یادداشت دریافتی- یاشار بوم راشین؛ قبل از پاسخگویی به سوال بالا بهتر است به این موضوع که اصولا فواید استفاده از آب معدنی چیست، اشاره ای مختصر داشته باشیم!

امروزه استفاده از آب معدنی در تمامی نقاط دنیا زیاد شده اما این استفاده بیش از آنکه همانند کشور ایران، از شایعه آلودگی آب شرب مصرفی برخاسته باشد، نشات گرفته از این واقعیت است که مردم گمان می کنند  با خاکی که روزبروز بیشتر و بیشتر از مواد مغذی تهی می شود، دیگر نمی توانند انتظار داشته باشند که میوه ها و سبزی ها به تنهایی قادر به تامین مواد مغذی مورد نیازشان باشند.

جدا از اینکه نگرانی مردم در این باره باید جدی گرفته شود یا نه،استفاده از  آب معدنی ها انصافا ایده خوبی است زیرا اینها همانند مکمل های ویتامین هستند؛ با این تفاوت که قادرند به جای خوردن، توسط مردم نوشیده شوند! اما آیا براستی آب های معدنی برای تندرستی مردم مفیدند؟! و آیا باید در استفاده از آنها هیچ خطری را متصور نبود؟!

قبل از هرچیز باید بدانید که در حال حاضر و در صورتی که از مصرف کنندگان آب معدنی نیستید نیز محتملا بخشی از مواد معدنی مورد نیاز بدنتان را از طریق آب آشامیدنیتان(آب شیر) تامین می کنید زیرا اغلب آب های لوله کشی حاوی مواد معدنی هستند.برای مثال اگر در روز دو لیتر آب بنوشید، بخشی از کلسیم و منیزیوم مورد نیاز روزانه تان را فراهم می سازید اما مشکل اینجاست که میزان مواد معدنی موجود در شیر آب در جاهای مختلف به میزان زیادی متفاوت بوده و این امر وابسته به جایی است که آب از آنجا ها تامین می شود.

چگونه پی به محتویات آب لوله کشی ببرید؟
در کشورهایی همانند امریکا مشترکین آب لوله کشی حق دارند مواد معدنی موجود در آب مصرفیشان را به همراه آلاینده های احتمالی موجود در آب از سازمان مربوطه استعلام نمایند. در این باره توصیه شده که این استعلام در تابستان صورت گیرد. به این ترتیب مقادیر محتویات معدنی آب به درخواست مشتری، به همراه یکی از صورتحساب های آب مصرفی او ارسال شده و در اختیار وی گذارده می شود.

در کشور ایران چنین امکانی در حال حاضر وجود ندارد و کسانی که مایلند از مقادیر مواد معدنی موجود در آب مصرفیشان سر در بیاورند باید این کار را با کمک گرفتن از آزمایشگاههای معتبر و ذیصلاح انجام دهند.بر خلاف تصور عموم هزینه انجام این آزمایش ها به ویژه وقتی پای فلزات سنگین در میان نباشد؛ هرگز زیاد نیست و به ویژه در مورد مجتمع های مسکونی که هزینه نمونه برداری و انجام آزمایش مابین ساکنین سر شکن می شود، اطلاع از اینکه به واقع چه آبی توسط اهالی ساختمان آشامیده می شود کاملا به صرفه آنها است!

تاثیر مواد معدنی موجود در آب آشامیدنی بر سلامتی شما
حتی مواد معدنی که در مقادیر نسبتا کم در آب آشامیدنی شما یافت می شوند، نقشی با اهمیت در تندرستیتان ایفا می کنند. برای مثال حضور کلسیم و منیزیوم از این نظر مهم است که استخوان های شما را قوی می سازد. علاوه بر این منیزیوم به تنظیم فشار خون کمک می کند.

