*کدام بخش از آرامکو خصوصی میشود؟
محمدبن سلمان، معاون ولیعهد عربستان سعودی و رئیس شورای جدید امور اقتصادی و توسعه پادشاهی سعودی با مصاحبه خود در مجله اکونومیست به تاریخ 7 ژانویه 2016 و اعلام این که شرکت آرامکو به عرضه اولیه عمومی سهام( IPO )میاندیشد، صنعت نفت را با شوک مواجه کرد.
کمی بعد، مدیرعامل آرامکو در مجله هفتگی شرکت در تاریخ 13 ژانویه نوشت گزینههای مختلفی در نظر گرفته شده است، ازجمله واگذاری درصدی مناسب از سهام شرکت آرامکو با حفظ منافع دولتی حاکم شامل واگذاری بخشهای پاییندستی صنعت نفت نظیر پالایشگاههای نفتی و مجتمعهای پتروشیمی خالد الفالح.
مدیرعامل آرامکو اظهار داشته است، عرضه سهام در پادشاهی سعودی در دست بررسی است و وقت کافی نبوده که بهترین راه ارائه شود. پادشاهی سعودی احتمال عرضه بخشی از سهام به بورسهای خارجی را در دست بررسی دارد. در این مرحله طرح مشخصی برای عرضه سهام وجود ندارد. بررسیها درحال پیشرفت است. ملاحظات جدی وجود دارد و این کار زمان میبرد.
جای تعجب نیست که بیانیه 8 ژانویه آرامکو، باعث گمانه زنیهایی در مورد نیت آرامکو در قبال شرکتهای پاییندستیاش شود. فهدالترکی، اقتصاددان ارشد سرمایهگذاری جادوا ریاض به بلومبِرگ گفت:« با توجه به اندازه شرکت آرامکو، فروش شرکتهای پایین دستی در ابتدای کار محتمل به نظر میرسد»
بسیاری از کارشناسان بازار انرژی معتقدند که دولت عربستان هرگز «گوهر تاج خود» یعنی آرامکو را از دست نخواهد داد و در عوض، برنامههای بلندمدت فروش سهام امپراتوری گسترده پالایش و پتروشیمی آرامکو را سرعت میبخشند، که ارزش آن دهها میلیارد دلار تخمین زده شده و در سال 2015 مجموع تولید آن به 8.2 میلیون تن رسیده است.
به عبارت دیگر، عرضه سهام شرکت آرامکو در بورس شتابزده نخواهد بود و این ایده که عربستان سعودی احتمالا میخواهد کنترل خود را بر منابع نفتی خود از دست بدهد، بسیار دور از ذهن است.
*عربستان چرا میخواهد آرامکو را بفروشد
گزارش مرکز پژوهش های مجلس دیدگاههای متفاوتی درباره دلایل عربستان برای فروش بخشی از سهام آرامکو مطرح کرده است، از جمله خصوصیسازی و ایجاد تحول در اقتصاد عربستان به خصوص در بخش نفت و گاز این کشور، رقابت با ایران در جذب سرمایهگذاری خارجی، شیادی در بازار بورس و در نهایت جهانی بودن منابع انرژی.
در صورت به فروش گذاشتن عمومی آرامکو، عربستان با چالش جدی افشای حقایق درباره صحت وجود 262 میلیارد بشکه ذخایر نفتی این کشور و همچنین میزان سرمایهگذاریهای انجام شده و میزان سودآوری شرکت مواجه خواهد شد، اگرچه در یک واگذاری منطقهای در ریاض، مقامات سعودی میتوانند الزامات افشاسازی را تاحدی که آرامکو ملزم به گزارش باشد محدود نمایند. اما یک عرضه عمومی اولیه بینالمللی که به اعتقاد رئیس آرامکو برای واگذاری کل شرکت الزامی است، نیاز به گزارشهای شفاف و با استانداردهای بالا دارد.
به جز اصلاحات اقتصادی داخلی، عامل دیگری که میتواند در اجرایی شدن طرح خصوصیسازی آرامکو نقش مهمی داشته باشد، فرش قرمزی است که ایران برای شرکتهای نفتی جهان پهن کرده است.