این درحالی است که درباره هزینه‌بر بودن اجرای دستگاه‌های جدید گفته می‌شود هزینه اجرای این طرح بر عهده شرکت پخش نبوده و برای آن با بخش خصوصی و بانک‌ها مراوده شده است.

 

قاچاق سوخت برقرار است

 

برخی از کارشناسان معتقدند وجود کارت سوخت در چند سال گذشته تأثیر محسوسی بر تغییر میزان قاچاق سوخت نداشته است و در عوض دونرخی بودن قیمت بنزین و ابلاغ سهمیه‌بندی‌های مختلف منجر به فساد و سودجویی برخی افراد شده است، با این حساب به نظر می‌رسد که درواقع اصل ماجرای ایجاد کارت‌های سوخت به اشتباه انجام شده است، اما حالا که این زیرساخت در کشور وجود دارد، از بین بردن آن نیز می‌تواند اشتباهی دوم باشد، چراکه معلوم نیست در صورت افزایش قیمت نفت، امکان افزایش قیمت بنزین متناسب با سایر کشور‌ها وجود داشته باشد یا خیر.

 

مجهز شدن جایگاه‌ها به کارت سوخت

 

خانم فاطمه کاهی، مدیرکل روابط عمومی شرکت ملی پخش با اشاره به نصب تجهیزات استفاده از کارت سوخت در دستگاه‌های نازل از سال ۸۵ و بهره‌برداری آن‌ها از سال ۸۶ می‌گوید: ۱۱ سال است که این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و فرسوده شده‌اند. اما ارائه بنزین با کارت سوخت الزامی است و هنگامی که متقاضی برای سوخت‌گیری به جایگاه می‌رود یا باید از کارت سوخت خودش یا کارت سوخت جایگاه‌دار استفاده کند. او ادامه می‌دهد: طبق بررسی‌های کارشناسی که در این زمینه انجام شد، قرار شد در دستگاه‌ها، سخت‌افزاری روزآمد که هم امکان پرداخت پول از طریق عابربانک را دارد و هم مقدار سوخت و اطلاعات تراکنش سوخت را ارسال می‌کند، نصب شود. در حال حاضر در ۴۶ جایگاه تک‌سکویی که شامل ۱۰۲ نازل می‌شود، این سیستم سخت‌افزاری به صورت آزمایشی نصب شده است و از پایان خردادماه این تعداد جایگاه و نازل به سیستم جدید کارت سوخت مجهز خواهند شد.

 

ورود بخش خصوصی و بانک

 

مدیرکل روابط عمومی شرکت ملی پخش در مورد هزینه انجام این طرح اضافه می‌کند: هزینه بر عهده شرکت نبوده و برای آن با بخش خصوصی و بانک‌ها مراوده شده است.

استفاده از کارت‌های سوخت از اواخر دولت هشتم مطرح شد که در ابتدا صرفاً استفاده از کارت برای بهینه‌سازی مصرف و کنترل مصرف بود، اما اجرای این کار در دولت هشتم انجام نشد و در نهایت در دولت نهم و دهم بحث هدفمندی یارانه‌ها و سهمیه‌بندی اجرا و کارت سوخت رسماً وارد نظام سوخت‌گیری کشور شد.

با ورود سامانه‌های جدید، دستگاه‌های نازل جایگاه‌های سوخت به‌گونه‌ای ارتقا می‌یابند که با ارتقای این دستگاه‌ها، سوخت‌گیری و پرداخت هزینه همزمان در جایگاه‌های عرضه سوخت صورت خواهد گرفت.

آقای آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به خبر بازگشت کارت سوخت به جایگاه‌ها به خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» می‌گوید: کارت سوخت برای یک ایده دو‌منظوره مورد استفاده قرار گرفته بود که یکی بحث برقراری سهمیه در صورت لزوم و دیگری کنترل و مصرف سوخت و جایگاه‌های آن که می‌توانست منشأیی برای شناسایی قاچاق سوخت آن هم در مناطق مرزی کشور باشد.

 

او ادامه می‌دهد: زمانی که این ایده مطرح شد هزینه‌های زیادی توسط مردم و دولت برای زیرساخت‌ها پرداخت شد چراکه به نظر می‌آمد که این یک پروژه دائمی است، اما زمانی که سهمیه آزاد شد عملاً کارت سوخت مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.

 

استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان اینکه هدف دولت از راه‌اندازی چنین پروژه‌ای جلوگیری از قاچاق سوخت و کنترل آن است، تأکید می‌کند: ما به دنبال آن بودیم که بفهمیم در مناطق مرزی که ماشین نیست به چه میزان سوخت خارج می‌شود. به دلیل اینکه در این زمینه برنامه‌ریزی خوبی صورت نگرفت عملاً دیتایی آنالیز نمی‌شود و این کارت برای هر راننده‌ای می‌تواند قابل استفاده باشد. آقای بغزیان ادامه می‌دهد: اگر به جای وزیر نفت و یا آقای رییس‌جمهور بودم اولاً به خاطر هزینه‌هایی که در بحث زیرساخت‌ها انجام دادیم باید در بحث سهمیه‌بندی برنامه‌ریزی‌هایی انجام دهیم چراکه در این زمینه با بحران مواجه هستیم. همچنین باید با چندنرخی کردن قیمت سوخت به دنبال ادامه این پروژه باشیم. حتماً باید در این زمینه سهمیه‌ای تعریف شود. دیتا‌ها باید در این زمینه کنترل شود چراکه اینگونه برای دولت درآمدزایی ایجاد خواهد شد. صرف فقط احیای این پروژه به دولت کمکی نمی‌کند و تنها باری بر دوش مردم می‌شود که این کارت را با خود حمل کنند. او تصریح می‌کند: اقداماتی که در این زمینه انجام شده حالت کوتاه‌مدت دارد در حالی که باید در بلندمدت نتیجه آن را دریافت کنیم. زمانی که مردم به یک روند عادت می‌کنند باید در جهت استفاده بهینه و کنترل مصرف و عدالت در بحث قیمت‌گذاری بسته‌های مصرفی به صورت پله‌ای از زیرساخت‌ها استفاده کرد. بیش از یک دهه است که دستگاه‌های اولیه استفاده از کارت سوخت در جایگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و فرسوده شده‌اند. کارت سوخت در اهداف اولیه به منظور سهمیه‌بندی سوخت، کاهش مصرف، کنترل میزان مصرف و جلوگیری از قاچاق سوخت طراحی شد، اما بعد از مدتی همانند دیگر طرح‌ها از دسترس عموم خارج شد، اما دوباره بحث استفاده از آن مطرح شده است با این حال باید دید که در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.