در واقع،مردمی که در مناطقی زندگی می کنند که آب مصرفیشان نرم است(یعنی مواد معدنی خیلی کمی دارد) بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. متاسفانه این اتفاق وقتی هم که شما در جایی زندگی می کنید که آب خیلی سخت دارد، می افتد.از آنجا که مواد معدنی می توانند در سیستم های لوله کشی رسوب کنند، مردمی که آب آشامیدنیشان سخت است از دستگاههای نرم کننده و یا به عبارت صحیح تر سختی گیری آب استفاده می کنند تا مواد معدنی را حذف نمایند.

آیا شما باید آب معدنی بنوشید؟
اگر آب شرب مصرفی شما مواد معدنی کمی دارد، آب معدنی یک چیز خوب است که به رژِیم غذاییتان اضافه می شود زیرا مثلا بعضی از آب معدنی ها تا 4 برابر آب شیر، کلسیم و منیزیوم دارند.در اهمیت استفاده از آب معدنی همین بس که کسانی که آب مصرفیشان منیزیوم کم دارد، می توانند با نوشیدن روزانه یک لیتر آب معدنی فشار خونشان را پایین ببرند.

البته قطعا منیزیوم را از راههای دیگری هم می توان به بدن رسانید. برنج قهوه ای، مغز بادام، لوبیا و اسفناج منابع سرشار از منیزیوم به حساب می آیند ولی خوبی آب معدنی این است که علاوه بر منیزیوم، کلسیم و دیگر مواد معدنی را هم به بدن شما هدایت خواهد نمود.

چه تفاوتی بین برندهای مختلف آب معدنی وجود دارد؟
نسبت پتاسیم موجود در برندهای آب معدنی مصرفی در ایران به پتاسیمی که در روز مصرف می شود(پتاسیمی که از طریق میوه و سبزی و غذا و ... وارد بدن می شود) چیزی در حد صفر است و لذا بهتر است در مقایسه برندها پارامترهایی جز پتاسیم را مورد توجه قرار دهیم.

از میان آب معدنی های مذکور یکی بالاترین میزان سدیم را دارد. با این حال یک لیتر از این آب نیز تنها 0.7 درصد از نیاز روزانه شما به سدیم را برطرف می نماید.

تفاوت برندهای آب معدنی از اختلاف محتویات چشمه هایی نشات می گیرد که  تامین کننده آب این برندها هستند.حضور دی اکسید کربن در بعضی از آب های معدنی به گونه طبیعی صورت می گیرد اما برخی دیگر از آب معدنی ها طی فرآیندی به نام "کربناته شدن"، گاز دار می گردند. لازم به ذکر است که دی اکسید کربن ضمن کمک به هضم غذا، از بیوست و خشکی بدن هم جلوگیری می نماید.

مواد معدنی آبها وابسته به منبعشان از برندی به برند دیگر فرق می کند. به این دلیل برند آب های معدنی نه تنها برای کسانی که برایشان مزه منحصر به فرد آب های معدنی اهمیت دارد، ارزشمند است بلکه برای مردمی که در خرید آب معدنی به مزایای محتویاتش هم توجه می کنند، مزیت به حساب می آید.

برای نمونه یکی از برندهای شناخته شده و معمول آب معدنی های مصرفی در ایران، سدیم بالایی دارد. با این حال نظر به اینکه یک لیتر از آب معدنی این برند؛ تنها  0.7 درصد از بودجه روزانه سدیم شما را مصرف می کند!، نباید نگران این باشید که مصرف این آب تعادل نمک مصرفی روزانه شما را دستخوش آشفتگی نماید.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در دنیا آب معدنی هایی وجود دارند که سدیم موجود در آنها نیمی از نیاز سدیمی مصرفی روزانه هر فرد را برطرف می نماید!؟

کدام آب معدنی بهترین است؟!
همچنان که بیان گردید اگر قرار باشد که آب معدنی به همراه آب شیر مصرف شود، تنها با دانستن محتویات آب لوله کشی و اینکه نسبت مصرف آب معدنی به آب لوله کشی چقدر است می توانیم متوجه شویم که کدام آب معدنی بهترین است اما اگر آب معدنی را کلا جایگزین آب لوله کشی که به مصرف شرب می رسد نماییم، قادریم انتخاب را بر مبنای محتویات معدنی آب برندهای مختلف پایه ریزی نماییم.

