیط کار، تجهیزات و لوازم مورد استفاده در این حرفه از جمله موارد بسیار مهم دیگری است که معمولاً به علت عدم رویت فضا توسط مشتریان به شیوهای دلخواه مدیریت میشود. اولین مکان برای نظارت و بررسی سطح بهداشت در ارائه آبمیوه و بستنی نوتلابار واقع در جنب باغ فردوس است که با سرو نوتلا و محصولات متشکل از آن مشتریان زیادی را به پای تجربه مزه جدید میکشاند.
ورود بازرسین بهداشت محیط کار شمال شهر تهران، با تعجب فروشنده جوان همراه بود. در برخورد اول اوضاع مرتب بهنظر میرسد، اما حکایت پشت دخل روایتی دیگر دارد. شیشههای بدون درپوش نوتلا در زیر میز کار فروشنده تلنبار است. یخچال خاموش بستنی نقش کمدی دیواری خاک خورده انبار مغازه را ایفا میکند و سوژههای دیگر خبری در نوتلابار تهران به چشم میخورد.
تجهیزات استفاده شده، میوههای خرد شده یخ زده که بدون ظرف در یخچال قرار دارند، بستنیهای آب شده و کدر رنگ و مجاورت آن در فضایی با دیوارهای آلوده به مواد غذایی نیز گویای بحث دیگر است. از زبالههای تلنبار شده در گوشه میز کار هم که بگذریم وجود جوراب و دمپایی در ظروف نگهداری مواد خوراکی غیرقابل انکار است. بازرس بهداشت محیط کار شمال شهر تهران وجود کارت بهداشت برای افراد شاغل در آبمیوه و بستنیفروشی را ضروری میداند و تأکید میکند که همه افراد شاغل در مغازههای خوراکیفروشی باید دارای کارت بهداشت بوده و تحت قوانین وزارت بهداشت ملزم به رعایت هرگونه بهداشت در محیط کار هستند.
وی افزود: تهیه آبمیوههای طبیعی و محصولات وابسته به آن باید در برابر دیدگان مشتریان انجام شود و تمامی وسایل و تجهیزات مورد استفاده به سرعت شستشو شوند. دمای مناسب یخچال، وجود درپوش بر مواد غذایی، توجه به تاریخ انقضای مواد نیز از اصول مهم در روند تهیه مواد غذایی مصرفی شهروندان محسوب میشود.
همچنین استفاده از میوههای لکدار، گندیده و پسمانده آنها از روزهای قبل در کلیه آبمیوهها و بستنیها غیرقانونی است.
سهیلا پوربابا خاطرنشان کرد: نگهداری ته مانده آبمیوههای تهیه شده در روزهای گذشته منجر به مسمومیت مصرفکنندگان میشود و آنها را به اسهال، استفراغ و در بیشتر مواقع بستری شدن در بیمارستان میکشاند.
وی عنوان کرد: نگهداری آبهای معدنی با بطریهای پلاستیکی از دیگر موارد غیرقانونی تلقی میشود چرا که این روند منجر به ایجاد سرطان در افراد خواهد شد.
بازرس بهداشت محیط و کار شمال شهر تهران اذعان داشت: سطح بهداشت محیط آشپزخانههای تولید محصولات خوراکی باید عاری از هرگونه زباله، حشرات و جانوران موذی باشد در حالیکه در این مغازه رؤیت چسب سوسک بر درز دیوارها حاکی از وجود جانوران موذی در محیط کار است.
در پی تخلف مغازه نوتلابار مذکور مبنی بر عدم ارائه کارت بهداشت، عدم رعایت بهداشت محیط کار، بهداشت فردی و لوازم و تجهیزات مورد استفاده قرار گرفته، نگهداری مواد تاریخ گذشته و بدون ظرف در یخچال، استفاده از میوههای خراب و گندیده فریز شده و بستنیهای آب شده در تهیه محصولات نوتلا گزارشات لازم تهیه و تمامی بستنیهای آب شده، پنیرهای پیتزا، میوههای خرد شده و تهمانده نوتلاهای تهیه شده در روزهای گذشته معدوم و مغازه مذکور پلمپ شد.
بازدید از مغازههای آبمیوه و بستنیفروشی به اینجا ختم نشد و تمامی مغازههای میدان تجریش را به زیر ذرهبین نظارتی برد. آبمیوه فروشی طاهر واقع در ابتدای بازارچه قدیم تجریش از دیگر اماکن نظارتی است که مورد بررسی قرار میگیرد. برخلاف بازدیدهای گذشته و اعمال قانون نسبت به سطح بهداشت این مغازه، اینبار نکات بهداشتی رعایت شده است، اما نکات دیگری، چون تهیه آبمیوه ساعاتی قبل از مصرف و فروش و نگهداری آن در پارچهای غیربهداشتی بدون وجود سرپوش از جمله تخلفاتی است که در طی گزارشهای تهیه شده ذکر و مابقی آبمیوهها معدوم شد. براین اساس اخطارهای لازم به فروشنده ارائه شده و جرایم مربوطه اجرا میشود.
بازرس بهداشت محیط و کار شمال شهر تهران در حین بازرسی از مغازهها و نظارت بر روند تهیه آبمیوهها گفت: باید تمامی میوهها توسط مواد ضدعفونیکننده شسته و در ظروف استیل نگهداری شوند.
وی افزود: وجود دستگاههای یخساز، در این گونه مغازهها بهعنوان یکی از ملزومات تلقی میشود چرا که آلودگی یخهای مصرفی در آبمیوهها میتواند خطرات جبرانناپذیری را به همراه داشته باشد.
پوربابا در طی نظارت بر مغازهها، اضافه کردن آب به آبمیوههای فروشی را غیرقانونی دانست و اظهار داشت: با تمامی متخلفین امر بر طبق دستور قضایی برخورد، جرایم مربوطه اجرا و در صورت لزوم مغازه مورد نظر پلمپ میشود. همچنین براساس تجهیزات نظارتی بازرسین بهداشت محیط و کار میتوان اعمال قانون را به کمترین زمان ممکن رساند و با بررسیهای انجام شده در محیط با متخلفین برخورد کرد.
با همه این تفاسیر نظارت بر مواد مذکور در سطح کشور بهطور گسترده انجام میشود و شهروندان میتوانند از طریق سامانه ۱۹۰ بهطور شبانهروز در تمامی ایام هفته شکایت خود را به مراکز بهداشت محیط و کار اعلام کنند و بازرسین مربوطه را از میزان تخلفات مطلع و برخورد با خاطیان امر را در کمترین زمان ممکن اجرایی سازند تا از عوامل تهدیدکننده سلامت شهروندان جلوگیری شود.