گفت‌وگوی میزان با قاضی مرتضی بهمنی فتاح قاضی نمونه کشوری در استان همدان را می‌خوانیم:
* در چه رشته و در کدام دانشگاه تحصیل کرده‌اید؟
بنده با توجه به کسب رتبه 43 کنکور سراسری در سال 1376 دررشته حقوق وارد دانشگاه تهران شدم و به مدت چهار ترم در آنجا مشغول به تحصیل بودم و با توجه به رتبه کنکور اجازه هم زمان تحصیل در یکی از رشته‌های زبان خارجی را داشتم ولی بنا به دلایلی در این قسمت وارد نشدم.
با توجه به انتصاب دکتر میرمحمد صادقی به عنوان رئیس دانشکده علوم قضایی و رویکرد جدید ایشان در جذب دانشجو از دانشگاه‌های معتبر تقاضایم را مبنی بر انتقال از دانشگاه را تقدیم دانشکده کردم و پس از سیر مراحل قانونی و مصاحبه، دو سال پایانی مقطع کارشناسی را در دانشکده علوم قضایی وابسته به قوه قضائیه به پایان رساندم.
* در چه سالی فعالیت‌های قضایی خود را آغاز کردید؟
پس از دوره کارآموزی به عنوان قاضی تحقیق در زمستان سال 1381 در دادگستری شهرستان تویسرکان استان همدان مشغول به فعالیت شدم.
در واقع بدون احتساب ایام دانشجویی و کارآموزی قضایی 13 سال و 6 ماه در این مدت قاضی تحقیق از زمان شروع به کار بوده ام و پس از آن به عنوان دادیار تحقیق و سپس بازپرسی در دادسرا مشغول به کار شدم.
بعد از آن نیز به عنوان دادرس علی البدل در شعبه 101 کیفری تویسرکان به مدت تقریبی 6 ماه مشغول به کار شدم و به لحاظ متصدی بودن شعبه دوم حقوقی تویسرکان(که رئیس وقت شعبه به لحاظ قبولی در آزمون سردفتری از سمت خود استعفا کرده و به عنوان سردفتر مشغول به کار گردیده بود) و انبوه پرونده‌ها در این شعبه که به لحاظ ایجاد سیستم جدید قضایی شعبات دیگر دادگاه حذف و پرونده های آنها کسر و به شعبه موصوف ارجاع گردیده بود به عنوان رئیس شعبه دوم عمومی حقوقی تویسرکان به مدت 5 سال و شش ماه فعالیت کردم.
در زمان شروع فعالیتم در این شعبه، موجودی آن نزدیک به 900 فقره پرونده بود که بعد از مدت سه سال که حتی در یکسال یک روز مرخصی استحقاقی نیز نرفتم، موجودی شعبه به کمتر از دویست فقره پرونده کاهش یافت. بعد از آن به عنوان دادستان عمومی و انقلاب شهرستان تویسرکان و سپس رئیس دادگستری شهرستان انجام وظیفه کردم.
* خانواده شما با شغلتان مشکلی ندارند؟
در اردیبهشت ماه سال 1383 ازدواج کردم، در واقع حدود 15 ماه بعد از ورودم به دادگستری متاهل شدم و دو فرزند پسر 9 و5 ساله به اسامی پارسا و پویا دارم.
خوشبختانه همسرم از همکاران قضایی بنده در دادگستری بوده و به عنوان قاضی مشاور خانواده مشغول به کار هستند. با توجه به اینکه همسرم نیز قاضی هستند خوشبختانه با مشکلات و سختی‌های قضاوت آشنایی دارند و به شغل قضاوت علاقمند هستند.
البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست با توجه به محدودیت‌های شغل قضاوت، قاضی باید با اعضا خانواده خود رابطه عاطفی برقرار کند وخداروشکر رابطه ای خانواده خوب و صمیمی با اعضای داریم.
* اگر به گذشته برگردید باز هم این شغل را انتخاب می‌کنید؟
به خاطر علاقه و اجرای عدالت این شغل را انتخاب کردم. قضاوت ذاتا به لحاظ اینکه قاضی فرد جاهلی بین دو عالم است، سخت است.