قبل از هرچیز باید گفت که محتویات معدنی برندهای متداول و شناخته شده بیش از آنکه به آب های معدنی دیگر نقاط دنیا شبیه باشد، به آب معمولی که از شیر بیرون می آید می ماند!

به عنوان نمونه کافی است از آب معدنی ژرولستینر یاد کنیم که هر لیتر آن 35  درصد کلسیم مورد نیاز روزانه هر فرد را داراست و یا آپولیناریس را مثال بزنیم که در هر لیتر 33 درصد منیزیوم مورد احتیاج روزانه هر شخص را دارد.

ویچی نیز یک برند آب معدنی است که هر لیتر آن تقریبا نیمی از سدیم مورد نیاز روزانه هر شخص را تامین می نماید.

در اینجا ذکر این نکته ضروری است که در برندهای آب معدنی باید فلوراید هم مورد توجه قرار گیرد که متاسفانه این امر در مورد برندهای مورد اشاره به این علت که برخی از آنها فاقد رقم مربوط به فلوراید بودند و هستند، میسر نگردید!

برای اینکه بدانید چرا فلوراید آب معدنی مهم است به ذکر این نکته بسینده می کنیم که استانداردهای معروف و بین المللی تمامی برندهایی که دارای فلوراید بیش از یک میلی گرم در لیتر هستند را مجبور می کنند در برچسب خود حتما "محتوی فلوراید" را درج کنند و آنهایی که فلوراید بیشتر از 1.5 میلی گرم در لیتر دارند را ملزم می سازند در برچسب خویش "این محصول مناسب نوزادان و بچه های زیر هفت سال نیست" را ذکر نمایند.

آیا آب معدنی می تواند برای شما بد باشد؟
خیلی ها نگران هستند که مصرف آب معدنی برایشان بد باشد. برای مثال بسیاری از مردم نسبت به اینکه آب گازدار به مینای دندانشان آسیب بزند نگرانند. در این باره باید گفت که گاز دار کردن آب معدنی چه به گونه طبیعی باشد و چه توسط انسان صورت گیرد، آب را تا حدی اسیدی تر از آب شیر خواهد نمود اما هرگز؛ به عنوان مثال؛ اسیدیته این آب قابل قیاس با اسیدیته لیمونادی که توسط گاز، طعم دار شده است، نیست!

همچنان که می دانید لیموناد برای مینای دندان خوب نیست اما این خوب نبودن به قند و اسیدیته بالای آن و نه گاز دار کردنش بر می گردد. مطالعات مختلف نشان داده که از این بابت نباید کوچکترین نگرانی جهت مصرف آب معدنی وجود داشته باشد. در واقع مواد معدنی حقیقتا ممکن است به قوی تر شدن دندان های شما هم کمک کند.

از سوی دیگر خیلی ها نگرانند که مصرف آب معدنی موجب سنگ کلیه شان شود. برعکس! اگر شما در معرض خطر به ابتلای سنگ کلیه باشید، احتمالا دکتر شما توصیه خواهد کرد که مایعات بیشتری بنوشید و کلسیم و منیزیوم بیشتری به دست آورید. آب معدنی خلاصتان می کند! در واقع،مطالعات نشان داده که مصرف آب معدنی تشکیل سنگ کلیه را در افراد مستعد کاهش می دهد.

نکته حایز اهمیت در مصرف آب معدنی این است که این آب می تواند منبعی اساسی برای تامین مواد معدنی باشد و یک گزینه فوق العاده سالمتر برای جایگزینی با نوشابه های شیرین و یا نوشابه هایی باشد که بطور مصنوعی شیرین شده اند!؛ البته بدان شرط که بیش از آب شیر،به آب معدنی شبیه باشند!

***در این مقاله تفاوتی بین آب های بطری آشامیدنی و آب های معدنی گذاشته نشده است! دلیل آن هم احترام به مخاطب و این بوده که همه این آبها در کشور ما؛ با غلطی مصطلح؛ تحت نام آب معدنی شناخته می شوند!