فردا: در این مقاله کوتاه می خواهیم تصویر سازی های ایرانی که به نوعی شبیه پی‌نما هستند و به گونه ایی سعی در روایت یک داستان در قالب تصاویر را دارد را معرفی کنیم.. تصاویری که به مراتب گویا تر و شبیه تر به کمیک استریپ های امروزی نسبت به کودک زرد پوش هستند که برخی آن را مبدا شروع کمیک استریپ می دانند. این بررسی قطعا کامل نیست و مقدمه ای برای شروع بررسی تاریخی این موضوع است که همکاری تصویرگران ایرانی و علاقه مندان و معرفی آثار و ارائه تصاویر می‌تواند به کامل تر شدن این موضوع بیانجامد تا ریشه ها و قدمت پی‌نما در ایران بهتر شناخته شود.
1- یکی از شبه پی‌نماهای ایرانی که با نوعی تسلسل تصویری سعی در روایت‌های تاریخی دارد، آثار موجود در تخت جمشید است. هر چند که این اثار تفاوت عمده ای با پی‌نما دارند اما حس حرکت به خوبی در این سنگ نبشته های اصیل ایرانی مشاهده می شود.
تصاویر حک شده بر ورودی تخت جمشید
2- کلیسای وانک اصفهان: در دیواره های داخلی این کلیسا مفاهیم و موضوعات دینی داستان پیامبران از جمله بدو تولد و زندگی حضرت مسیح (ع) به صورت تصاویر پشت سرهم روایت شده است. دقت تصویرگران در رعایت کادربندی این تصاویر کاملا مشهود است و شباهیت به مراتب بیشتری با کمیک استریپ های امروزی مشاهده می شود. (1655 میلادی)
نگارگری‌های کلیسای وانک در جلفای اصفهان (1655 میلادی)
3- پرده های نقالی مذهبی: این پرده ها که معمولا یا با موضوع حماسه عاشورا هستند و یا مفاهیم دینی و مذهبی دارند و داستان های ائمه را روایند می‌کنند. کادر بندی در این تصاویر به صورت صلب نبوده و معمولا از ابعاد مستطیلی برخوردار نیست، بلکه بسته به ابعاد یک موضوع متغییر است و تصاویر صحنه‌های مختلف کاملا در هم تنیده است . نبود حاشیه و کادر بندی باعث دشواری فهم این پرده‌ها شده است که نیاز به حضور نقال را دوچندان می‌کند
یک نمونه از پرده‌های روز قیامت که حضرت محمد (ص) در گوشه بالا سمت راست سوار بر شتر به تصویر کشیده شده است.
بخشی از زندگی پر افتخار حضرت علی (ع)، حسین همدانی، بدون تاریخ، ماخذ موزه رضا عباسی. در این نمونه کادر بندی بسیار مناسب رعایت شده است
مصیبت کربلا، اثری از محمد مدبر، 1325 و ساختار حلزونی، دوار و مرکزگرا دراین تصویر
4- تصویرسازی‌های شاهنامه، معمولا چند حادثه با هم در یک صحنه طراحی می شود. مثلا میدان جنگ، همراه با وضعیت داخل یک کاخ و گریه زنان در اندرون قصر همه کنار هم. در این حالت، تصویرگر درصدد به وجود آوردن نوعی توالی زمانی است. مثلا در تابلوی کمک سیمرغ در زادن رستم به رودابه، به شیوه بسیار زیبایی، تصویرگر دو کادر را نقاشی کرده که در کادر بالا، کوه هایی را نشان می دهد که محل زندگی سیمرغ است و در کادر پایین رودابه در بستر همراه با اطرافیان است.
نگارگری مربوط به صحنه بدنیا آمدن رستم
نگارگری مربوط به داستان های شاهنامه