مضافاً حجم بالای پرونده‌ها و تکلیف قاضی به قضاوت عادلانه و سریع سختی این کار را دو چندان می‌کند. بنده از شغل خود رضایت دارم و اگر به گذشته برگردم این شغل را انتخاب می‌کنم، چون آن را با علاقه انتخاب کرده‌ام.
*اگر فرزندانتان بخواهند وارد این شغل شوند مخالفت نمی‌کنید؟
در صورت تمایل فرزندانم به انتخاب شغل قضاوت ممانعتی بعمل نمی‌آورم و اجباری هم جهت انتخاب این شغل ندارم، چون عشق و علاقه در انتخاب شغل حرف را می‌زند.
* نظرتان درباره مجازات‌های جایگزین حبس چیست؟
با توجه به شخصیت برخی متهمین یا شرایطی که تحت تاثیر آن مرتکب بزهی شده اند و اینکه در همه موارد مجازات حبس، جنبه پیشگیری نخواهد داشت، مجازات‌های جایگزین حبس پیش بینی بجا و شایسته ای که قانونگذار به عمل آورده است مخصوصا در مواردی که استفاده از این مجازات ها به اختیار قاضی سپرده شده است.
* چه توصیه‌ای برای کسانی که تازه وارد عرصه قضاوت شدند دارید؟
شنیدن دقیق اظهارات طرفین، صبر و تحمل کافی، تسلط کامل بر قوانین و تسریع در تصمیم گیری بدون هیچگونه توصیه پذیری از معیارهای قضاوت است که همواره مورد توجه قرار دهند.
* مهم ترین پرونده ای که تاکنون قضاوت کرده اید چه بوده است؟
هنگامی که به عنوان قاضی تحقیق در دادگستری مشغول به کار شدم، نزاع و درگیری مقابل دادگستری تویسرکان منتهی به قتل یک نفر شد.بعد از قتل، قاتل متواری شد و به همین علت اقدامات قانونی جهت دستگیری وی بلا نتیجه ماند و متاسفانه افراد سودجو و منفعت طلب با فتنه انگیزی و ایجاد اختلافات جدید از طریق آتش سوزی و درگیری و تخریب منازل همدیگر، موجبات تشدید اختلافات را فراهم کردند.
هنگام تصدی بنده در شعبه دوم حقوقی تویسرکان، بالغ بر سی فقره پرونده‌های کیفری در این رابطه در شعبه ثبت شده بود و حتی پرونده‌های کیفری دیگری در این خصوص از بعضی شهرستان ها مثل شهرستان اسدآباد استان همدان و کنگاور استان کرمانشاه از طریق احاله به دادگستری تویسرکان ارسال شده بود که کار را خیلی پیچیده و سخت می‌کرد.
نهایتا با تلاش‌های شبانه روزی و صحبت با طرفین پرونده، قاتل معرفی شد و اولیاء دم رضایت دادند و تمامی پرونده‌های کیفری در این رابطه منتهی به صلح و سازش گردید. پس از این ماجرا سیستم قضایی استان همدان با برگزاری مراسم ویژه ای از اولیا دم و گذشت کنندگان تقدیر و تشکر کرد.
* تلخ ترین خاطره‌ای که داشته‌اید؟
متاسفانه پرونده‌های اعدام و قصاص متعددی داشته ایم. ولی تلخ ترین حادثه مربوط به پرونده دادگاه خانواده می‌باشد که در آن مادری طفل شیرخوار خود را به لحاظ عدم پذیرش خانواده اش تحویل همسرش داد.
* مشکلات و کمبودی هم در کار خود را دارید؟
مهمترین مشکل کمبود فضای اداری وهم چنین کمبود پرسنل اداری و قضایی در دادگستری است.
* و حرف آخر؟
در خاتمه برای تمامی مسئولین توفیق در خدمتگزاری را آرزو دارم و امیدوارم در پرتو عنایت الهی در راستای بسط عدالت کوشا و موفق باشند.
